تقابل مشاغل سنتی و جدید در بازار کار ایران

مشاغل نوپا یا همان استارت آپ‌ها، در سال‌های اخیر در ایران نیز مطرح شده و به کرات شاهد رشد بیشتر آنها هستیم. درواقع استارت آپ‌ها، شرکتی هستند که معمولا با سرمایه اندک، با علم افراد حاضر در آن مسائلی را مطرح می‌کنند که شرکت‌های سنتی‌تر قادر به اجرای آن نیستند. بسیاری استارت آپ را فرهنگ نوینی برای اندیشه‌های نو و خلافیت بر فراز ایده‌های موجود می‌دانند که هدف از آن برطرف کردن مشکلات موجود در نقاط کلیدی است که به عنوان پاشنه آشیل راه حل‌های موجود شناخته می‌شوند.

از سوی یکی از مشکلاتی که به تازگی در کشور میان مشاغل جدید و سنتی ایجاد شده این است که مشاغل سنتی به دلیل عدم دسترسی به تکنولوژی‌های روز، نتوانسته اند خود را با مشاغل جدید به روز کنند؛ بنابراین دست به دشمنی با آنها زده اند. در این راستا لازم است دولت با همراهی کردن مشاغل سنتی و جدید، تکنولوژی را به سمت مشاغل قدیمی تر راهنمایی کند تا بتوانیم مشاغل سنتی را در جهان نیز به ثبت برسانیم.

با توجه به تعاریف ارائه شده می‌توان به روشنی دید که تاسیس استارت آپ نیاز به برقراری قوانین خاصی ندارد؛ حال آنکه درآمد، سود و تعداد کارکنان همواره در شرکت‌های بزرگ تغییر کرده و دغدغه این مسائل را نیز دارند. استارت آپ فارغ از مسائلی که کمپانی‌های بزرگ با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، تنها در زمینه کاری خود مشغول به کار هستند.

با بررسی تولد و فعالیت استارت‌آپ‌ها در سال‌های اخیر می‌توان به جرات عنوان کرد که به‌صورت میانگین عمر استارت‌آپ‌ها تقریبا سه سال است و این کمپانی‌های نوپا پس از سه سال دیگر یک استارت آپ شناخته نمی‌شوند. دلایل متعددی برای پایان دوران سه ساله‌ شناخته شدن به عنوان استارت آپ مطرح است که ازجمله‌ آن می‌توان به تصاحب شدن توسط سایر شرکت‌های بزرگ، افزایش تعداد دفاتر به بیش از یک مرکز، افزایش درآمد، افزایش تعداد کارکنان به بیش از ۸۰ نفر و افزایش تعداد اعضای اصلی به بیش از پنج نفر یا فروش سهم اعضای اصلی اشاره کرد. در واقع می‌توان در یک جمله‌ ساده رسیدن استارت آپ به سودآوری را پایانی برای شناخته شدن آن به عنوان یک استارت آپ موفق خواند.

مذاکرات (B to B) کارساز خواهد بود

میثم موسایی در گفت‌و‌گو با «ابتکار» درخصوص تقابل مشاغل سنتی و تازه گفت: هم اکنون ماهیت اکثر مشاغل در جهان تغییر کرده و با تکنولوژی همراه شده است، ولی همچنان مناسبات سنتی در ایران باقی مانده و بسیاری از مشاغل از تکنولوژی به دور هستند.

موسایی اضافه کرد: بیکاری یکی از معضلات جامعه ما است و برای حل آن می‌توان از ظرفیت این‌گونه مشاغل و کسب‌وکارها استفاده کرد؛ چراکه این استارت‌آپ‌ها، با تکیه بر بخش خصوصی و با منابع مالی این بخش تامین می‌شوند. استارت‌آپ‌ها با نیازسنجی دقیق در جامعه، سرعت و کیفیت بالا در ارائه خدمات و جذب نخبگان دانشگاهی تبدیل به کسب‌وکارهایی موفق در اشتغال‌زایی شده‌ اند و با منابع مالی محدود، مشاغل بسیار زیادی ایجاد کرده اند.

استاد دانشگاه تهران افزود: اگر قرار باشد در ایران مشاغل با تکنولوژی همراه نشوند و شیوه ای جدید برای ارائه کالاهایشان درنظر نگیرند، یقینا جایگاه آنها از دست خواهد رفت؛ همانطور که درحال حاضر برخی مشاغل همچون استارت آپ‌ها، مشاغلشان را با مشاغل سنتی تعویض کرده اند.

وی تاکید کرد: خوشبختانه کشور ایران از لحاظ دارا بودن صنایع دستی در ایران جایگاه خوبی قرار دارد؛ بنابراین اگر می‌خواهیم صنایع دستیمان را در دنیا مطرح کنیم لازم است تا بپذیریم که باید با روش‌های جدید و نوآوری همراه شویم. در این راستا یکسری اقدامات باید انجام شود تا در داخل و خارج مطرح شویم.

موسایی در تشریح این اقدامات گفت: بسترهای لازم برای ورود به دنیای خارج، در ابتدا آموزش است و در وهله بعدی ارتباط با دنیای خارج از ایران با روش‌های مذاکرات (B to B) است که منشا اصلی ارزش افزوده بوده و می‌توانیم آن را ارتقا بخشیم. درمجموع با پیشرفت تکنولوژی در دنیا، بخش خدمات چاره ای جز به روزرسانی شدن ندارد؛ همینطور که برنامه‌هایی مانند اسنپ عملا بحث رانندگی به برای خود کرده اند.

این استاد دانشگاه با تاکید بر مشکلات این حوزه تصریح کرد: وزارت کار و سازمان فنی و حرفه ای در تمامی دوره‌های ریاست جمهوری به جز سیاسی کاری اقدام مهمی انجام نداده و مهارت‌های کهنه را نتوانسته با دنیا همراه کند؛ درمجموع اگر می‌خواهیم اشتغال به خصوص صنایع دستی در دنیا مطرح شود، لازم است تا زیرساخت‌های لازم در این بین فراهم شود.

استاد اقتصاد دانشگاه تهران در پایان به نقش دولت در قبال این کسب‌وکارها اشاره کرد و گفت: توسعه این مشاغل نیاز به بسترسازی مناسب و ایجاد ساختارهای حقوقی و فیزیکی ازسوی دولت دارد تا بخش خصوصی امکان و انگیزه لازم را برای فعالیت و رشد به دست آورد. همینطور یکی از مواردی که دولت با فراهم کردن زیرساخت‌های آن می‌تواند در تسهیل شرایط کاری استارت‌آپ‌ها اثرگذار باشد، ایجاد زیرساخت اینترنتی قدرتمند است که با توجه به سرعت پایین اینترنت و کم بودن پهنای باند، دشواری‌های زیادی در این زمینه وجود دارد.

بیکاری افزایش نیابد

سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری نیز در این خصوص به بیان نقطه نظرات خود پرداخته و معتقد است: فضای اقتصادی کشور با توجه به اقتصاد نفتی صاحب زیاد دارد، اما شرکت‌های دانش بنیان یک فضای جدیدی را ایجاد کرد که موجب حمایت بیشتر از شرکت‌های دانش بنیان می‌شود.

کما اینکه محمود واعظی وزیر ارتباطات و فناوری نیز تاکید کرده بود که واقعیت این است که باید توجه داشته باشیم ورود مشاغل جدید به بازار کار، در کل دنیا در بستر فضای مجازی الکترونیک مشاغل دانش محور را به وجود آورده و در کشور ما نیز این فضا ایجاد شده است. البته این فضا تنها در زمینه خدمات حمل و نقل نبوده بلکه در رابطه با مسکن و بخش‌های دیگر نیز آغاز شده است.

بنابراین مهم این است که باید توجه کنیم اگر مشاغل دانش محور در کشور به وجود می‌آید نباید به مشاغل سنتی خدشه وارد شود و بیکاری به وجود آید، وظیفه دولت گسترش بخش دانش محوری و جلوگیری از تعدیل بخش سنتی است.