دلایل شوک قیمت میوه‌های شب عید

نبود صنایع تبدیلی و امکانات نگهداری محصولات کشاورزی در روستاها، کشاورزان را مجبور می‌کند در مدت زمان کوتاهی محصولات خود را بفروشند که واسطه‌گران معمولا با فرصت‌سازی به نگهداری محصولات می‌پردازند و در بازه‌های زمانی حساس همچون شب عید، آنها را چند برابر قیمت اولیه می‌فروشند.

محمود حاج رحیمی - کارشناس کشاورزی -  اظهار کرد: در کشورهای توسعه یافته از طریق تکامل زنجیره ارزش، گسترش صنایع تبدیلی، امکانات نگهداری و صادرات محوری، فرآیند قیمت بازار محصولات کشاورزی روان‌تر می‌شود و بالطبع نوسان قیمت کمتر صورت می‌گیرد لذا وجود امکانات نگهداری، سردخانه‌ای و صنایع تبدیلی به جلوگیری از شوک قیمت و تنظیم فرآیند تولید تا عرضه کمک می‌کند.

وی افزود: در ایران فرآیند تنظیم تولید تا عرضه کامل نیست و با توجه به نبود امکانات نگهداری، کشاورزان پس از تولید محصول مجبور هستند ظرف مدت کوتاهی محصول خود را به دلالان می‌فروشند که این مساله رابطه نامتعادلی ایجاد می‌کند. متاسفانه برخی دلالان هم از این فرصت سوءاستفاده می‌کنند. البته نمی‌توان واسطه‌گران و دلال‌ها را مقصر دانست بلکه فرآیند دچار اشکال است.

این کارشناس کشاورزی ادامه داد: ایجاد تعادل سالیانه در قیمت محصولات کشاورزی در همه جای دنیا مشکل است. دلیل اصلی آن نیز به طولانی بودن مدت تولید از یک سو و خاصیت فسادپذیری محصولات کشاورزی از سوی دیگر برمی‌گردد.

حاج رحیمی با بیان این‌که ذات محصولات کشاورزی با نوسان همراه است، توضیح داد: از شروع تولید تا عرضه محصول به بازار، مدت زمانی طول می‌کشد که این یک شکاف زمانی به ناهماهنگی میان عرضه و تقاضا می‌انجامد.

این کارشناس ورود به بازارهای جهانی و صادرات به‌روز را در در جلوگیری از نوسانات ناخواسته و زیان‌بار قیمت محصولات کشاورزی موثر دانست.

وی هم‌چنین گفت: قسمت دیگر مربوط به تکامل بازار است. بازار کشاورزی در ایران یک بازار محدود و نابسامانی است. بازارهای آینده یا بازارهای آپشن در همه جای دنیا ایجاد شده و کمک مهمی به توسعه کشاورزی کرده است. این همان شکل به‌روز شده سلف‌خری سنتی ایران است. در این فرآیند، سازمان‌ها و شرکت‌های مختلفی دخیل هستند که خرید و فروش محصولات کشاورزی را تسهیل می‌کنند.

به گفته حاج رحیمی در ایران یک بورس کشاورزی در حد محدود وجود دارد که اقدام موثری است اما تبدیل بازار کشاورزی از حالت سنتی به یک ساختار جدید برای مقابله با نوسانات ناخواسته، ضروری است.