عدم تحقق انتظار بازار از مذاکرات‌هسته‌ای/کاهش بهای نفت

1- وقتی بازار ارز باثبات است، سیاست گذاران فکر می کنند این روند ادامه خواهد داشت و با خود می انگارند، چرا با تغییرات در این بازار بخواهیم شوکی ایجاد کنیم؟ پس بهتر است هیچ نکنیم.

در حالی که مشخص بود با توجه به فشار تورمی بالاخره نرخ ارز تعدیل می شود، اما سیاست گذاران، از ترس آن که ثبات بازار به هم نخورد، یک استراتژی تعدیلی در نرخ ارز را پیش نبردند و باز همین رویکرد بوده که با وجود مدت زمان مناسب، آنها نتوانستند از نرخ ارز رسمی رهایی یابند. مقامات سیاست گذار دولتی متاسفانه کمترین ارزش را برای شکاف میان نرخ ارز رسمی و آزاد قائل بوده و هم اکنون نیز هستند. فارغ از این که به نظر می رسد یکی از بزرگ ترین مضرات نرخ ارز رسمی که از آن غفلت می شود، همین موضوع است که به اعتبار مقامات پولی ضربه وارد می کند. اعتباری که بدون وجود آن سیاست گذاری ممکن نیست. هر چه نرخ ارز بازار از نرخ ارز رسمی فاصله بگیرد، مردم بیشتر به این گزاره می رسند که سیاست گذاران در مورد بازار و اقتصادی که برای آن سیاست گذاری می کنند، آگاهی دقیق و کامل ندارند. بنابراین تحت هر شرایطی و هر چه زودتر باید از این نرخ رسمی که هیچ سودی برای اقتصاد ندارد و نشان دهنده انحراف سیاست گذاران پیشین بوده رهایی یابند و هم چنان که پیش از این نیز در همین ستون گفته شده هیچ راهی به جز حذف یکباره آن وجود ندارد.

هر زمانی که بازار دچار تحولات شوک گونه می شود، زشتی و آثار مخرب نظام دو نرخی بیشتر در چشم می زند. مطمئن باشید حال بار دیگر فشارها بر بانک مرکزی برای داشتن ارز دولتی دو چندان می شود. این بلایی است که خود نخواسته ایم حلش کنیم. بنابراین اگر می خواهیم مانند دولت قبلی کار نکنیم، اول باید از شر نرخ رسمی رهایی یابیم و بعد از آن استراتژی تعدیل بر مبنای تورم را دنبال کنیم، وگرنه دیر یا زود باید منتظر شوک ارزی باشیم. این داستانی است که هر چند سال شاهدش هستیم و بسی جای تعجب دارد که چرا از آن درس نمی گیریم. این نکته، بالاتر از بندهای دیگر آمد تا وقتی بازار باثبات شد، فکر نکنیم برای حفظ ثبات، بهتر است اصلاح کژی ها را به آینده موکول کنیم.

2- بی تردید در زمان فعلی باید ارتباط سیاست گذاران ارزی با عموم بیشتر شود. اگر آنان واقعا فکر می کنند که تحولات کنونی زودگذر است باید آن را به اطلاع بازار برسانند و شفاف دلایل خود را برشمرند. سکوت می تواند وضعیت را وخیم کند؛ زیرا بازار می انگارد سیاست گذاران هیچ تدبیری برای وضعیت فعلی ندارند. در عین حال آنچه در دولت پیشین رخ داد نباید تکرار شود و سیاست گذار، نباید برای آرامش موقت بازار سخنانی بگوید که خود نیز بدان ایمان ندارد و در نهایت منجر به کاهش اعتبار سیاست گذار می شود و در آینده حربه سیاست ارتباطی برای اثرگذاری بر انتظارات کند شود.

3- اگر سیاست گذار می انگارد، جایی را اشتباه رفته است و اگر کاری در گذشته انجام می داد که امروز تحولات فعلی رخ نمی داد، بیان همین مساله می تواند نقش موثری در گرفتن التهاب از بازار داشته باشد.

4- اگر ذخیره ارزی برای ثبات بازار وجود دارد، اکنون زمان استفاده از آن است. آن هم نه برای کاهش بهای ارز، بلکه ایجاد ثبات در بازار.

5- از آن جا که مذاکرات هسته ای همچنان ادامه دارد، با سیاست ارتباطی هوشمندانه و مداخله عملی در بازار تا جایی که امکانش وجود دارد، می توان به ایجاد ثبات در بازار کمک کرد. اما در کوتاه ترین زمان پس از آن باید نرخ ارز بازار را پذیرفت و پس از آن با داشتن نرخ ارز بین بانکی، می توان استراتژی را برای تعدیل نرخ به مرور زمان و بدون ایجاد بی ثباتی و شوک پی ریزی کرد. به غیر از آن حتی اگر ثبات هم ایجاد شود، شکاف موجود دارای پتانسیل بسیار زیادی برای ایجاد شوک های بعدی خواهد بود.