دو هفته مانده به پایان مهلت رسیدن به توافق جامع هسته‌ای، نشانه‌های شکست غرب و رژیم اسرائیل در پروژه اعتراف‌گیری از ایران، مبنی بر وجود برنامه تسلیحات هسته‌ای ایران در سخنان جان کری علنی شد.
جان‌كري، وزير امور خارجه ايالات‌‌متحده، درخصوص ابعاد احتمالي نظامي (PMD) برنامه هسته‌اي ايران، گفت: مذاكرات با ايران معطوف به آينده است و نيازي به تحقيق و تفحص درباره گذشته برنامه هسته‌اي این کشور وجود ندارد. كري اضافه كرد: «آمريكا آماده لغو تحريم‌ها پيش از بررسي كامل ابعاد هسته‌اي ايران است.»نیویورک‌تایمز از آمادگی آمریکا برای لغو تحریم‌ها همزمان با توافق گزارش داد
دو سیگنال مثبت کری به مذاکرات
عقب‌نشینی علنی آمریکا از موضوع (پی.ام.دی)
در آستانه ضرب‌الاجل 30 ژوئن (9تیر) برای رسیدن به توافق هسته‌ای، سیدعباس عراقچی و مجید تخت‌روانچی معاونان وزیرخارجه ایران ظهر دیروز در هتل کوبورگ وین هشتمین و طولانی‌ترین دور از مذاکرات برای نگارش متن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را با هلگا اشمید، معاون هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا آغاز کردند. گفت‌وگوهای بی‌وقفه ایران و گروه 1+5 در شرایطی در حال برگزاری است که وزیر خارجه آمریکا در تازه‌ترین سخنان خود سیگنال‌های مثبتی را به مذاکرات هسته‌ای داده که این روزها بر سر موضوعاتی چون «پروتکل الحاقی» و «پی.ام.دی» دچار سکون شده است. «جان کری» روز سه‌شنبه برای نخستین بار اشاره کرد که آمریکا آماده لغو تحریم‌های اقتصادی ایران است، بدون آنکه مدارک کامل دال بر اینکه «دانشمندان ایران به‌طور مخفیانه در ساخت تسلیحات هسته‌ای شرکت ندارند»، ارائه شده باشد؛ به‌نظر میرسد که سخنان کری راه را بر برداشته شدن تحریم‌های ایران بدون نیاز به حل موضوع PMD گشوده است.
به گزارش «نیویورک‌تایمز» وزیر خارجه آمریکا در نخستین کنفرانس خبری خود از زمان حادثه‌ای که در حین دوچرخه سواری (در مرز فرانسه و سوئیس) برایش رخ داده بود، به این نکته اشاره کرد که ممکن است تحریم‌های اصلی پیش از پاسخ دقیق بازرسان بین‌المللی به سوالات‌شان در مورد آزمایش‌ها و کار طراحی هسته‌ای که به نظر می‌رسید در راستای تولید یک بمب باشد، لغو شود.این تحریم‌ها فروش نفت و مبادلات مالی ایران را مسدود کرده است.
کری همچنین درخصوص موضوع ابعاد نظامی احتمالی گفت: «ما اصراری نداریم که ایران درباره آنچه در یک مقطع زمانی، یا هر زمان دیگر انجام داده توضیح دهد. برای ما حیاتی این است که بدانیم این فعالیت‌ها در زمان‌های بعدتر، متوقف شده‌اند و اینکه می‌توانیم به روشی مشروع آن را پایان دهیم. این مطمئنا یکی از شرایط ما برای قضاوت درباره آن چیزی است که باید در یک توافق‌نامه مشروع به دست آید.» اشاره وزیر خارجه آمریکا به موضوع (PMD) در شرایطی است که غرب مدعی است ایران در طول این سال‌ها پاسخ روشنی به آن نداده است. در این خصوص تهران در ابتکار عملی همزمان با مذاکرات سیاسی با 1+5، درباره این مطالعات ادعایی که 18 مورد بود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سه دور برای حل و فصل آنها به توافق رسید که به 16 مورد پاسخ داد و طرفین در حال مذاکره برای دو مورد باقی‌مانده هستند.
کری در ادامه مصاحبه خود درباره پیوستن به مذاکرات وین که هم اکنون میان ایران و 1+5 در حال انجام است، تاکید کرد: «زمان پیوستن من به مذاکرات هنوز معلوم نیست و بستگی به شرایط مذاکرات وین در روزهای آتی دارد، اما به مذاکره‌کنندگان می‌پیوندم.» او اضافه کرد: «یقینا مخاطرات پیش روی مذاکرات زیاد است؛ اما موضع ما تغییر نکرده است. در روزهای اخیر شاهد تغییرات و فراز و فرودهایی بوده‌ام؛ اما مواضع ما نسبت به آنچه در لوزان اعلام کردیم، تغییر نکرده است.»
عقب‌نشینی آمریکا در موضوع PMD
دو هفته مانده به پایان مهلت رسیدن به توافق جامع هسته‌ای، نشانه‌های شکست غرب و رژیم اسرائیل در پروژه اعتراف‌گیری از ایران، مبنی بر وجود برنامه تسلیحات هسته‌ای ایران در سخنان جان کری علنی شد. به گزارش «تابناک»، سخنان جان کری از این بابت دارای اهمیت است که فاش شده، حداقل از فروردین ماه سال گذشته، رژیم صهیونیستی از آمریکا درخواست کرده به‌عنوان بخشی از شرایط توافق جامع هسته‌ای، ایران ملزم به «اعتراف» به این موضوع شود که در گذشته فعالیت‌های پنهان مربوط به ساخت سلاح هسته‌ای انجام داده است.
همین درخواست در نامه روز دوشنبه گذشته باب کورکر، سناتور جمهوری‌خواه نمودی مجدد یافت. به گفته این سناتور پرنفوذ آمریکایی ـ که طراح برخی از طرح‌های ضدایرانی در سنای آمریکا است ـ گزارش‌هایی که باعث نگرانی او شده، حاکی از این است که تیم مذاکرهکننده آمریکا، ممکن است به چیزی کمتر از «افشای کامل ابعاد نظامی احتمالی فعالیت اتمی ایران» رضایت دهد. کورکر در نامه روز دوشنبه به اوباما نوشت که مذاکره‌کنندگان از تلاش برای رسیدن به توافقی 20 ساله، به توافقی 10 ساله رسیده‌اند که به ایران اجازه خواهد داد به تحقیق و توسعه درباره سانتریفیوژهای پیشرفته ادامه دهد. کورکر تهیه‌کننده طرحی است که اوباما ماه گذشته آن را امضا کرد و بر مبنای آن، کنگره آمریکا باید ظرف مدت 30روز توافق هسته‌ای احتمالی با ایران را مورد بازبینی قرار دهد.
وزیر خارجه آمریکا در راستای تایید سخنان خود مبنی بر ضروری نبودن حل پرسش‌های موجود در مورد فعالیت‌های تحقیقاتی گذشته ایران پیش از لغو تحریم‌ها تاکید کرد نهادهای اطلاعاتی آمریکا حتی بدون اینکه آژانس چنین کاری را انجام دهد، تصویری واضح از آنچه دانشمندان ایرانی در گذشته انجام داده‌اند را دارند. کری گفت: «دسترسی بسیار، بسیار مهم است. از همان روز اول نیز همواره مهم بوده است.» موضع جدید کری نشان می‌دهد از این پس پرداختن به این موضوع فوریت نخواهد داشت. با این حال برخی کارشناسان غیردولتی تاکید کری را مورد پرسش و چالش قرار دادند.
دیوید آلبرایت، رئیس موسسه علوم و امنیت بین‌المللی گفت: «به نظر میرسد این اظهارات بیانگر تضعیف موضع پیشین آمریکا یا دست‌کم پایه و بنیانی برای تضعیف آن در آینده است.» او در ادامه افزود: «اگر دولت آمریکا تا این اندازه در مورد برنامه سلاحهای هسته‌ای ایران می‌‌داند، باید تاریخچه مفصل برنامه هسته‌ای ایران شامل اسامی، تاریخ‌‌ها، فعالیت‌ها و مکان‌‌های آن را به‌صورت علنی منتشر کند.»
رابرت اینهورن مذاکرهکننده سابق آمریکا در مذاکرات هسته‌ای نیز عنوان کرد اظهارات کری ظاهرا یک اذعان آشکار نسبت به یک فرض بیان نشده در موضع مذاکراتی دولت اوباما است. به گفته آینهورن «دولت از مدت‌ها پیش به این باور رسیده است که مساله مهم اطمینان از عدم تداوم فعالیت‌های مرتبط با سلاحهای هسته‌ای ایران در حال حاضر و عدم پیگیری این فعالیت‌ها در آینده است.»
نشریه آمریکایی فارین پالیسی، تغییر در موضع آمریکا را از جمله در نتیجه این واقعیت دانسته که محال است ایران به چنین مساله‌ای اعتراف کند. از نظر فارین پالیسی تغییر در موضع آمریکا می‌تواند دو اثر مهم داشته باشد. نخست ادعای برخی از متخصصان عدم اشاعه هسته‌ای است که این اتفاق را معادل کم‌اهمیت شدن جایگاه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌دانند و دوم اینکه برخی دیگر از کشورهای غربی و به ویژه فرانسه مدعی هستند که رسیدن به درکی روشن از تلاش‌های سابق ایران برای ساخت سلاح هسته‌ای، در مسیر رسیدن به توافق جامع هسته‌ای اهمیتی حیاتی دارد. ژرارد آرود، سفیر فرانسه در آمریکا نیز به تازگی گفته است، بدون حل دو مساله PMD و تحقیق و توسعه هیچ توافقی نهایی نخواهد شد.
توافق ۶۰ صفحه‌ای
همزمان با این تحولات، مذاکرهکننده ارشد هسته‌ای ایران گفت اکنون در شرایطی هستیم که توافق، حالت جمع و جوری پیدا کرده و شکلی به خودش گرفته است. سیدعباس عراقچی در گفت‌وگو با خبرگزاری صدا و سیما گفت: «هرچند ۱۰ تیر برای پایان مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 در نظر گرفته شده است، اما توافق خوب و مطلوب را هرگز فدای تاریخ زمانی نمی‌کنیم و هیچ تاریخ مشخصی برای ما مقدس نیست.» او تاکید کرد: «ما در دقایق پایانی بازی بسیار طولانی هستیم و پس از حدود دو سال مذاکره و دو بار تمدید آن، هم اکنون در شرایطی قرار داریم که به 10 تیر نزدیک می‌شویم؛ امید داریم تا این تاریخ بتوان کار نگارش توافق جامع هسته‌ای را به سرانجام رساند.»
عراقچی با بیان اینکه اگر با گروه 1+5 به توافق برسیم و پروتکل الحاقی هم در این توافق وجود داشته باشد، گفت: «طبعا دسترسی‌های مدیریت شده بدون هیچ‌گونه سوءاستفاده آنها، در پروتکل الحاقی و توافق وجود خواهد داشت.» او درباره بحث‌های مربوط به PMD هم گفت: «پاک شدن پرونده‌های «پی.ام.دی» خواسته ایران است و باید روشن شود که پرونده‌های «پی.ام.دی» غلط بوده و در مذاکرات نیز فشار می‌آوریم که در چارچوب توافق، باید تکلیف این پرونده‌ها روشن شود؛ پرونده‌هایی که علیه ملت ایران به دروغ درست کرده‌اند و به خورد افکار عمومی دنیا داده شده است.» عضو ارشد تیم مذاکرهکننده هسته‌ای ایران تاکید کرد: «در این چارچوب، دو طرف به دنبال راه‌حل‌هایی هستند که آژانس بتواند به سوال و پرونده‌های گذشته ایران یک پاسخ درخور پیدا کند، اما هنوز هیچ راه‌حلی نهایی نشده و همچنان مشغول رایزنی هستیم.»
معاون حقوقی و بین‌الملل وزیر امور خارجه گفت: «ما در لوزان به مجموعه‌ای از راه‌حل‌ها برای حل و فصل موضوع هسته‌ای و رفع تحریم‌ها رسیدیم؛ در دو سه ماه گذشته سعی کردیم این راه حل‌ها را با همه جزئیات و ابعادش روی کاغذ بیاوریم.» او افزود: «اکنون در شرایطی هستیم که توافق، حالت جمع و جوری پیدا کرده و شکلی به خودش گرفته است و متنی حدود 20 صفحه از توافق اصلی خواهیم داشت که با ضمیمه هایش حدود 60 صفحه می‌شود؛ به‌ویژه در ضمیمه‌ها که به شکل و مجموعه واحدی نرسیده‌ایم و تلاش‌ها در این باره ادامه دارد.» عراقچی گفت: «همکارانم در سطح کارشناسی مذاکرات را ادامه می‌دهند و تقریبا از حدود 10 روز پیش در وین مستقرند و کارها را ادامه می‌دهند.»
پیش‌تر عراقچی یکی از مهمترین پرانتزهای باز مانده در متن توافق جامع را «همزمانی» رفع تحریم‌ها و اقدامات ایران عنوان کرد و گفت: «ایده‌هایی در این زمینه وجود دارد که می‌تواند اطمینان بخش باشد.» عضو ارشد تیم مذاکرهکننده ایران گفت: «مشکلی به نام همزمانی وجود دارد که کماکان در حال بررسی آن هستیم و یکی از پرانتزهای بسیار مهمی که هنوز باز مانده همین نکته است؛ آنچه از ترتیبات یا مقدمات فنی باید آماده‌سازی کنیم در مقایسه با مقدماتی که آنان باید فراهم کنند. این کار قدری زمان بیشتر می‌برد.»
گفت‌وگوها احتمالا تمدید می‌شود
دیپلمات‌ها می‌گویند ایران و ۶ کشور مذاکرهکننده، همچنان بر سر تمامی موضوعات اصلی اختلاف نظر دارند. به گزارش خبرگزاری فارس، خبرگزاری آسوشیتدپرس روز چهارشنبه به نقل از منابع دیپلماتیک نوشته است که طرفین همچنان بر سر همه موضوعات اصلی اختلاف‌نظر دارند. دو دیپلمات که خواسته‌اند نامشان فاش نشود، دیروز در آستانه آغاز دور تازه مذاکرات هسته‌ای، گفته‌اند که با توجه به اختلافات باقی‌مانده، انتظار می‌رود که گفت‌وگوها تمدید شده و در ماه ژوئیه (اواسط تیر ماه تا اواسط مرداد) ادامه یابد. به نوشته آسوشیتدپرس، قرار است نحوه اجرای توافق در 4 یا 5 ضمیمه، تشریح شود. با این حال، دیپلمات‌ها می‌گویند به دلیل وجود اختلاف‌نظر بر سر جزئیات، همچنان تمامی ضمائم ناقص است. به گفته دیپلمات‌ها، متن اصلی به دلیل وجود اختلاف بر سر تا 10 موضوع اساسی، دارای ده‌ها جای خالی است که هنوز پر نشده است.
منبع: دنیای اقتصاد
ارسال نظر
