حسین موسویان: آمریکا به ایران پیام داده که درخواستی برای برداشت از ۶ میلیارد دلار در قطر نداشته باشد / جنگ اسرائیل علیه غزه، عملا توافق موقت بین واشنگتن و تهران را کشت

جماران: سید حسین موسویان، دیپلمات بازنشسته و تحلیل گر ارشد سیاست خارجی در «میدل ایست آی» نوشت: در روز سوم ژانویه در مراسم چهارمین سالگرد شهادت سردار سلیمانی در شهر کرمان، بیش از 300 شهروند بیگناه در یک عملیات تروریستی کشته و مجروح شدند. در چهارم ژانویه چهار تن از مبارزان عراقی کشته و شش تن مجروح شدند که مقامات عراق، آمریکا و کشورهای عضو ائتلاف را بخاطر این عملیات محکوم کردند.
 
اسرائیل در روز کریسمس،  سید رضا موسوی فرمانده نظامی عالیرتبه ایران را در دمشق سوریه و چند روز بعد هم یکی از رهبران حماس را در بیروت به قتل رساند. نخست وزیر لبنان گفت که اسرائیل با این عملیات قصد دارد منطقه را به دام جنگ بکشاند.
 
اسرائیل عملیات نظامی تجاوز به غزه را از اکتبر گذشته تاکنون ادامه داده که منجر به کشته و مجروح شدن بیش از 90000 فلسطینی و 2400 اسرائیلی شده، 75% جمعیت 2.3 میلیونی غزه آواره شده و 335هزار خانه مسکونی درغزه تخریب شده است. اینها در شرایطی رخ داده که سازمان ملل حتی قبل از جنگ غزه، اعلام کرده بود غزه به منطقه ای غیر قابل سکونت تبدیل شده چون از سال 2007 تحت محاصره اقتصادی اسرائیل قرار داشته است.
 
اسرائیل طی تجاوز چند ماه اخیر، 65000 تن مواد منفجره روی غزه فرو ریخته که چهار برابر قدرت بمب اتمی است که آمریکا در هیروشما فرو ریخت.
 
جنگ منطقه ای
 
بعد از تجاوز اسرائیل به غزه، حدود 100 حمله نظامی علیه نیروهای آمریکا در عراق و سوریه صورت گرفته است.آمریکا نیز متقابلا عملیات نظامی متعددی علیه نیروهای متحد ایران درعراق و سوریه داشته است. تریتا پارسی معاون رئیس موسسه کوئنسی می گوید: «اسرائیل میخواهد جنگ غزه را به لبنان کشانده تا حزب الله لبنان، حوثی های یمن، الحشد اشعبی عراق و نهایتا ایران را درگیر جنگ با آمریکا کند».
 
جنگ منطقه ای برای منطقه، جامعه جهانی یک فاجعه است. برای پیشگیری از خطر منطقه ای شدن جنگ چند اقدام ضروری است:
 
اولین اقدام: آتش بس فوری و پایدار برای توقف جنگ غزه بین اسرائیل و حماس. در این مورد آمریکا تنها کشوری است که میتواند نتانیاهو را وادار به آتش بس کند. منطقه خاورمیانه بدون یک راه حل عادلانه و جامع در مورد بحران فلسطین، روی آرامش نخواهد دید. ژنرال اسرائیلی اسحاق بریک گفت: «تمام موشکها و مهمات و بمب های هدایت شونده و هواپیماهای جنگنده ما توسط آمریکا تامین میشود. به محض اینکه آمریکا متوقف کند، ما قادر به ادامه جنگ نخواهیم بود. این را همه درک میکنند که ما بدون حمایت آمریکا نمی توانیم بجنگیم».
 
 آمریکا قطعنامه آتش بس توسط سازمان ملل را درحالی وتو کرد که 186 کشورخواهان آتش بس بودند و فقط 10 کشور با آمریکا همراه بودند. گروههای حقوق بشری متعدد در دنیا و حتی یک رئیس پیشین سازمان اطلاعاتی اسرائیل تایید کرده اند که فلسطینی ها تحت یک رژیم آپارتاید زندگی میکنند. آقای بایدن باید این روند را تغییر دهد.
 
دومین اقدام: اجرای قطعنامه های سازمان ملل درمورد حل بحران فلسطین  برای خاتمه دادن به 75 سال آواره گی فلسطینی ها و اشغال خاک آنها است. قطعنامه های سازمان ملل مکرر راه حل دو دولت را برای یک صلح عادلانه و منصفانه و پایدار بین فلسطینی ها و اسرائیل تصویب کرده است. خاورمیانه بدون یک راه حل عادلانه و جامع بین فلسطینی ها و اسرائیل، هیچگاه روی آرامش نخواهد دید. در این مورد هم آمریکا تنها کشوری است که میتواند اسرائیل را مجبور به پذیرش قطعنامه های سازمان ملل کند.
 
حمله نظامی به ایران
 
اسرائیل سالهاست که استراتژی حمله نظامی آمریکا به ایران را دنبال میکند. نخست وزیر سابق اسرائیل، نفتالی بنت چند روز پیش درروزنامه وال استریت ژورنال نوشت که «آمریکا و اسرائیل باید مستقیما ایران را مورد حمله نظامی قراردهند».
 
در ماه می 2018، در زمانی که ایران به مدت سه سال در حال اجرای کامل برجام بود، ترامپ از برجام خارج شد و با اتخاذ سیاست «فشارحداکثری»، تحریم های گسترده اقتصادی و سیاسی و نظامی علیه ایران اعمال نمود. نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل هم اعلام کرد که او ترامپ را وادار به خروج از برجام کرد.
 
لذا سومین عامل کلیدی، مهار تنش بین آمریکا و ایران است. بایدن از ابتدای ریاست جمهوری خود قصد احیاء برجام را داشت که نهایتا موفق نشد. درعین حال آمریکا و ایران با میانجیگری قطر و عمان به یک توافق موقت دست یافتند. براساس توافق قرار شد:
 
1) پنج زندانی بین ایران و آمریکا مبادله شوند
 
2)آمریکا شش میلیارد دلار وجوه بلوکه شده ایران را آزاد و به قطر منتقل شود
 
3) تقابلات منطقه ای دو کشور متوقف شود
 
4) ایران غنی سازی بالاتر از 60% انجام ندهد
 
5) ایران با آژانس بین المللی انرژی تمی همکاری بیشتری داشته باشد
 
6) آمریکا مانع صادرات نفت ایران نشود
 
7) وجوه بلوکه شده ایران درعراق هم بتدریج آزاد شود
 
جنگ اسرائیل علیه غزه، عملا این توفق موقت بین آمریکا و ایران را کشت. یک مقام اروپایی به من گفت: "«بخاطر جنگ غزه، آمریکاییها مذاکرات با ایران را ادامه نخواهند داد، برجام مرد، دیپلماسی هسته ای با ایران مرد، آمریکایی ها از قطری ها محترمانه خواسته اند که آنها محترمانه از ایران بخواهند که در شرایط فعلی ایران محترمانه درخواستی برای برداشت از این شش میلیارد آزاد شده نداشته باشد». کنگره آمریکا هم تصویب کرد که 6 میلیارد دلار آزاد شده ایران، مجددا بلوکه شود.
 
دوره جدید زد و خورد
واشینگتن و تهران عملا در مسیر برخورد قرارگرفته اند. دولت بایدن تحریمها را افزایش داده و ایران هم درپاسخ به آمریکا، برنامه هسته ای خود را توسعه داده است. گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی میگوید که ذخیره اورانیوم غنی شده ایران برای ساخت سه بمب اتمی کافی است.
 
با ادامه جنگ غزه، در غیاب گفتکوی آمریکا و ایران و درصورت عدم احیای برجام؛ احتمال تقابلات منطقه ای دو کشور آمریکا و ایران بیش از سالهای گذشته شده است.
 
لازمه ایجاد یک صلح پایدار درمنطقه خاورمیانه، پایان دادن به تخاصمات آمریکا و ایران است. رهبران آمریکا و ایران باید برای یک گفتگوی فراگیر به قصد رسیدن به یک توافق جامع، شامل احیاء توافق موقت، احیاء برجام و حل وفصل سایر موارد اختلاف؛ شجاعت به خرج دهند.
 
اگر این مورد غیرواقع بینانه باشد، گزینه بعدی این است که 8 کشور حاشیه خلیج فارس یعنی ایران، عربستان، عراق، قطر، عمان، امارات، کویت و بحرین؛ یک توافق جامع و فراگیر منطقه ای برای ایجاد ساختارهمکاری و امنیت جمعی درخلیج فارس داشته باشند که شامل یک توافق هسته ای منطقه ای و عاری سازی منطقه از سلاحهای کشتار جمعی باشد.