پیگیری آخرین وضعیت سردیس عباس کیارستمی

در بین آثار مجسمه‌سازی شهری، پرتره‌های مشاهیر و خصوصا چهره‌های معاصر بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند و طبیعتا حساسیت‌ بیشتری هم نسبت به آنها وجود دارد. با این همه، تعداد سردیس‌های بدساختی که سیلی از انتقادها را هم با خود همراه کرده باشد، در این سال ها کم نبوده است؛ سردیس‌هایی که گاه پس از نصب برداشته و یا اصلاح می‌شوند.

به گزارش ایسنا، آخرین سردیس هایی که برخی از آنها با انتقادهای جدی  مواجه شدند، متعلق به مفاخر فرهنگی بودند که در جریان دومین سمپوزیوم مجسمه سازی ساخته و در محوطه خانه هنرمندان ایران نصب شدند. یکی از این مجسمه ها به عباس کیارستمی ـ فیلمساز مطرح کشورمان ـ اختصاص داشت که بدون عینک هم ساخته شده بود. حالا گویا این سردیس برای اصلاح جا به جا شده است؛ اتفاقی که سازنده اثر از جزییات آن ابراز بی اطلاعی می کند.

نصب سردیس‌های مفاخر فرهنگی در خانه هنرمندان، از همان ابتدا و پس از رونمایی با انتقادهای مختلف از سوی کارشناس مجسمه سازی و برخی از علاقه‌مندان به این هنرمندان مواجه شد. هرچند رییس هیات مدیره انجمن مجسمه‌سازان ایران در مصاحبه‌ای درباره این آثار اینگونه عنوان کرده بود که کلیه آنها معیارهای اصلی را دارا هستند و لزوما آثار بدساختی نیستند؛ اگرچه قابلیت بهتر ساخته شدن را داشتند.

یکی از مجسمه‌هایی که بارها مورد نقد واقع شد، پرتره‌ای از عباس کیارستمی بود که توسط عطا صحرایی ساخته شد. برخی از انتقادهای واردشده به این مجسمه، به کم‌شباهت بودن اثر به این فیلمساز فقید و البته حذف عینک از چهره او برمی‌گشت که یکی از ویژگی‌های اصلی چهره وی به شمار می‌رفت. تا اینکه طی روزهای اخیر خبری در رسانه‌ها منتشر شد که از برداشته شدن  سردیس از محل نصب آن به منظور انجام اصلاحات لازم خبر می‌داد.

اظهارات سازنده سردیس عباس کیارستمی درباره روند کار

خبرنگار ایسنا برای پیگیری وضعیت سردیس عباس کیارستمی و انجام اصلاحات لازم، با سازنده آن تماس گرفت ولی این هنرمند تاکید کرد که از برداشته شدن اثر برای انجام اصلاحات اطلاعی نداشته است و نمی‌داند که این اصلاحات قرار است به چه صورت و توسط چه کسی انجام شود.

به گفته وی، تنها یک بار برای انجام اصلاحات لازم روی سردیس کیارستمی با او تماس گرفته و قرار شده برای انجام این کار به او اطلاع داده شود ولی پس از آن به او خبر نداده‌اند که اثر برای اصلاح از محل نصب برداشته شده است.

صحرایی اضافه کرد: اثر ساخته شده از عباس کیارستمی با عینک ساخته شده بود ولی عینک به گونه‌ای بود که قابلیت جدا شدن از کار را داشت، ولی از دلیلی که اثر بدون عینک نصب شد، خبر ندارم.

او با اشاره به صحبت‌های عباس مجیدی ـ رییس هیات مدیره انجمن مجسمه‌سازان ایران ـ درباره سردیس عباس کیارستمی، خاطرنشان کرد: آقای مجیدی در این سمپوزیوم حضور داشتند و پرتره مرحوم جمیله شیخی را کار کردند. غرفه ایشان نزدیک غرفه من بود. ایشان در گفت‌وگوی خود چنین عنوان کرده بودند که این سردیس از ابتدا بدون عینک ساخته شد که وقتی این صحبت را شنیدم واقعا متعجب شدم؛ زیرا آقای مجیدی دیده بودند که مجسمه با عینک ساخته می‌شد.

این مجسمه‌ساز که بیشتر در حوزه‌های شهری و فیگوراتیو به خلق اثر می‌پردازد، ادامه داد: پس از ساخت اثر، آن را به آقای سیف‌الله صمدیان که از دوستان صمیمی آقای کیارستمی بودند، نشان دادم و ایشان آن را تأیید کردند و پس از آن، کار را تحویل دادم. پس از نصب اثر بدون عینک، سریعا پیگیری کردم و قرار شد به من خبر بدهند. در نهایت قرار شد عینکی را که ساخته بودم و صدمه دیده بود پیدا و بازسازی کنند ولی گویا عینک پس از نصب دوباره شکسته بود.

او بیان کرد: اصولا در سمپوزیوم‌ها از آنجا که وقت تنگ است و هنرمندان زمان کافی ندارند، قالب‌گیری کار را به فرد دیگری می‌سپارند؛ به همین جهت این کار باید توسط یک فرد حرفه‌ای صورت بگیرد. در این پروژه قالب‌گیری توسط فرد حرفه‌ای صورت نگرفت و این امر باعث شد آثار نهایی با آنچه هنرمندان ارائه دادند، تفاوت داشته باشد. مثلا یکی از خانم‌هایی که شرکت کرده بود پرتره‌ای از پرویز تناولی (مجسمه ساز) ساخته بود که اثر نهایی خود را برای پرویز تناولی ارسال کرد و ایشان تأیید کردند و من حتی پیام صوتی تأیید و تشکر آقای تناولی را درباره اثر گوش کردم ولی کاری که در نهایت نصب شد با آنچه هنرمند ارائه داده بود، بسیار متفاوت بود.

سیف‌الله صمدیان: عینک سردیس کیارستمی باید توپر باشد

در جریان این گزارش، خبرنگار ایسنا به سراغ سیف‌الله صمدیان ـ عکاس و مستندساز  ـ هم رفت؛ هنرمندی که از دوستان صمیمی عباس کیارستمی محسوب و عنوان می‌شود که در جریان ساخت این سردیس بوده است.

صمدیان گفت: پیش‌تر از طرف سازمان زیباسازی شهرداری، ۹ دوره سمپوزیوم مجسمه‌سازی با عنوان سنگ و آهن آلات به صورت بین المللی در تهران برگزار شده است که خود من در چند دوره از این سمپوزیوم عکس و فیلم گرفته‌ام. مجسمه‌سازهای معروفی از کشورهای مختلف دنیا در این سمپوزیوم  حضور پیدا کرده بودند ولی سمپوزیوم ملی ساخت سردیس مفاخر معاصر فقط دو دوره برگزار شده است که اولین دوره آن در سال ۹۵ در خانه شاعران با موضوع سردیس شاعران برگزار شد و دوره دوم نیز سال ۹۸ در عمارت عین الدوله برگزار شد.

او یادآور شد: در سال ۹۸ در یکی از روزهای سمپوزیوم که هنرمندان هنوز مشغول کار بودند، به غرفه‌ای رسیدم که سردیس عباس کیارستمی توسط عطا صحرایی در حال ساخت بود. وقتی اثر را دیدم طبیعتا به دلیل دوستی با آقای کیارستمی و احترامی که برای ایشان قائل هستم، از این اتفاق خیلی خوشحال شدم و به هنرمند مجسمه ساز گفتم امیدوارم کار تا اتمام خوب پیش برود و آن را به زودی در جایی ببینم. اثری که بعد از نصب در پارک هنرمندان دیدم گاهی بدون عینک بود و گاهی با عینکی توخالی و چشم آقای کیارستمی با جزئیات کامل ساخته شده بود.

صمدیان تصریح کرد: واقعیت این است که آقای کیارستمی همیشه عینک تیره‌ای به چشم خود می‌زدند. علت آن، مشکلی بود که در شبکیه چشم خود داشت که بیش از حد نورگیری می‌کرد؛ به همین دلیل همیشه برایش مشکل بود عینک عادی بزند و عینک تیره یکی از ویژگی‌های اصلی چهره ایشان به شمار می‌رفت. اصولا تا آنجا که به یاد دارم تنها در مراسم فتوکال جشنواره فیلم ونیز، همزمان با نمایش فیلم «باد ما را خواهد برد» و به اصرار خبرنگاران و عکاسان، ایشان برای چند لحظه عینک خود را از چشم برداشتند.

او ادامه داد: از این رو اخیرا با مسئول اجرایی مستقیم این کار که خانم سحر رضایی از سازمان زیباسازی شهرداری تهران است، صحبت کردم و گفتم اگر قصد جا به جایی کار را دارند پیش از اینکه کلا آن را کنار بگذارند یا اثر دیگری سفارش دهند، یک عینک پر یک‌دست روی کار قرار دهند و نتیجه را بررسی کنند. به نظرم اگر آن عینک با شالی که آقای کیارستمی به گردن می‌انداخت در اثر وجود داشته باشد، به هویت چهره ایشان بیشتر نزدیک خواهد شد. احتمالا اگر عینک روی چهره بنشیند همان اثر را در پارک قرار خواهند داد ولی اگر نتیجه خوب نشود، فطعا اثر دیگری ساخته خواهد شد.

صمدیان در ادامه مشکل اصلی این گونه کارها را در قید حیات نبودن یا دسترسی نداشتن هنرمندان مجسمه‌ساز به سوژه‌ها عنوان کرد.

او گفت: برای مثال تندیس مرتضی ممیز عزیز که کار هنرمند بزرگی مثل ایرج محمدی است و به تازگی در فضای ورودی خانه هنرمندان نصب شده، بر اساس عکس‌های مختلفی کار شده است که توسط خود مجسمه‌ساز، در زمان حیات ممیز از زوایای مختلف گرفته شده بود.