قمار خطرناک اردوغان در لیبی

 ترکیه به شکلی فعال در جنگ داخلی لیبی حضور دارد. رئیس جمهوری ترکیه در برابر ژنرال حفتر که مورد حمایت مصر و عربستان است قرار گرفته است. خطر جنگ نیابتی ترکیه و عربستان در لیبی بر سر هژمونی در این منطقه وجود دارد.

به گزارش ایسنا شبکه خبری دویچه وله در گزارشی از جنگ لیبی و نقش ترکیه آورده است: با حمایت اردوغان از فائز سراج، رئیس دولت "وفاق ملی" لیبی (راست) و قرار گرفتن او در برابر خلیفه حفتر که مورد حمایت عربستان است (چپ) خطر جنگ نیابتی ریاض و آنکارا در لیبی وجود دارد.

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، آخرین برنده جایزه بین‌المللی قذافی برای حقوق بشر است. او در سال ۲۰۱۰ میلادی به عنوان نخست‌وزیر وقت ترکیه این عنوان را از معمر قذافی، دیکتاتور سابق لیبی دریافت کرد. یک سال بعد قذافی سرنگون شد.

به گزارش تارنمای اینترنتی هفته‌نامه آلمانی اشپیگل، با وجودی که ترکیه با سرنگونی قذافی یکی از مؤتلفان خود را از دست داد، اردوغان اما از سال ۲۰۱۱ تمام تلاش خود را برای تثبیت قدرت آنکارا در لیبی به کار گرفت.

به گزارش بلومبرگ، شرکت‌های ترکیه با دولت مستقر در طرابلس بر سر پروژه‌های زیرساختی بالغ بر ۱۸ میلیارد دلار به توافق رسیدند.

اما دولت "وفاق ملی" که از سوی جامعه بین‌المللی به رسمیت شاخته شده، در وضعیت دشواری به سر می‌برد. سال‌هاست که ژنرال خلیفه حفتر با نیروی نظامی‌اش موسوم به "ارتش ملی لیبی" شرق این کشور و مناطق شهر میلیونی بن‌غازی را تحت کنترل خود دارند.

حفتر در آغاز سال جاری میلادی (۲۰۱۹) حملات خود به غرب کشور را با هدف سرنگونی دولت در طرابلس آغاز کرد.

ژنرال حفتر و مؤتلفان خارجی‌اش یعنی عربستان سعودی، امارات متحده عربی و مصر، فائز سراج رئیس دولت "وفاق ملی" را سرسپرده اخوان‌المسلمین می‌دانند که نقاط مشترک زیادی با اردوغان دارند. اتحادیه اروپا نیز همواره بر حمایت خود از دولت سراج تأکید می‌کند.

در ماه مه گذشته نیز زمانی که حمله نیروهای وفادار به ژنرال حفتر به طرابلس آغاز شد، دولت تانک‌هایی را برای گشت‌زنی به شهر فرستاد که ظاهرا اندک‌زمانی پیش از این از ترکیه ارسال شده بودند. چنین اقدامی در صورت اثبات می‌تواند نقض تحریم تسلیحاتی وضع‌شده توسط سازمان ملل محسوب شود.

امرالله ایشلر، نماینده ویژه ترکیه در امور لیبی، صدور تسلیحات نظامی به طرابلس را تکذیب کرده است. اردوغان اما خود گفته است: «ما حمایتی را که لازم دارند به آنها می‌دهیم.»

ترکیه به لیبی همچون یکی از همسایگان خود می‌نگرد. سواحل دو کشور که جزیره یونانی کرت در وسط آن قرار دارد، حدود ۶۰۰ کیلومتر با یکدیگر فاصله دارند. آنکارا اما می‌خواهد کنترل خود بر شرق مدیترانه و منابع احتمالی نفت و گاز این منطقه را گسترش دهد. برای چنین هدفی لیبی نقشی کلیدی بازی می‌کند.

خطر جنگ نیابتی ریاض و آنکارا

اردوغان در دور جدید جنگ داخلی لیبی به پیروزی سراج امید بسته است. او چندی پیش نخست‌وزیر دولت "وفاق ملی" لیبی را در استانبول به حضور پذیرفت.

اردوغان گفت که حفتر چیزی بیش از یک "دزد دریایی" نیست. نیروهای وفادار به این ژنرال خودخوانده هفته گذشته شش شهروند ترکیه را بازداشت کرده بودند. اما زمانی که آنکارا تهدید به حمله نظامی کرد، حفتر آنها را آزاد کرد.

آنکارا هم‌زمان در لیبی علیه ریاض نیز می‌جنگد. وضعیت لیبی خطر تبدیل شدن این کشور به میدان جنگی نیابتی مانند سوریه و یمن را نیز در خود دارد. ترکیه در یک سو قرار گرفته است و مصر و عربستان سعودی که از خلیفه حفتر حمایت می‌کنند، در سوی دیگر میدان هستند.

روابط ریاض و آنکارا از زمان قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی، در اکتبر سال گذشته در استانبول تیره‌تر شده است.

اردوغان از این ماجرا برای اعمال فشار علیه محمد بن سلمان ولیعهد عربستان که مظنون به آمریت این قتل است، استفاده می‌کند. به نظر می‌رسد که لیبی اینک به مکانی برای زورآزمایی ترکیه و عربستان بر سر هژمونی در این منطقه تبدیل شده است.

در مصر از کودتای نظامی سال ۲۰۱۳ بدین‌سو حکومتی بر سر کار آمده که ترکیه را دشمن خود می‌داند. فواید حضور ارتش ترکیه در شمال سوریه نیز پرسش‌برانگیز بوده و عواقبی ناروشن دارد.

اوضاع در لیبی اما در حال حاضر تا حدودی طبق خواست اردوغان پیش می‌رود. شبه‌نظامیان حامی نخست‌وزیر این کشور تاکنون توانسته‌اند در برابر پیشروی نیروهای حفتر مقاومت کنند. حمله این نیروها به پایتخت لیبی با مانع مواجه شده و در حال حاضر نوعی تعادل نظامی میان طرفین جنگ داخلی حکمفرماست. از نگاه ترکیه، این خبر خوبی است.