تبدیل «گفتگو» به «مشاجره» در خانواده ها در ایام کرونا

مشاور معاون رییس جمهور در امور زنان و خانواده درباره ضرورت مداخلات خانواده محور در خشونت خانگی علیه زنان اظهار کرد: معمولا مداخلات اجتماع محور باید پیش از مداخلات خانواده محور انجام شوند اما متاسفانه در کشور ما توجه کافی به مداخلات خانواده محور نمی‌شود و می‌توان گفت این مداخلات ضعیف واقع شده‌اند که می‌تواند دلایل قانونی و آموزشی داشته باشد.

به گزارش ایسنا، طیبه سیاوشی در وبینار تخصصی مداخلات تخصصی با رویکرد خانواده محور در کار با زنان تحت خشونت خانگی که در جهاد دانشگاهی واحد الزهرا برگزار شد، گفت: مداخلات خانواده فرصت حل شدن اختلافات درون خانه را ایجاد می‌کند، ریشه بسیاری از خشونت‌ها علیه زنان از بستر خانواده بلند می‌شود بنابراین باید اولویت‌ها نیز از خانواده آغاز شود. گاهی مدیریت مسئله در خانواده‌هایی که محدود به زن و شوهر هستند به دست فرد خشونت دیده سپرده می‌شود تا خشونت‌گر وارد مداخلات خانواده محور شود و نتیجه بهتری بدست آید.

مشاور معاون رئیس جمهوری در امور زنان و خانواده رئیس جمهوری افزود: معمولا در پروسه خشونت تمام افراد به حمایت از زن روی می‌آورند و اینگونه در مرد احساس تنهایی ایجاد می‌شود که تصور می‌کند تنها ابزار موجود برایش خشونت است و اینگونه میزان خشونت نیز افزایش می یابد. از این رو در مداخلات خانواده محور ابزارهای مناسبی در اختیار زوج قرار داده می‌شود تا احساس تنهایی مرد رفع شود و مرد به سمت همکاری روی آورد.

به گفته سیاوشی، علی رغم استقبال کم جامعه ایران از مداخلات خانواده محور، این مداخلات دارای ویژگی‌های مثبتی هم‌چون پررنگ بودن نقش خانواده، ایجاد فرصتی برای خانواده در جهت تصمیم گیری و سپردن فرآیند تصمیم گیری به خانواده ها است که می‌تواند با ایجاد احساس رضایت در مرد به دلیل مشارکت او در پروسه مداخلات همکاری او جلب کند.

وی ادامه داد: مداخلات خانواده محور معمولا به صورت آموزش‌های ترکیبی نظیر آموزش همسران درکنار هم، آموزش زوجین به طور جداگانه و آموزش خانوادگی برای خانواده‌های دارای فرزند انجام می‌شود.

مشاور معاون رئیس جمهور در امور رنان و خانواده گفت: انجام مشاوره مداخلات خانواده محور توسط روانشناسان شکل می‌گیرد که پیشینه آن از مبحث مراجعه محوری راجرز نشات می‌گیرد. راجرز معتقد بود مشاور نباید  تمام جلسات درمان را به تنهایی مدیریت کند بلکه مراجعین نیز در این جلسات باید نقشی ایفا کنند. همچنین می‌توان گفت مداخلات خانواده محور از آسیب دیدگی کودولن آغاز شد بدین صورت که آن‌ها ابتدا جلسات آموزشی می‌گذراندند و سپس بخشی از پروسه درمان در محیط خانه شکل می‌گرفت. از سوی دیگر گاهی خشونت بر کودکان در بستر خانواده به علت تعدد آزارگران نظیر مادر، پدر، خواهر و برادر بسیار پیچیده می‌شود.

وی درباره رویکر زنان در مقابله با خشونت علیه خود تصریح کرد: زنان در جهان برای مقابله با خشونت علیه خود از گذشت و مدارا، مقابله به مثل، شکایت، مقابله روانی، پناه بردن به مکانهای زیارتی ـ در کشورهای اسلامی ـ، قهر کردن و پناه بردن به خانه پدری و اقوام و در نهایت رویکرد طلاق استفاده می‌کنند.

مشاور معاون رییس جمهوری در امور زنان و خانواده درباره مداخلات اجتماع محور افزود: مداخلات اجتماع محور در دو سطح قانونی و روانشناختی اجتماعی انجام می‌شود، در سطح قانونی دارای رویکردهای حمایت از قربانی، آشتی دادن همسران، دستور توقیف مرتکب خشونت و... است، همچنین در سطح روانشناختی و اجتماعی دارای رویکردهای بررسی عوامل تقویت کننده همسر آزاری، بررسی پناهگاه قربانیان خشونت و... است.

به گفته سیاوشی، معاونت امور زنان و خانواده رئیس جمهوری در راستای ماده ۱۰۲ قانون برنامه ششم توسعه و در جهت تحکیم خانواده در سال ۹۷ طرح گفت‌وگوی ملی خانواده را در دستور کار خود قرار داد. این طرح دارای شورای راهبردی طرح ملی گفتگوی خانواده است که در راس آن معاونت زنان قرار دارد و با همکاری سایر نهادها نظیر شهرداری، وزارت علوم ... انجام می‌شود. همچنین مجری این طرح انجمن جامعه شناسی و از سوی وزارت علوم است که با هدف گفتگوی نظام‌مند در مسائل خانواده در درون و بیرون خانواده و در بستر ظرفیت اجتماعات محلی اکنون در ۵۸ شهر در سطح کشور انجام می‌شود.

وی ادامه داد: این طرح با تمرکز بر آموزش تسهیل گران نظیر فعالیت اجتماعی و فرهنگی انجام می‌شود. با توجه به گفتار مردانه غالب بر جامعه این طرح کمک کننده ایجاد گفتگوی دوسویه در خانواده‌ها است و اصول گفت‌وگوی موثر در این طرح آموزش داده می‌شود. همچنین در ایام کرونا به شکل پیمایشی محور خشونت درون خانواده‌ها بررسی شد که در آن به فرد اعمال کننده خشونت برچسبی زده نمی‌شود و مسائل در بستر اجتماعی، آسیب شناسانه و بین نسلی بررسی می‌شوند.

مشاور معاون رییس جمهوری در امور زنان و خانواده با بیان اینکه در ایام کرونا با افزایش تعاملات خانواده‌ها به علت فقدان آموزش درست شاهد تبدیل شدن گفت‌وگو به مشاجره بودیم، ادامه داد: به علت عدم آموزش تاب آوری و کاهش سطح تاب آوری افراد در ایام پاندمی کوید ۱۹ شاهد افزایش خشونت بودیم، بنابراین ما نیازمند آموزش گفت‌وگو و تاب اوری به خانواده‌ها هستیم.

سیاوشی در انتها با اشاره به تصویب لایحه کرامت و امنیت زنان در برابر خشونت در کمیسیون اصلی لوایح دولت، اظهار کرد: تصویب این لایحه شب گذشته در کمیسیون اصلی لوایح دولت به اتمام رسید، این لایحه دارای ۷۷ ماده ایت که دارای وجه پیشگیرانه و حمایتی از فرد خشونت دیده است. برای اولین بار است که در کشور تعریفی دقیق از خشونت با هدف تحکیم مبانی خانواده و افزایش سطح آگاهی عمومی جهت مقابله با خشونت علیه زنان ارائه شده است.