قیمت‌های مجاز تست کرونا در آزمایشگاه‌ها / ممنوعیت تبلیغ تست‌های کووید۱۹

مدیرکل آزمایشگاه‌های مرجع سلامت وزارت بهداشت ضمن اعلام قیمت‌های مجاز انجام تست‌های تشخیصی کرونا در مراکز آزمایشگاهی، در مورد نحوه ارجاع بیماران مثبت کرونا به بیمارستان، نحوه نمونه‌گیری خارج از آزمایشگاه و... توضیحاتی ارائه کرد.

دکتر سیامک سمیعی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره تعرفه فعلی انجام خدمت گلوبال آزمایش تشخیص مولکولی کووید-۱۹، گفت: این آزمایش‌ها در بخش دولتی حدود ۲۳۰ هزار تومان و در بخش خصوصی حدود ۵۸۷ هزار تومان است. این تعرفه همه هزینه‌های خدمت از جمله نمونه برداری از طریق سواب نازوفارنکس(انتهای بینی) و اوروفارنکس(انتهای حلق) را پوشش می‌دهد. تجویز و انجام آزمایش تشخیص مولکولی کووید-۱۹ در بخش دولتی تابع پروتکل‌ها و اولویت‌های ابلاغی است و به همین علت چون مطابق دستورالعمل‌های ابلاغی وزارت بهداشت است، رایگان انجام می‌شود. آزمایش تشخیص مولکولی یا PCR در حال حاضر تنها روش آزمایشگاهی برای تشخیص قطعی کووید-۱۹ است.

وی افزود: تعرفه انجام آزمایش سرولوژی کووید-۱۹ در حال حاضر و تا تعیین و ابلاغ تعرفه اختصاصی، به ازاء هر یک از آزمایش‌های درخواستی IgM و IgG ، در بخش دولتی حدود ۱۲ هزار تومان و در بخش خصوصی حدود ۳۰ هزار تومان است. اگرچه آزمایش سرولوژی کووید-۱۹ توسط سازمان جهانی بهداشت یک روش مکمل برای تشخیص بالینی کووید-۱۹ معرفی شده است، اما انجام این آزمایش (سرولوژی) در بیشتر موارد غیرضروری بوده و سیاست فعلی وزارت بهداشت استفاده از آن فقط در بررسی‌ها و مطالعات سرواپیدمیولوژی و برای به دست آوردن تصویری از مواجهه یا عفونت یک جمعیت با ویروس عامل بیماری است و در چنین مطالعاتی هزینه‌ای از افراد و بیماران دریافت نمی‌شود. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از پزشکان و آزمایشگاه‌های پزشکی می‌خواهد که از تجویز و انجام غیرضروری این آزمایش‌ها، خصوصاً آزمایش سرولوژی، به دلیل عواقب نامطلوب اقتصادی و غیر اقتصادی ناشی از انجام خدمات غیر ضروری، خودداری کنند.

سمیعی تاکید کرد: نتایج آزمایش‌های سرولوژی ممکن است در تعیین وضعیت عفونت یک فرد ابهاماتی ایجاد کند که منجر به تحمیل هزینه اضافی و ناروا به افراد و نظام سلامت شود. چنین مشکلاتی در صورت نتایج مثبت و منفی کاذب می‌تواند وضع را پیچیده‌تر کند. ضمنا نتیجه مثبت این آزمایش‌ها ممکن است اعتماد کاذب در مورد وضعیت ایمنی افراد و مصونیت نسبت به بیماری و یا ابتلای مجدد ایجاد کند. بنابراین تجویز آزمایش و تفسیر نتایج آزمایشگاهی سرولوژی، اگر ضروری باشد، باید منحصراً توسط پزشکانی که با بیماری و پیچیدگی های تشخیصی آن، از جمله کاربر آزمایش‌ها و نحوه تفسیر نتایج آنها بر اساس دستورلعمل‌های ابلاغی تشخیص و درمان کووید-۱۹ آشنایی کامل دارند، انجام شود.

وی با بیان اینکه از هزینه تمام شده تولید کیت‌های مربوط به آزمایش‌های کووید-۱۹ اطلاعی در دست نیست، تصریح کرد: اما برآورد هزینه تمام شده آزمایش تشخیص مولکولی در حال بازنگری است و قطعا کاهس پیدا خواهد کرد و نتیجه این برآورد توسط دفتر ارزیابی فناوری‌های سلامت، تدوین استاندارد و تعرفه خدمات سلامت معاونت درمان و همچنین دبیرخانه شورای عالی بیمه تجزیه و تحلیل و اعلام خواهد شد. ارزش تعرفه هر کیت یا هر خدمتی دو قسمت است یکی جز فنی و دیگری جز حرفه‌ای؛ جز حرفه‌ای مرتبط با تیم ارائه خدمت است و جز فنی جز هزینه‌ای است که خود نیز بر دو جز است یکی قسمتی که خیلی وابسته به ارز است و جز بعدی وابستگی کمتری به ارز خواهد داشت. اکنون با پیشنهاد ما به شورای عالی بیمه قرار شد به جای آنکه تعرفه دو جزئی باشد بر اساس سه جز محاسبه شود تا به این ترتیب سهم حرفه‌ای، سهم فنی وابسته به ارز و سهم فنی مستقل از ارز تعیین شود. در این میان سهم فنی وابسته به ارز ریالی تعیین می‌شود . از آنجایی که ممکن است در روزها و ماه‌های آینده قیمت کیت تغییر کند و برای آنکه مشکلی به وجود نیاید جز سوم محاسبه قیمت از سوی وزارت بهداشت رصد می‌شود و از اداره کل تجهیزات پزشکی می‌خواهد آن را به گونه‌ای نگه دارد تا حداقل نوسان را داشته باشد تا آزمایشگاه‌های بخش دولتی یا خصوصی متضرر نشوند. البته هنوز محاسبه سهم ریالی یا جز سوم به شکل دقیق اتفاق نیفتاده است اما اختیار آن با دبیرخانه شورای عالی بیمه است.

وی در خصوص نحوه طرح شکایت در خصوص بروز تخلفات احتمالی در اخذ نمونه، اظهار کرد: بهترین روش برای شکایت، مراجعین و بیماران در رابطه با نحوه ارائه، کیفیت و تعرفه خدمت، در هر یک از مراکز تشخیصی و درمانی دولتی و خصوصی، اعم از بیمارستان، درمانگاه، آزمایشگاه خصوصی و غیره، انعکاس رسمی و مکتوب آن به معاونت درمان دانشگاهی است که مرکز ارائه کننده خدمت تابع آن است. راه دوم تماس با شماره تلفن ۱۹۰ و ثبت شکایت است. آزمایشگاه مرجع سلامت اکیداً توصیه می‌کند هر شکایت یا ابهامی پیش از انعکاس به مراجع فوق، حتما با مسئولین موسسات فوق مطرح شود تا در صورت امکان در همان موسسه ثبت، رسیدگی و پاسخگویی شود.

وی در پاسخ به این سوال که در صورتی که تست تشخیصی در یک مرکز خصوصی انجام شود و پاسخ تست مثبت باشد، آیا مراکز درمانی و بیمارستان‌های دولتی با اتکا به پاسخ آزمایش بیمار را پذیرش خواهند کرد یا خیر، بیان کرد: دستورالعمل‌های مصوب کمیته علمی کشوری کووید-۱۹، که توسط وزارت بهداشت، درمان آموزش پزشکی ابلاغ شده است، انجام غربالگری علامتی و سایر بررسی‌ها را برای پزشکان بخش خصوصی مجاز دانسته و تاکید می‌کند که بیمار پس از مراحل ارزیابی بر حسب شدت علائم ارجاع شود. در حال حاضر انجام آزمایش تشخیص مولکولی توسط آزمایشگاه‌های بخش خصوصی جز در ارتباط با نمونه‌های ارسالی از مراکز درمانگاهی و بیمارستانی دولتی و در چهارجوب نظام ارجاع بیماران کووید-۱۹ در این دستورالعمل توصیه نشده است. ضمنا افراد فاقد علائم بالینی و حتی با علائم خفیف، بجز در شرایط خاص، در اولویت تجویز و انجام آزمایش تشخیص مولکولی قرار ندارند و انجام آزمایش برای افراد فاقد علامت و صرفاً به درخواست بیمار غیرضروری است. با این وصف اگر آزمایش تشخیص مولکولی در یکی از آزمایشگاه‌های دارای مجوز برای انجام آزمایش تخصصی کووید-۱۹ انجام شود، پزشکانی که در مراکز درمانی و بیمارستان‌های دولتی بیماران و مراجعه کنندگان را ویزیت و بطور مستقل ارزیابی می‌کنند، بر حسب نتیجه ارزیابی خود می‌توانند نتیجه آزمایش را پذیرفته و برای او و افراد علامت دار در تماس نزدیکش قرنطینه و یا ایزوله خانگی و همچنین بستری در بیمارستان را تجویز کنند.

سمیعی ادامه داد: پزشکان مراکز درمانی و بیمارستان‌های دولتی در صورت تردید در اعتبار نتیجه آزمایش، می‌توانند نمونه گیری مجدد و تکرار آزمایش تشخیص مولکولی کووید-۱۹ را درخواست کنند. در واقع این به تشخیص پزشکان مراکز درمانگاهی ۱۶ یا ۲۴ ساعته، بیمارستان‌ها یا سایر مراکز درمانی کووید-۱۹ بستگی دارد.

وی با اشاره به اینکه انجام تبلیغ برای آزمایش اختصاصی کووید-۱۹ و پیشنهاد انجام آزمایش در موارد غیرضروری و فاقد اولویت، بوسیله هر شخص یا موسسه‌ای مصداق ایجاد تقاضای القایی و تحمیل هزینه محسوب می‌شود، افزود: به همین دلیل این کار نه تنها غیر اخلاقی بلکه تخلف است. در صورت نیاز به انجام نمونه برداری در خارج از آزمایشگاه، خصوصاً در مورد افراد آسیب پذیر و کسانی که توان حضور در آزمایشگاه را نداشته باشند و یا حضور آنها در بیمارستان یا آزمایشگاه با ریسک ابتلا به ویروس همراه باشد، این کار باید مطابق آئین نامه تاسیس و مدیریت آزمایشگاه پزشکی، بوسیله نمونه بردار آزمایشگاه و مطابق استانداردهای فنی با رعایت الزامات مدیریت نمونه به خصوص ایمنی و امنیت زیستی انجام شود. به همین دلیل نمونه برداری در خارج از آزمایشگاه فقط می‌تواند تحت نظارت و مسئولیت مسئول فنی آزمایشگاه انجام شود.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: در تعرفه خدمات آزمایشگاهی هزینه حضور نمونه بردار و نمونه برداری در محلی خارج از آزمایشگاه وجود ندارد اما این هزینه باید تابعی از هزینه ایاب و ذهاب در سطح شهر باشد. تاکید می‌شود هزینه‌های مربوط به نمونه برداری، قسمتی از تعرفه ابلاغ شده برای آزمایش تشخیص مولکولی کووید-۱۹ بوده و در حال حاضر فقط آزمایشگاه‌هایی که مجوز اختصاصی انجام آزمایش تشخیص مولکولی کووید-۱۹ را از آزمایشگاه مرجع سلامت دریافت کرده اند مجاز به پذیرش، نمونه برداری و انجام این خدمت هستند. تا کنون به هیچ آزمایشگاه خصوصی مجوز پذیرش و نمونه گیری برای آزمایش تشخیص مولکولی کووید-۱۹ و ارسال آن به آزمایشگاه دیگر داده نشده است.

مدیرکل آزمایشگاه‌های مرجع سلامت وزارت بهداشت، درخصوص تعداد ازمایشکاه‌های خصوصی فعال در زمینه تست‌های تشخیصی کرونا، تصریح کرد: بر مبنای آخرین فهرست آزمایشگاه‌های مجاز به انجام آزمایش تخصصی تشخیص مولکولی کووید-۱۹ که مربوط به هفته اول مردادماه می‌شود، بیش از ۱۹۰ آزمایشگاه دارای صلاحیت فنی ارائه این خدمت تشخیص داده شده‌اند. از این تعداد ۷۵ آزمایشگاه خصوصی و یا وابسته به خیریه یا سازمان‌های مردم نهاد هستند. این آزمایشگاه‌ها تحت نظارت مدیریت امور آزمایشگاههای معاونت درمان دانشگاه‌های علوم پزشکی بوده و ملزم و متعهد به رعایت استانداردها و الزامات ابلاغی وزارت بهداشت هستند. در صورت وجود شکایت از کیفیت و عملکرد این آزمایشگاه‌ها، معاونت درمان دانشگاه آن را ثبت و رسیدگی می‌کند و در صورت اثبات انحراف و یا تخلف موظف به برخورد مطابق قانون و مقررات مربوطه است.

وی درباره ظرفیت روزانه انجام تست‌های تشخیصی کرونا و برنامه‌های احتمالی برای افزایش ظرفیت آن در آینده، افزود: بر اساس تجمیع داده‌های آزمایشگاهی که تقریباً هر روز توسط سخنگوی محترم وزارت بهداشت اعلام می‌شود، تعداد آزمایش‌های روزانه در شبکه آزمایشگاهی کووید-۱۹ ممکن است به بیش از ۲۵ هزار آزمایش تشخیص مولکولی برسد. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، علی رغم چالش ها و دشواری های این دوران، خصوصاً تحریم‌های ظالمانه، برنامه‌هایی برای توسعه کمّی و کیفی آزمایشگاه‌های دولتی در ماه‌های آتی، با اولویت شبکه آزمایشگاهی بهداشت کشور دارد و تحقق آن را بطور جدی تعقیب می‌کند. ضمناً مصمم به جلب مشارکت سایر آزمایشگاه‌های متقاضی از جمله آزمایشگاه‌های خصوصی، دولتی و عمومی غیردولتی، که آمادگی همکاری و ارائه خدمت در چهارچوب استانداردها، الزامات و دستورالعمل‌های ابلاغی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را دارند، است.