پایان لیگ با استفاده از قاعده "فورس ماژور"/ سپاهان و پرسپولیس می‌توانند در آزادی بازی کنند؟

رییس پیشین کمیته انضباطی می‌گوید با استناد به قاعده فورس ماژور می‌توان لیگ را به پایان برد اما بهترین کار این است که فیفا برای همه کشورها تصمیم‌گیری کند. او هم‌چنین می‌گوید امکان برگزاری دیدار جنجالی سپاهان و پرسپولیس در ورزشگاه آزادی وجود ندارد.

به گزارش ایسنا، تعطیلی مسابقات ورزشی از جمله لیگ برتر فوتبال به دلیل شیوع ویروس کرونا باعث شده است سرانجام این مسابقات مشخص نباشد. موضوعی که در بیش‌تر لیگ‌های دنیا به یک چالش تبدیل شده است. در ایران هم مثل سایر کشورها درباره پایان‌های متفاوت گمانه‌زنی می‌شود؛ از ادامه لیگ بعد از کاهش احتمالی بیماری گرفته تا لغو کامل این فصل بدون مشخص کردن قهرمان.

این روزها پرسپولیسی‌ها و سپاهانی‌ها که تیم‌های‌شان در رتبه‌های اول و دوم جدول هستند در متن این مناقشه قرار دارند. مسوولان این دو باشگاه که این سال‌ها از هیچ فرصتی برای نیش و کنایه زدن به یکدیگر دریغ نکرده‌اند این بار هم از هیچ بخش خبری یا خبرگزاری و روزنامه‌ای نمی‌گذرند تا مبادا سرنوشت مسابقات به نفع رقیب‌شان رقم بخورد. صرف نظر از اظهارنظرهای آن‌ها درباره نحوه اتمام لیگ، قانون در این گونه موارد چه دستورالعملی صادر می‌کند؟

عبدالرحمان شاه حسینی، رییس پیشین کمیته انضباطی در گفت‌وگو با ایسنا درباره تعطیلی لیگ به دلیلی شیوع بیماری کرونا و چگونگی اتمام آن توضیح داد: ما در حقوق یک قاعده داریم که به آن "فورس ماژور" می گویند. تولد این قاعده در حقوق فرانسه بود. به هر حادثه خارجی که خارج از حیطه و قدرت متعهد که غیرقابل پیش‌بینی باشد و مانع اجرای تعهد شود، قاعده "فورس ماژور" است. ما در بحث مسابقات با پدیده‌ای به نام ویروس کرونا مواجه شدیم که به اجبار تمام مسابقات خارج از اراده مرجع برگزاری مسابقات که فدراسیون است و چه باشگاه‌ها معلق شده‌اند. مدت تعلیق هم نامشخص است. این قضیه مختص ایران نیست و دامنگیر کل دنیا شده است. خوشبختانه بر خلاف برخی وقایع که فقط در فوتبال ایران و به دلیل سوء مدیریت رخ می‌دهند، این واقعه جهانی است.

او درباره "فورس ماژور" و این که چگونه باعث برائت متعهد می‌شود اظهار کرد: حقوقدانان هم همیشه بین "فورس ماژور" و "حادثه غیرمترقبه" فرق قائل می‌شوند. حادثه غیرمترقبه یک حادثه درونی است که وابسته به فعالیت‌های متعد است. مانند آتش‌سوزی. اما فورس ماژور ناشی از یک حادثه بیرونی است، مثل سیل، زلزله، طوفان و یا همین بیماری همه‌گیر کرونا که همه را زمین‌گیر می‌کند. حقوقدانان در تمام دنیا متعقد هستند که حادثه فورس ماژور سبب برائت می‌شود. یعنی هر کسی که متعهد به انجام یک امر باشد اگر به موجب حادثه فورس ماژور نتواند تعهدش را عملی کند، این باعث برائتش می‌شود.

شاه‌حسینی اضافه کرد: در فوتبال، فدراسیون به برگزاری مسابقات متعهد است و باشگاه‌ها هم ملزم به شرکت در مسابقات هستند ولی این بیماری همه را متوقف کرده است. در این مواقع باید چه کار کنیم. طبق اساسنامه‌ای که به تایید فیفا رسیده است نه این اساسنامه‌ای که به تایید فیفا نرسیده است و به آن استناد می‌کنند، در ماده ۸۰ مشخص شده است که برای حوادث غیرمترقبه و پیش‌بینی نشده، هیات رییسه تصمیم‌گیری می کند. این از مقررات داخلی ما. بنابراین اظهارنظر باشگاه‌های مختلف در موقعیت کنونی هیچ وجاهت حقوقی و قانونی ندارد. طبق مقررات هیات رییسه باید به این موضوع رسیدگی کند.

رییس پیشین کمیته انضباطی با بیان این که این مشکل یک مشکل جهانی است، گفت: بنده نظرم این است که فدراسیون فوتبال باید این مسائل را به فیفا منتقل کند و فیفا باید تصمیمی بگیرد که برای کل دنیا لازم الاجرا باشد. تا وحدت رویه به وجود بیاید و از تشتت آرا و اختلاف نظرها و اعمال سلیقه کشورهای مختلف جلوگیری شود. چون این یک موضوع بین المللی است، فیفا باید یک تصمیم جامع و کامل برای همه کشورهای عضوش بگیرد. بهترین کار این است که یک تصمیم جهانی توسط فدراسیون جهانی گرفته شود.

او در پاسخ به این پرسش که آیا در اساسنامه‌ای که به تایید فیفا رسیده است، قاعده فورس ماژور لحاظ شده است یا خیر؟ بیان کرد: امکان دارد که فیفا بگوید که هر کشوری بر اساس اساسنامه خودش تصمیم بگیرد. در ماده ۸۰ اساسنامه ما هم ذکر شده؛ موارد پیش‌بینی نشده احتمالی و غیرمترقبه. البته بیماری کرونا حادثه غیر مترقبه نیست. چون حادثه غیرمترقبه حادثه‌ای است درونی که وابسته به فعالیت‌های متعهد یا شخص حقیقی یا حقوقی است. اما در ادامه متن ماده ۸۰ به مواردی که در حالت فورس ماژور اتفاق میفتد اشاره شده است. البته به نظر من این ماده به لحاظ حقوقی غلط است چون فورس ماژور و غیرمترقبه با هم متفاوت هستند.

شاه حسینی ادامه داد: به نظر من هیات رییسه می‌تواند بر اساس این ماده قانونی در قبال سرانجام مسابقات تصمیم‌گیری کند. ولی عاقلانه‌ترین کار این است که فیفا به عنوان متولی دنیا یک تصمیم بین‌المللی بگیرد تا با دور شدن از تصمیمات سلیقه‌ای کشورها به عدالت نزدیک‌تر شوند و اعتراضی هم صورت نمی‌گیرد. الان چون هنوز هیچ تصمیمی گرفته نشده است، از سوی اشخاص حقیقی و حقوقی مختلف، تعرضات بروز کرده‌اند.

این حقوقدان درباره صحبت‌های مسوولان باشگاه‌های سپاهان و پرسپولیس و اختلاف نظرشان درباره قهرمان نیم فصل توضیح داد: نیم فصل همان موعدی است که در آیین‌نامه مسابقات پیش‌بینی شده است. طبق آیین‌نامه زمانی که نصف مسابقات تمام شود، نیم فصل شده است که هفته پانزدهم می‌شود. اما باز هم تاکید می‌کنم که این‌ها قضاوت‌های زود است و مانور مدیریتی است. بهترین کار این است که متولی فوتبال کشور اجازه دخالت در تصمیم‌گیری‌ها را در این گونه موارد به باشگاه‌ها ندهد. بنابراین برای این اظهارنظرها نباید در این مرحله اعتباری قائل شویم.

شاه حسینی هم‌چنین درباره دیدار پر حاشیه سپاهان و پرسپولیس  که در ورزشگاه نقش جهان برگزار نشد و در پاسخ به این پرسش که آیا کمیته استیناف می‌تواند رای به برگزاری این بازی در ورزشگاه آزادی بدهد یا خیر؟ توضیح داد:  خیر. این مساله اصلا موضوعیت ندارد و مرتبط به این پرونده نیست. اول این که مسابقه‌ای در شهر اصفهان باید مطابق جدول و برنامه برگزار می‌شد. دوم این که ما به این برمی‌خوریم که سپاهان و پرسپولیس وظیفه داشتند طبق برنامه‌ای که قانون تعیین کرده بود در مسابقات فوتبال شرکت بکنند. در روز خاص و ورزشگاه خاص تعیین شده.

او اضافه کرد:  اگر به هر دلیلی هر باشگاهی این مقررات را رعایت نکند مقررات انضباطی برای آن اعمال می‌شود. که در مورد این مسابقه هم کمیته انضباطی، بازی را ۳ بر صفر به سود پرسپولیس اعلام کرد. یک این‌جا هم فقط یک استثنا به وجود دارد که به آن عذر موجه یا فورس ماژور می‌گوییم. اگر این اتفاق بیفتد؛ به عنوان مثال استودیوم زلزله بیاد یا سیلی بیاد که راه را ببندد. و اما تشخیص قاعده این فورس ماژور که خارج از اراده‌ی یک باشگاه مبنی بر حضورنداشتن به موقع در مسابقه باشد بر عهده‌ی رکن قضایی است و رکن قضایی هم باید با استناد رای صادر کند. اگر گفت عذر موجه باید دلیل بیاورد که چه عذر موجهی بوده است.

رییس پیشین کمیته انضباطی تصریح کرد: الان کمیته استیناف به این پرونده رسیدگی می‌کند. اولا که به نظر من اظهارنظر قاطع حقوقی نباید کرد تا کمیته استیناف که مرجع است رای صادر کند. ولی کمیته استیناف هم به عنوان یه رکن قضایی عالی در فوتبال ما هیچ‌گاه نمی‌تواند از خودش اجتهاد کند بلکه باید بر اساس مقررات رای صادر کند. حلقه‌ی مفقوده این پرونده هم همین است که اگر تیمی بدون عذر موجه و قاعده فورس ماژور در مسابقه‌ای در موقع خاص حاضر نشد، نتیجه همان ۳ بر صفر به سود حریفش است. اگر ثابت کند که عذر موجهی بوده آن وقت تصمیم دیگری می‌شود گرفت. ولی این که بازی را در ورزشگاه آزادی برگزار کنند اصلا موضوعیت ندارد.

شاه حسینی در پاسخ به این پرسش که آیا در این مورد می‌توان بنا بر ادعای باشگاه سپاهان مبنی بر جلوگیری هواداران از عزیمت اتوبوس باشگاه به سمت ورزشگاه، این موضوع را با توجه به قاعده فورس ماژور بررسی کرد یا خیر؟ گفت: این فورس ماژور نیست زیرا باشگاه‌های میزبان، مکلف به تامین امنیت و رفع موانع این چنینی برای برگزاری مسابقه هستند. یعنی این موضوعی خارج از اراده انسان نیست حتی اگر فرض بگیریم یک عده تماشاگر در جایی تجمع کردند، با استفاده از قوه قهریه مثل نیروی انتظامی می‌شد موضوع را مدیریت کرد.