نویسنده سریال «مادرانه» در نشست این مجموعه مناسبتی گفت: لزوما هر کاری نباید بهتر از کار قبلیام باشد. قرار نیست خودرو تولید کنم، «مادرانه» هم لحن و کار خودش را داشت. «مادرانه»ای که به اندازهی من و جواد افشار بود.
سعید نعمتالله که نویسنده سریالهایی چون «زیر هشت»، «جراحت» و «دیوار» بوده است، در عین حال افزود: هیچ وقت قصههای معمایی ننوشتهام و چیزی برای مخفی کردن ندارم که بگویم. پایان داستان قابل حدس نیست و اینکه چه میشود.
کارگردان سریال «مادرانه» نیز معتقد است: با ساخت این سریال قصد رقابت نداشتیم. دوست داشتیم کار نمایشای بسازیم که مخاطب ببیند و با آن ارتباط برقرار کند هر چند این سریال اگر در هر زمان دیگری هم پخش میشد مخاطب خودش را پیدا میکرد.
تهیهکنندهی این سریال نیز اظهار کرد: سکانسهایی در این سریال میبینید که اگر در سریالهای دیگر پخش میشد، سانسور میشد.
***
به گزارش خبرنگار سرویس تلویزیون و رادیو خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در نشست سریال «مادرانه» که عصر چهارشنبه، نهم مرداد ماه با حضور جواد افشار (کارگردان)، سعید نعمتالله (نویسنده)، محمدرضا شفیعی (تهیهکننده)، خشایار موحدیان (تدوینگر) و عباس غزالی، شقایق فراهانی و هستی مهدویفر (بازیگران این سریال) برگزار شد، به مباحثی مربوط به شخصیتهای داستان، کمترین ممیزیهای که بر سر راه این سریال بوده است، بحث محتوایی قصهی «مادرانه»، بحث رقابتی بودن این سریال با سایر سریالهای دیگر و اینکه چرا همه منتقدان فوتبال میبینند، پرداخته شد.
*** قرار نیست خودرو تولید کنم که کار حتما جدید باشد
سعید نعمتالله با اشاره به اینکه لزوما هر کاری نباید بهتر از کار قبلی یک فرد باشد، گفت: هر قصهای لحن و حال خودش را دارد، قصهی «مادرانه» نیز لحن و حال خودش را دارد. در این سریال چیزی برای مخفی کردن نداشتم و هیچ وقت قصههایم را معمایی ننوشتهام که بگویم پایان داستان قابل حدس نیست و اینکه چه میشود.
این نویسنده با اشاره به اینکه زمانی که صحبت از نمایش میشود غلو کردن از عنصرهای اصلی آن است، افزود: از هملت بگیرید تا سینما و تلویزیون، غلو عنصر اصلی هنرهای نمایشی است در نتیجه خیلی فرقی نمیگذارم بین اینکه غلو نکنیم.
او با بیان این پرسش که چرا نباید غلو کنیم با طرح مثالهایی گفت: پلنگ صورتی بارها توسط یک ماشین له میشود و یا در یک مجموعهی نمایشی آدمی از بلندی خودش را پایین پرت میکند و یا اینکه دو نفر که دشمن هم بودهاند عاشق هم میشوند در نتیجه من از غلو همه استفادههایم را میکنم.
نویسندهی سریال «مادرانه» با بیان اینکه اصولا آدمی خاکسترینویس است، میگوید: اصولا منفی و مثبت نمینویسم. هر چند مثبتنویسی دلایلی دارد و آن این است که به هر حال ما از کشور دیگری نیامدهایم و میدانیم در چه شرایط و ضوابطی زندگی میکنیم. اگر دقت کرده باشید متوجه میشوید که با سریال سیروس مقدم چه کردند. او هنوز هم تاوان پس میدهد. در ارتباط با نقشهای منفی نیز باید بگویم کاراکتر منفی ندارم و همهی شخصیتهایم خاکستری هستند اما اگر غلوی هم در آنها اتفاق افتاده است، صحیح است در نتیجه اگر جایی احساس کردید که غلو وجود دارد خیلی سخت نگیرید.
*** یک خروار قصه داشتیم
سعیدنعمتالله در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه در این سریال بیشتر چرا شخصیتپردازیها مورد توجه قرار گرفت تا خود قصه؟ اظهار کرد: ما در این سریال یک خروار قصه داشتیم که نمیدانستیم این قصهها را چطور تمام کنیم. این سوال در پاسخاش دو نوع دلیل دارد؛ شاید یک دلیل آن به این مربوط شود که منتقدان تندتند مینویسند تا فوتبال ببینند یا اشتباه از طرف من بوده است که فکر میکردم قصه نوشتهام.
*** ترکیب عناصر دراماتیک در «مادرانه» درست است
جواد افشار نیز به عنوان کارگردان این سریال در پاسخ به پرسش بالا شرکت کرد و گفت: قصه ترکیبی از حرفهای شخصیتها و موقعیتهای قصه است که به مخاطب ارائه میشود شما نمیتوانید فرض را بر این بگیرد که ما در این سریال حرف زدهایم و قصهای نداشتهایم و اگر قصهای گفتهایم نباید حرف بزنیم در صورتی که اینها لازم و ملزوم یکدیگرند. کاراکتر باید حرف بزند، رفتار کند تا بفهمیم چه قصهای را باید بیان کنیم. اینها جزو عناصر یک درام است و من احساس میکنم ترکیب عناصر دراماتیک در سریال «مادرانه» کار سنجیده و درستی بوده است.
*** خیلی وقتها بدون حرفیم
جواد افشار با اعتقاد بر اینکه در سریال «مادرانه» لحظات بدون حرف زیاد داریم، میگوید: یک وقتهایی به خودمان ایراد میگیریم که چقدر در این سریال سکوت داریم و بدون حرفیم. در این راستا بارها بوده است که از سعید نعمتالله خواهش کردم و گفتهام که چرا خیلی کار را بدون دیالوگ پیش میبریم اما به هر حال در این سریال تا آنجایی که لازم بوده است آدمها حرف بزنند زدهاند. سعیدنعمتالله قصه را نوشته است و من هم طبق نوشته و آن نقشهای که در فیلمنامه آمده است سعی کردهام فضاسازی کنم.
*** اینطور نیست که بگوییم فیلمنامه قصه ندارد
به گزارش ایسنا، در ادامه این نشست محمدرضا شفیعی، تهیهکنندهی این سریال نیز وارد این بحث شد و توضیح داد: این طور نیست که بگوییم فیلمنامه «مادرانه» قصه ندارد اما پرداخت خوبی دارد. در یک قصه شخصیتپردازی، قصهپردازی و نوع پرداخت از جمله اجزای تشکیلدهندهی یک سریال هستند. در هرکاری هم این اجزا تقسیم میشوند. در یک بخشی بر روی شخصیتپردازی، یک بخش دیگری بر روی قصه و بخش دیگری را نیز بر روی پرداخت آن میگذارند. حتی در این سریال برخی جاها سعید نعمتالله معماهایی را خیلی سریع گفته است اما چیزهایی را در قصه نگه داشته است که مخاطب را به سمت خود بکشاند.
*** تهران قدیم یعنی لالهزار
سعیدنعمتالله در این نشست با پرسشی مبنی بر اینکه حال و هوای کارهای او مربوط به حال و هوای تهران قدیم است مواجه شد و در پاسخ گفت: نه اصلا اینطور نبوده است. بنده اصلا تهران قدیم را نمیشناسم. تهران قدیم تکلیفش معلوم است. تهران قدیم یعنی لالهزار و من نیز پیش از این قصههایم حال و هوای تهران قدیم نبوده است.
او در ادامه توضیح میدهد: یک قصه مثل یک رمان نیست که به عنوان مثال وقتی آن را میخوانید بگویید قصهی خوبی داشته است یا نه. به دلیل اینکه کتاب است و قرار نیست متریال دیگری به آن اضافه شود. در حالی که فیلمنامه زمانی که نوشته میشود باید عناصر دیگری آن را کامل کند و موضوع مستقلی نیست و نیاز به عناصر دیگری دارد. همچنین فیلمنامه در مقایسه با تاریخچهی شعرگویی به دلیل کم سن و سال بودن نمیشود نسبت به آن اظهار نظر کرد که فلان فیلمنامه اشتباه است یا خیر؛ اما در مورد شعر با توجه به اینکه تاریخچهاش به قرنها قبل برمیگردد میتوان اظهار نظر کرد در نتیجه اینجاست که سلیقه، اتفاق اصلی در هنرهای نمایشی ماست.
*** قصد رقابت نداشتیم
جواد افشار در بخش دیگری از این نشست با اعتقاد بر اینکه با سریالهای دیگر قصد رقابت نداشتیم، گفت: دوست داشتیم کار نمایشیای بسازیم که مخاطب آن را ببیند و با آن ارتباط برقرار کند. تمام چیزهایی که لازم بود را منتقل کردیم. حال ساعت پخش آن فرقی نمیکند و این مجموعه متکی به زمان پخش نیست و اگر در هر زمان دیگری هم پخش میشد مخاطب خودش را پیدا میکرد.
سعید نعمتالله در ادامه این مبحث نیز با اشاره به اینکه امسال اصلا سال رقابتی برای سریالهای ماه رمضان نبود، گفت: تلویزیون امسال در شبکههای دیگر نیز کارهای خوبی پخش نکرد.
*** مردم سریالها را رصد میکنند
محمدرضا شفیعی نیز درباره زمان پخش سریال مادرانه توضیح داد: در این چند سالی که سریالهای ماه رمضان تولید میشوند، تجربه نشان داده است که زمان پخش خوب یک سریال نمیتواند به پرمخاطب بودن سریال کمک کند. ما سریالهایی داشتهایم که در باکس آخر شب نیز پخش شدهاند اما پربینندهترین سریالها بودهاند و برعکس آن کارهایی داشتهایم که در بهترین زمان پخش، پخش شدهاند اما بینندهای نداشتهاند در نتیجه کیفیت و محتوای کار مهمتر است. اکنون 20 سال پیش نیست که مردم بنشینند و فقط همه سریالها را تماشا کنند. مردم ما اکنون همهی سریالها و حتی شبکههای خارجی را نیز رصد میکنند. مهم اثری است که ساخته میشود نه اینکه بگوییم چون سریالی در تایم اولی پخش میشود بینندهاش بیشتر است.
جواد افشار در ادامه با بیان اینکه مردم همیشه به دنبال یک اثر خوبند، گفت: مخاطب به زمان پخش یک سریال و اینکه از چه شبکهای پخش میشود توجه نمیکنند بلکه کار خوب است که مخاطب را جذب میکند.
*** همیشه در سریالهایمان یک معتاد را محکوم میکنیم
شقایق فراهانی که در این نشست حاضر شده بود، از تجربهی حضور با مادرش در این سریال گفت و اینکه پیش از این نیز تجربههایی با حضور خانوادهاش در تئاتر و فیلم «مهره» در سال 75 داشته است.
او با اشاره به اینکه قصهی «مادرانه» به بخشهایی از قصهی خودش نزدیک است، گفت: قصهی «مادرانه» به زندگی شخصیام نزدیک است. وارد زندگی شخصیام نمیشوم اما در زندگی همه به نوعی اعتیاد را در جوانان میبینیم، بچههای طلاق را میبینیم و فکر نمیکنم هیچ خانوادهای باشد که طلاق را در اطرافیان خود تجربه نکرده باشد. همچنین مشکلات اجتماعی و روابط پدر و مادر و فرزندان را داریم. مسائلی اجتماعی و روانشناختی را نیز داریم.
او در ادامه با بیان اینکه سریال «مادرانه» به مباحث مهمی پرداخته است که کاملا درست بوده است و این مباحث همیشه در سریالهای دیگر به اشتباه گفته میشد، توضیح داد: همیشه در سریالهایمان یک آدم معتاد را وسط میگذاریم و او را مدام تهدید و محکوم میکنیم ولی در این سریال خیلی زیبا نشان داده شد که چه اتفاقی میافتد که بچهها به سمت طلاق، بزهکاری، اعتیاد و ستیزهجویی در جامعه میروند مخصوصا از جهت طبقاتی این مساله را خیلی دیدم، پدرهایی که پدر بودن را فقط در خرج کردن میبینند، این در حالی است که زندگی فقط پول دادن و پول خرج کردن نیست.
*** «مادرانه» برایم خوشایند بود
عباس غزالی، بازیگر نقش فرزاد در سریال «مادرانه» به تفاوتهای کاراکترش در این سریال و سریال «وضعیت سفید» اشاره کرد و گفت: در ارتباط با سریال «مادرانه» احساس میکنم نتیجهی خوبی گرفتم، از صبوری که کردم و خوشحالم از اینکه کاراکترم هیچ شباهتی به کاراکتر بهروز در «وضعیت سفید» ندارد.
او در ادامه با بیان اینکه پس از «وضعیت سفید» وسواس کاریام برای انتخاب کاراکترم بیشتر شد، گفت: آدمی هستم که انرژی زیادی دارم و دوست دارم کار کنم اما پس از «وضعیت سفید» در شرایطی قرار گرفتم که به این نتیجه رسیدم که گزیدهکاری کنم و حضورم در سریال «مادرانه» برایم خوشایند بود و خوشحالم که این اتفاق برای حضور من در سریال «مادرانه» افتاد و از همینجا حضورم در این سریالها را مدیون سعید نعمتالله هستم.
*** فرزاد برای من اتفاق خوبی بود
غزالی در ادامه دربارهی کاراکتر خود گفت: وقتی که این کار به من پیشنهاد شد، نام جواد افشار و سعید نعمتالله را که شنیدم با حضور در این سریال موافقت کردم به دلیل اینکه کاملا با کار آنها آشنا بودم و از این بابت خوشحالم که آنها این اعتماد را به من کردند که نقش فرزاد را بازی کنم. در این راستا امیدوارم جواب اعتمادشان را داده باشم.
او همچنین دربارهی کارگردانی جواد افشار نیز توضیح داد: جواد افشار کارگردانی بود که ارتباط خوبی با بازیگر دارد. این سریال نیز از آن دست سریالهایی بود که ارتباط خوبی بین کارگردان و بازیگران وجود داشت.
*** از تیتراژ «مادرانه» راضی نبودم
خشایار موحدیان به عنوان تدوینگر سریال «مادرانه» در این نشست حضور داشت و دربارهی علت پخش نشدن تیتراژ «مادرانه» در قسمت اول این سریال توضیح داد: پخش نشدن این تیتراژ به دلیل این بود که تهیهکننده و کارگردان از تیتراژ سریال راضی نبودند اما به هر حال حساسیتها زیاد است و فکر میکنم مسالهی خیلی مهمی نبوده است.
او همچنین در ارتباط با قطعی صدا در قسمتهای ابتدایی این سریال گفت: این قطعی صدا در سریال از سوی شبکه بود. در این راستا شبکه سه نیز بابت این اشتباه عذرخواهی کرد. اما نکتهای که وجود دارد این است که اصولا کاری که همزمان ساخته و پخش میشود و دقیقهی نودی است ممکن است مشکلات این چنینی برایش اتفاق بیفتد اما به عقیدهی من این کار، کار تمیز و شسته و رُفته و بدون کمترین نقص فنی نسبت به سریالهای دیگر پیش رفت.
*** «مادرانه» هم سانسور شده است
سعید نعمتالله در ادامهی صحبتهایش به این موضوع نیز اشاره کرد که اعتقادی به ممیزیها ندارد و گفت: کارهای من همیشه جزو کارهایی بوده است که کمترین ممیزی را داشته است. شاید در کل هفت، هشت سریالی که نوشتهام جستجو کنید هفت، هشت دقیقه بیشتر این ممیزیها نبوده است البته در سریال «مادرانه» هم دیالوگهایی داشتهام که سانسور شده است.
*** «مادرانه» از خط قرمز عبور کرد
تهیهکنندهی «مادرانه» نیز با اعتقاد بر اینکه برخی سکانسهایی که در سریال «مادرانه» وجود دارد، از خطقرمزها عبور کرده است، گفت: در این سریال سکانسهایی میبینید که شاید اگر در سریالهای دیگر پخش میشدند سانسور میشدند؛ البته منظورم این نیست که به دلیل حضور جواد افشار، من و یا سعید نعمتالله این اتفاق صورت گرفته است بلکه منظور من این است تأثیرگذاری برخی قصهها آنقدر گاهی اوقات زیاد است که خود تلویزیون موافقت میکند بخشهایی که پیش از این ممیزی بودهاند پخش کنند. در نتیجه بر این باورم که واقعا یک سری دیالوگها نیز در این قصه گفته شد که اگر جای دیگری گفته میشد شاید نسبت به آن سانسور صورت میگرفت.
سعید نعمتالله در ادامه با اشاره به اینکه خیلی ممیزی در این سریال نداشته است، گفت: خوب نیست که بیش از این غر بزنیم به خاطر اینکه خیلی ممیزی نداشتهایم و اگر بیش از این غر بزنیم رویمان بیش از این زیاد میشود.
*** اردلان برای من «مادرانه» بود
سعید نعمتالله در ادامهی این نشست به قصهی «مادرانه» و ضد قهرمان بودن اردلان، کاراکتر مهدی سلطانی اشاره کرد و گفت: اردلان یک ضد قهرمان است اما مادرش را دوست دارد، بچهاش را دوست دارد و از طرفی رانتخوار هم نیست. اسم این کار «مادرانه» است و اردلان نیز در آن برای من «مادرانه» بود چون تمام خصوصیات مادرانه بودن را دارد حال مادری که اشتباهاتی دارد.
*** «مادرانه» به شعور ملت ایران احترام گذاشته است
شقایق فراهانی در ادامهی صحبتهای سعید نعمتالله با اعتقاد بر اینکه سریال «مادرانه» به شعور ملت ایران احترام گذاشته است، گفت: این سریال جزو کارهایی بود که آنقدر با محتواست که به شعور ملت ایران احترام گذاشته است، در حالی که پیش این برخی از سریالها بیننده را به سادهبینی عادت داده بود. از طرفی خیلی جالب است که در اقصی نقاط طبقات در تهران میبینیم که جملات کار خیلی تکرار و بیان میشود. این نشان میدهد که مردم سوادش را دارد و ما نیز باید کل کارهایمان را به این سو ارتقاء دهیم.
*** کدام سریال تا این اندازه دارای محتوای آموزشی است
سعید نعمتالله با اشاره به اینکه مردم این سریال را میبینند، گفت: واقعا برای من جای سوال است که چرا منتقدان سینما و تلویزیون همه فوتبال دوست دارند و بیش از هر چیز همه تمرکزشان را بر روی فوتبال گذاشتهاند.
کارگردان این سریال نیز در ادامه با اشاره به اینکه کدام سریال تا این اندازه به اندازهی «مادرانه» دارای محتوای آموزشی بوده است؟ گفت: اگر از چند سال گذشته تاکنون را مرور کنید، میبینید که کدام سریال تلویزیونی بوده است که به اندازهی «مادرانه» دارای نقد و محتوای آموزشی - تربیتی، راهکارهای روابط اجتماعی، خانوادگی، زن و شوهری و پدر و دختری باشد. کدام آثار را دیدهاید که به این اندازه احترام به پدر و مادر را نشان دهد. در این راستا یک زن 40 سالهای که عاقل و بالغ است، در سطح خودش به شأن و تصمیم و نظر پدر و مادرش احترام میگذارد یا اگر دختری سرکش میشود آنقدر خوب ریشهیابی و دلیل روانشناسانهای دارد که شما را با قصه همراه میکند.
*** متاسفم برای کسی که به سر و ته شدن گوشی اهمیت میدهد
این کارگردان در ادامه تصریح کرد: متاسفم برای کسی که به جای اهمیت دادن به این همه نکات اخلاقی، به سر و ته شدن گوشی اهمیت میدهد. هر چند این اتفاق اشتباهی است که ممکن است سهوا رخ دهد و حتی فرد در آن با گرفتن سر و ته گوشی و صبحت کردن با آن همراه شود. شاید پیش آمده باشد برای کسی هم که سیگارش را پشت و رو بگذارد و فندک بزند؛ بنابراین درست نیست که چنین چیزهایی را بزرگ نشان دهیم و به آن اهمیت دهیم اما جنبههای اخلاقی و تربیتی کار را نادیده بگیریم. به قول سعید نعمتالله نمیدانم این منتقدان یا نیستند و یا دارند فوتبال میبینند.
*** اشتباه کردیم که گوشی را سر و ته نشان دادیم
در ادامه این مباحث سعید نعمتالله نیز با پذیرفتن اینکه نباید این اشتباه صورت میگرفت، گفت: به دلیل اینکه ما در این سریال منشی صحنه داریم و هر کسی هم که این ایراد را پیدا کرد دمش گرم. ما نمیتوانیم اینقدر شلخته کار کنیم.
این نویسنده با بیان اینکه «مادرانه» به اندازهی او و جواد افشار بوده است، گفت: بهتر از هر کس دیگری به نقاط ضعف کارم مشرف هستم و میدانم که اشتباهاتم کجا بوده است. اگر سریال «مادرانه» جواب نداده است، صداوسیماست که باید بیاید هوشش را به خرج دهد و به جای من نعمتالله نیروهای بهتری بیاورد.
*** اکثر دختران در سن «رها» سرکشاند
هستی مهدویفر آخرین فردی بود که به این نشست اضافه شد و دربارهی نقش خود و حضورش در این سریال توضیح داد: دختران در سن «رها» سرکش هستند. من نیز ویژگیهای این چنینی در این دوران داشتیم و فقط اعتیاد نداشتم، چون اکثر دختران در این سن همینطورند برای همین این مساله را خیلی خوب درک کردم در این زمینه نیز دوستی داشتم که به دلیل اینکه از همسرش جدا شده بود برای بهتر ایفا کردن نقشم کمک زیادی به من کرد حتی از فردی در مرکز کمپ ترک اعتیاد برای بهتر ایفای کردن نقشم کمک گرفتم.
او در ادامه گفت: نقشم را دوست داشتم به دلیل اینکه من را به فکر فرو برد.
***
تصویربرداری مجموعه تلویزیونی «مادرانه» تا روزهای پایانی رمضان ادامه خواهد داشت؛ عوامل سریال ماه رمضان شبکه سه در حال حاضر در لوکیشنهای بیرونی، ساخت این مجموعه را ادامه میدهند.
عوامل مجموعه «مادرانه» ساخت این مجموعه را به صورت فشرده و با دو تیم به صورت همزمان با روزی 18 ساعت کار، تلاش میکنند به پایان برسانند.
بر اساس این گزارش، اولین سریالی که پس از افطار امسال به روی آنتن میرود، سریال «مادرانه» به کارگردانی جواد افشار است که هر شب ساعت 21 از شبکه سه پخش میشود.
در خلاصه داستان این مجموعه تلویزیونی آمده است: اردلان تمجید 20 سال پیش، پس از رها کردن نامزد سابقش مریم، با زنی متمول به نام رعنا ازدواج میکند. حالا این ازدواج به جدایی رسیده و زن، بچههایش را میخواهد، ولی مرد امتناع میکند.
مهدی سلطانی، لعیا زنگنه، شقایق فراهانی، مهرداد ضیایی، عباس غزالی، هستی مهدویفر از جمله بازیگران اصلی این سریال هستند.
تکرار مجموعه «مادرانه» به طور خلاصه روزهای جمعه از ساعت 8 الی 13 از شبکه سه پخش میشود.