تحلیل بلومبرگ از اخراج بولتون

 الی لیک در بلومبرگ نوشت: دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا تصمیم گرفت که جان بولتون، مشاور امنیت ملی خود را برکنار کند. اما اخراج بولتون از کاخ سفید رویدادی قابل پیش بینی بود. او و رئیس جمهور بر سر مسائل مختلف از جمله افغانستان و کره شمالی اختلاف نظر داشتند. همچنین سیاست‌های تند بولتون در قبال رژیم مادورو در ونزئولا موجب عصبانیت ترامپ شده بود.

 در ادامه این مطلب آمده است: اما ترامپ و بولتون بیشتر از همه چیز در مورد نحوه برخورد با ایران با یکدیگر اختلاف داشتند. بولتون از خروج کامل آمریکا از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ و کمپین فشار حداکثری علیه رهبران ایران حمایت کرد. بولتون همچنین اوایل امسال با کمک مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا توانست رئیس جمهور را برای نگه داشتن بخشی از سربازان آمریکایی در داخل سوریه قانع کند.

رئیس جمهور نیز از کارزار فشار حداکثری علیه تهران پشتیبانی کرده است. اما در هفته‌های اخیر شاهد گمانه زنی‌های زیادی در مورد تغییر رویکرد ترامپ بوده ایم. سال گذشته وزیر خارجه آمریکا در یکی از سخنرانی‌های خود ۱۲ شرط را برای از سرگیری مذاکره با جمهوری اسلامی تعیین کرده بود. اما ترامپ ماه گذشته در اجلاس سران جی-۷ در فرانسه تنها سه خواسته را برای برداشتن تحریم‌های ایران مطرح کرد. البته ترامپ از ابتدا اعلام کرده بود که حاضر است بدون هیچ پیش شرطی با رهبران ایران ملاقات کند. اما ظاهرا در هفته‌های اخیر او بیشتر به سمت مسیر دیپلماسی متمایل شده است. ماه گذشته جواد ظریف، وزیر خارجه ایران توسط امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه به اجلاس جی-۷ دعوت شد. ظاهرا هدف ماکرون میانجیگری بین تهران و واشنگتن بوده است.

روز سه شنبه خبرنگاران در کنفرانس خبری استیو منوشین، وزیر خزانه داری و مایک پمپئو سوالاتی را در مورد احتمال دیدار ترامپ با حسن روحانی، رئیس جمهور ایران در اواخر ماه جاری در مجمع عمومی سازمان ملل مطرح کردند. پمپئو در این ارتباط گفت: «البته رئیس جمهور حاضر است بدون هیچ پیش شرطی با روحانی دیدار کند».

مقامات ایرانی هنوز با برگزاری هر گونه ملاقاتی بین دیپلمات‌های دو کشور مخالفت کرده اند. ظریف تاکید کرده است که آمریکا باید در ابتدا تحریم‌ها را بردارد. روحانی نیز در زمان مذاکره توافق هسته‌ای برجام فقط به یک مکالمه تلفنی کوتاه با اوباما بسنده کرده بود.

در هر صورت، خروج جان بولتون از کاخ سفید می‌تواند شرایط لازم برای برگزاری یک اجلاس را مهیا کند. ظریف نیز در کنفرانس‌های خبری و حساب توییتر خود مرتب جان بولتون را هدف قرار می‌داد. وزیر خارجه ایران معتقد بود که بولتون عامل اصلی تشدید تنش بین تهران و واشنگتن است. بسیاری از متحدان ظریف در آمریکا نیز از اخراج جان بولتون استقبال کردند. جمال عبدی، رئیس شورای ملی ایرانیان آمریکا در بیانیه خود گفت: « ترامپ شاید بهترین تصمیم را دوره ریاست جمهوری خود گرفته باشد. خروج بولتون احتمال بروز یک جنگ فاجعه آمیز دیگر در خاورمیانه را کاهش می‌دهد».

حتی برخی عناصر راست گرای آمریکا نیز در گذشته از حضور جان بولتون انتقاد کرده بود. تاکر کارلسون، مجری معروف شبکه خبری فاکس نیوز در ماه ژوئن جان بولتون را به یک کرم دیوان سالارانه شباهت داده بود. رند پال، سناتور جمهوری خواه کنگره نیز اخیرا در نیویورک با وزیر خارجه ایران ملاقات کرد. او یکی از منتقدان سرسخت جان بولتون بوده است.

البته مقصر جلوه دادن جان بولتون به خاطر تنش‌های اخیر در منطقه نامعقول است. بولتون تقریبا یک سال در کاخ سفید حضور داشت. این در حالی است که جمهوری اسلامی در طول چهار دهه گذشته رفتارهای منطقه ای خود را داشته است. در شرایط کنونی آمریکا باید راه حلی برای توقف اقدامات خصمانه ایران پیدا کند.

اچ آر مک مستر پیش از جان بولتون به عنوان مشاور امنیت ملی ترامپ انجام وظیفه میکرد. مک مستر معتقد بود که آمریکا نباید از توافق هسته‌ای خارج شود. در عوض، دولت آمریکا باید متحدان اروپایی خود را تحت فشار قرار دهد تا برای برطرف کردن نقاط ضعف برجام با ترامپ همکاری کنند. اما ترامپ در سال ۲۰۱۷ چندین جلسه ملاقات را با جان بولتون برگزار کرد و دیدگاه‌های او را در مورد خروج از توافق هسته‌ای جویا شد. در نهایت جان بولتون جانشین مک مستر در تیم امنیت ملی کاخ سفید شد.

به نظر می‌رسد که ترامپ از تصمیم خود پشیمان شده است. ظاهرا او در حال دنبال کردن همان رویکردی است که دولت اوباما طی کرده بود. رئیس جمهور اکنون می‌تواند مشاوری را به تیم امنیت ملی خود اضافه کند که دیدگاه‌های مشابهی داشته باشد.