غیرمجازها در مازندران می‌تازند!

با رشد روز افزون ساخت هتل‌ها و مراکز اقامتی در مازندران انتظار می‌رفت میزان شب اقامت مسافران در استان افزایش یابد، با این وجود و اگرچه این میزان افزایش در سال‌های گذشته رخ داده است اما بیشتر مسافران در مسافرخانه‌ها، خانه‌های مسکونی شخصی و مراکز غیر استاندارد اقامت داشته‌اند.

 اگرچه در سال‌های گذشته میزان اقامت گردشگران در مازندران قابل توجه نبوده اما در سال‌های اخیر توجه به میزان اقامت گردشگران در مازندران افزایش یافته و با توجه به نیاز گردشگران و توجه مسئولان استان به افزایش میزان اقامت گردشگران، زمینه سازی برای تامین ظرفیت‌های اقامت در مازندران مورد توجه قرار گرفته است.

از گذشته‌های دور اقامت گردشگران در مازندران دارای برنامه‌ریزی و بسترهای مناسب نبوده است، هتل‌ها و مسافرخانه‌های اندک و غیراستاندارد موجبات نارضایتی مسافران را فراهم کرده است و به همین دلیل مسافران و گردشگرانی که مقصد آنها مازندران بود به شب اقامت در استان توجه نمی‌کردند.

یکی از گلایه‌های صاحبان هتل‌ آپارتمان‌ها و مسافرخانه‌های دارای مجوز و تجهیز شده، عدم استقبال گردشگران از این مکان‌های اقامتی است. از سوی دیگر مسافران عقیده دارند هزینه‌های اقامت در مازندران به دلیل توریستی بودن بالاست. به همین دلیل استفاده از خانه‌های مسافر و خانه‌های استیجاری اشخاص در مازندران از افزایش زیادی برخوردار بوده است.

این اقبال و حضور گردشگران در مازندران موجب رونق مشاغل واسطه برای تامین مکان‌های اقامت گردشگران در مازندران شده است. از این رو در حوزه گردشگری مازندران بیشترین مراکز اقامتی غیرمجاز و شخصی وجود دارد. با افزایش تعداد مسافران این مراکز اقامتی غیراستاندارد، اداره‌کل میراث فرهنگی و گردشگری مازندران طرح ساماندهی خانه‌های مسافر و مکان‌های استیجاری مسافران را در دستور کار قرار داده است.

هم اکنون در فصل گردشگری مازندران تعداد زیادی از افراد، تابلو به دست در مسیر گردشگری حضور دارند و این افراد مسافران را به سمت هتل آپارتمان‌ها و خانه‌های استیجاری شخصی سوق می‌دهند. از سوی دیگر مکان‌های اقامتی محلی از گذشته جزء درآمدها و مشاغل بومی گردشگری مازندران بوده و همچنان این حوزه فعال است.

این حوزه علاوه بر اینکه به عنوان یکی از منابع درآمدی گردشگری مازندران محسوب می‌شود یکی از آسیب‌های گردشگری استان نیز است، زیرا این مراکز از کیفیت مناسب خدماتی برخوردار نبوده و نیز بعضا مشکلات بهداشتی و اجتماعی نیز در این خانه‌ها و مکان‌های استیجاری رخ می‌دهد.

مهران حسنی، معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران، در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایسنا با اشاره به اینکه از سال 86 ساماندهی خانه‌های مسافر در مازندران آغاز شده است، اظهار کرد: این طرح از پشتوانه و ضمانت قانونی برخوردار نبوده اما سازمان میراث فرهنگی در اجرای آن پیشگام شده است.

وی افزود: میراث فرهنگی متولی ساماندهی این خانه‌ها نیست اما برای ساماندهی این شرایط وارد عرصه شده است. هر دستگاهی از جمله دستگاه‌های امنیتی نیز می‌توانستند متولی این امر باشند، اما به دلیل ارتباط آن با گردشگری، سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اقدام‌های لازم را آغاز کرد.

حسنی تصریح کرد: زمانی که پروانه‌های فعالیت خانه‌های مسافر صادر شد به موازات آن برخورد قاطعی با خانه‌ای غیرمجاز صورت نگرفت و به همین دلیل افراد بدون پروانه فعالیت اقبالی به کسب پروانه نشان نداده و بخش دیگر که غیرمجاز به شمار می‌رفتند نیز استقبالی از طرح ساماندهی نکردند.

معاون اداره‌کل میراث فرهنگی مازندران با بیان اینکه از تاریخ چهارم شهریور 94 با مصوبه هیئت وزیران خانه‌های مسافر جز تاسیسات گردشگری محسوب شد و قوانین مربوط به تاسیسات شامل خانه‌های مسافر شد، عنوان کرد: از آن زمان ساماندهی خانه‌های مسافر از پشتوانه لازم برخوردار شد و مجاب کردن برای تغییرات مورد نیاز در این خانه‌های شکل قانونی‌تری به خود گرفت.

وی تصریح کرد: با وجود داشتن پشتوانه لازم برای ساماندهی خانه‌های مسافر همچنان نیاز به همکاری بین بخشی وجود دارد. این مصوبه ارتقای امنیت گردشگران را به لحاظ قانونی به دنبال داشت اما به موازات همین طرح در کمیسیون گردشگری استان، تمامی فرمانداران ملزم به تشکیل این کمیسیون شدند و در 22 شهرستان استان مازندران این امر در دستور کار قرار گرفت. ساماندهی خانه‌های مسافر با اولویت شناسایی فعالان این بخش در شهرستان‌ها به فرمانداران واگذار شد و از این طریق اخطارها و تذاکراتی به فعالین غیرمجاز در این بخش داده شد.

حسنی گفت: از زمان آغاز این طرح سیر صعودی صدور پروانه‌های فعالیت مشاهده شد و تاکنون تعداد این پروانه‌ها به بیش از 200 پروانه رسیده است.

وی با اعلام اینکه بیش از 7000 خانه مسافر در مازندران شناسایی شده است، تاکید کرد: تا ساماندهی و پروانه‌دار کردن تمامی این خانه‌های مسافر راه طولانی در پیش داریم اما ساماندهی این خانه‌ها با برخوردهای قهری و پلمب کردن این خانه میسر نمی‌شود. این خانه‌های مسافر بخشی از مکان‌ها و منازل مسکونی ساکنان مناطق به شمار رفته و پلمب این واحدها منجر به از دست رفتن خانه‌های محل سکونت مازندرانی‌ها می‌شود اما با این وجود می‌توان در قالب طرح‌هایی، میزان مشارکت خانه‌های مسافر را افزایش داد.

این مسئول در مورد واحدهای فعال غیرمجاز در مازندران گفت: بخشی از واحدهای پذیرایی بین راهی دارای فعالیت‌های غیرمجاز هستند که در این زمینه نیز وارد شدیم اما این قضیه نیز باید با مرور زمان حل شود. بسیاری از واحدهای پذیرایی بین‌ راهی در حوزه منابع طبیعی یا بستر رودخانه‌ها قرار دارند که متاسفانه متولیان این بخش فعالیتی برای تخریب این بناهای غیرمجاز انجام نداده‌اند. به عنوان مثال در محور کندوان تنها یک چهارم تا نیمی از واحدهای پذیرایی دارای فعالیت مجاز هستند و مابقی به صورت غیرمجاز فعالیت می‌کنند.

این مسئول تصریح کرد: اداره کل گردشگری در این حوزه نیز با تهیه لیستی از واحدهای پذیرایی مجاز و غیرمجاز نامه‌هایی به دستگاه‌های متولی ارائه کرده و در آن واحدهای غیرمجاز را معرفی و شناسایی کرده است.

معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی مازندران همچنین به پلاژ‌های ساحلی غیرمجاز در شهرستان ساحلی بابلسر اشاره کرد و افزود: 25 هزار تخت در پلاژهای ساحلی بابلسر در پارکینگ‌های یک تا 9 وجود دارند که بخش مهمی از این پلاژهای ساحلی نیز غیرمجاز هستند.

این مسئول درباره تابلو به دستان و وضعیت ساماندهی آنها نیز گفت: در این بخش نیز با برخوردهای قهری نمی‌توان ساماندهی را انجام داد، افرادی که موسوم به تابلو به دست هستند از این طریق امرار معاش می‌کنند و تامین هزینه‌های زندگی خود را انجام می‌دهد. خانه‌هایی که این افراد اجاره می‌دهند باید دارای پروانه و مجوز فعالیت باشند که از اداره کل گردشگری دریافت کرده باشند اما این امر به نفع مالکان صاحبان خانه‌ها نیست و به همین دلیل از این طرح استقبال نمی‌کنند.

حسنی بیان کرد: 170 کیوسک اطلاع‌رسانی و مرکز رزرواسیون در مازندران پروانه دریافت کرده بودند اما بخشی از آنها به دلیل اینکه واحدهای اقامتی غیرمجاز را به مسافران معرفی می‌کردند پروانه فعالیت‌شان، لغو و این مراکز نیز تعطیل شدند. در مراکز رزرواسیون از اعتبارات دولتی برای احداث آنها استفاده شده بود، بنابراین نباید اخلالی در طرح‌های ساماندهی خانه‌های مسافر ایجاد می‌کردند.

وی درباره اقامت گردشگران در خیابان‌ها و میادین اصلی شهرهای مازندران نیز گفت: در مازندران در یکی دو سال اخیر با کمک شهرداری‌ها اقامت چادرهای مسافران در شهرها ممنوع شده و به شهرداران نیز به این امر پی بردند که ایجاد مراکز کمپ در شهرها برای مسافران به منظور اقامت چندساعته آنها زیباتر از اقامت آنها در میادین و مراکز شهر است.

معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی مازندران معتقد است، اجرای طرح‌های ساماندهی در بخش‌های غیرمجاز گردشگری مازندران نیاز به هماهنگی و همکاری تمامی دستگاه‌های اجرایی دارد و طرح‌های ساماندهی باید دارای پشتوانه اجرایی باشد و نیز باید از تنش‌های اجتماعی در این بخش و کاهش درآمد مردم مازندران جلوگیری کرد.

وی گفت: بخش‌های گردشگری از دهه‌های پیش منابع درآمد برای مردم مازندران در فصول گردشگری به شمار می‌رفته و مسدود و از بین رفتن آن می‌تواند به بخشی از اقتصاد خانوارها ضربه بزند.

با وجود اینکه طرح‌های ساماندهی مراکز اقامتی گردشگران و توریست‌ها در دستور کار است اما به نظر می‌رسد همچنان اقبال مسافران و گردشگران به دلیل پایین‌تر بودن هزینه این مراکز به این مکان‌ها بیشتر است. درست است که ساماندهی این طرح‌ها بیشتر به صورت خوداظهاری و یا مسدود کردن برخی از جریان ورود این افراد صورت می‌گیرد اما همچنان باید نسبت به کاهش هزینه‌های اقامت در مراکز رسمی اقامتی در استان اقدام شود.