قبل از غذا میوه بخوریم یا بعد از غذا ؟

  همیشه می‌گویند میوه بخورید و هر روز در شبکه‌های تلویزیونی و رادیویی و روزنامه‌ها و مجله‌ها متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند برای داشتن بدنی سالم و جوان باید میوه و سبزیحات مصرف کرد. تمام پیام‌های سلامتی شما را به سمت مصرف انواع میوه‌ها هدایت می‌کنند.

اما در این میان کمتر شنیده یا خوانده‌ایم که برای خوردن میوه به چه نکاتی باید توجه کرد یا چه زمانی بهترین موقع مصرف است. به همین دلیل سراغ دو متخصص طب سنتی و مدرن رفته ایم تا همه شک و شبهاتی را که درباره میوه خوردن وجود دارد برای همیشه برطرف کنیم. البته طب سنتی و مدرن درباره خوردن میوه و بهترین زمان مصرف آن نظرات متفاوتی را ارائه می‌دهند. در این مقاله سراغ دکتر نسرین بعیری، متخصص طب سنتی و دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه رفته‌ایم و درباره آداب صحیح مصرف میوه پرس و جو کرده ایم.

انتخاب میوه متناسب با مزاج
با توجه به متفاوت بودن افراد و ویژگی مزاجی متفاوت آنها مصرف میوه در یک زمان خاص برای تمام افراد توصیه نمی ‏شود. دکتر نسرین بعیری، متخصص طب سنتی در این باره می‌گوید: در هر فرد با توجه به ویژگی مزاجی و همچنین هدف از مصرف میوه، زمان مصرف متفاوت است.
به‌طور کلی اکثر اطبا زمان مناسب مصرف میوه را قبل از غذا ذکر می‌کنند زیرا اعتقاد دارند که سرعت هضم میوه زیاد است. اما از طرفی باید توجه داشت مصرف میوه‌های‌ تر از قبیل زردآلو، توت، خربزه، هلو و آلو قبل از غذا در تابستان مناسب نیست.

بعد از غذا دور میوه را خط بکش
اگر میوه پس از غذا خورده شود، با غذا مخلوط شده و زمان توقف آن در معده طولانی می‌شود. در نتیجه میوه فاسد می‌شود و باعث فساد غذا نیز می‌شود. به این معنی که مصرف میوه با غذا باعث ایجاد اختلال در هضم و تولید اخلاط فاسد می‏ شود. در حقیقت میوه‌های تازه بهتر است با فاصله زمانی مناسب قبل از غذا مصرف شوند؛ به جز میوه‌های ایجادکننده قبض در شکم مانند به، انار و سیب.
این میوه‌ها اگر قبل از غذا مصرف شوند ایجاد یبوست در فرد می‌کنند، بنابراین بهتر است بعد از غذا مصرف شوند. روش مطلوب آن است که فرد پس از مصرف میوه کمی راه برود و سپس غذا بخورد.

درهم خوری میوه ها ممنوع!
با توجه به متفاوت بودن افراد با یکدیگر از سویی و تفاوت انواع میوه از سوی دیگر مصرف هیچ دو میوه‏ای با هم توصیه نمی‏ شود و در هر بار مصرف میوه بهتر است یک نوع میوه صرف شود. همچنین بهتر است بین مصرف انواع غذاها و میوه فاصله زمانی رعایت شود تا هر یک جداگانه هضم شده و در هضم یکدیگر اختلال ایجاد نکنند.

بهترین میوه
به گفته دکتر بعیری بهترین میوه از دیدگاه طب سنتی انجیر و انگور است. به‌طوری‌که گفته می‌شود انگور و انجیر بیشترین خاصیت غذایی را دارند. مصرف خرما نیز در مناطقی که به خوردن آن عادت دارند، بسیار مفید است. انار، به، سیب و خربزه نیز از جمله میوه‌های مغذی هستند. به علاوه تمام موارد گفته شده مصرف میوه خشک که در تمام سال قابل نگهداری است نیز مفید است.

میوه خوردی آب نخور
از دید طب سنتی مصرف میوه‌ای که کاملا نرسیده، یا میوه‏ای که محل رویش آن با محل زندگی فرد متفاوت است مضر شناخته شده و چندان توصیه نمی‌شود. به علاوه باید توجه داشت بعد از مصرف میوه تازه نباید آب به ویژه آب یخ مصرف کرد. موضوع دیگر قابل توجه این است که از نظر طب سنتی شیر هم یک غذا محسوب می‌شود؛ بنابراین مصرف میوه با آن ممنوع است. حتی مصرف شیر موز که در حال حاضر مرسوم شده به دلیل اختلال در هضم توصیه نمی‏شود.

هر زمان دلت خواست میوه بخور
دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه معتقد است: میوه را در هر زمانی از روز به عنوان میان وعده می‌توان مصرف کرد و هیچ محدوده زمانی خاصی ندارد. بعضی‌ها معتقدند میوه را قبل از غذا یا همراه غذا نباید مصرف کرد. در حالی‌که این مطالب منبع علمی ندارد. هیچ ایرادی ندارد که میوه را قبل، همراه یا بعد از غذا مصرف کنیم.

متنوع و متناسب میوه بخور
بهترین روش خوردن میوه برای یک فرد عادی و سالم، استفاده از خود میوه سالم و تازه، همراه پوست آن است. آبمیوه، کمپوت، پوره یا اشکال دیگر میوه‌ها، هیچکدام به اندازه خود میوه نمی‌توانند مفید باشند. این را هم باید گفت که ویتامین‌ها و موادمغذی در گروه‌های مختلف غذایی پراکنده شده‌اند. بنابراین باید از تمام گروه‌های مواد غذایی مصرف کرد و خوراک متنوعی داشت. نکته مهم این است که تمام موادغذایی باید به‌طور متناسب مصرف شود.

وعده‌های میوه خوردن را زیاد و مقدار آن را کم کنید
توصیه ما این است که افراد تعداد دفعات مصرف میوه را افزایش دهند؛ به‌طوری که میزان مصرف در چند وعده تقسیم شود. متاسفانه برخی افراد یک یا دوبار در روز اما با حجم خیلی زیاد میوه مصرف می‌کنند که این‌کار صحیح نیست. اگر حجم مواد دریافتی در یک وعده بیش از حجم دستگاه گوارش باشد، مسلما این پرخوری می‌تواند سبب اختلالات هضم و نهایتا اختلالات جذب شود. یعنی مواد مغذی موجود در میوه‌ها به دلیل پرخوری، با کارایی کمتری هضم و جذب می‌شود.

افراط و تفریط در میوه خوردن ممنوع
برخی از افراد، خام‌گیاهخوار هستند و بیش از یک فرد عادی میوه و سبزیجات مصرف می‌کنند. این افراد ممکن است دچار مشکلات گوارشی شوند. حتی اگر کسی خام‌گیاهخوار هم نباشد اما در مصرف میوه و سبزیجات همراه غذای اصلی افراط کند، ممکن است دچار مشکلات گوارشی شود. باید در نظر داشت مصرف متعادل میوه و سبزیجات در هیچ زمانی ممنوعیت ندارد. آنچه که ممنوع است مصرف بیش از حد و افراطی هر نوع ماده غذایی است. میوه‌ها اگر در حد متعادل مصرف شوند هیچ مشکل تداخلی برای جذب مواد غذایی به وجود نخواهد آمد.

توصیه جهانی: 5 تا 9 بار مصرف میوه در روز
از نظر سازمان جهانی بهداشت یک فرد عادی سالم باید حداقل 5 نوبت میوه و سبزیجات را در طول روز مصرف کند. دانشگاه هاروارد که معتبرترین دانشگاه علوم پزشکی دنیاست این تعداد را 9بار در روز اعلام کرده است. شاید این تعداد وعده‌های لازم برای مصرف میوه و سبزیجات برای برخی افراد غیر واقعی و عجیب باشد اما اگر به الگوی غذای سنتی خودمان هم دقت کنیم همین روند را می‌بینیم. نسل‌های قدیم ما هم همین تعداد وعده مصرف میوه و سبزیجات را در طول روز داشته‌اند.

هر وعده، چقدر میوه مصرف کنیم؟
میوه‌های پاییز و زمستان که حجیم‌ترند مثل سیب، پرتقال، نارنگی و. . . یک واحد میوه؛ میوه‌های تابستانی که دانه‌ای هستند مثل توت، شاتوت، توت فرنگی، گیلاس و. . . 3/4 لیوان؛ هندوانه یک برش 120 گرمی؛ سبزیجات برگی مثل سبزی خوردن، 50 گرم و صیفی‌جات هر 100 گرم به عنوان یک وعده محسوب می‌شود. طبق این معیارها باید میزان مصرف روزانه خود را کنترل کنید.

هر ترکیب میوه ای را امتحان نکنید
خوردن شیر با میوه معمولا مطابق میل افراد نیست اما موز با شیر یا خرما با شیر اتفاقا ترکیب خوبی برای تغذیه است که بسیاری از افراد آن را دوست دارند. به هرحال بهتر است ترکیبات عجیب و غریب را که تا به‌حال مصرف نشده کنار بگذاریم.

خوردن غذاهای مشابه تداخلی ایجاد نمی‌کند
به‌طور کلی گروه‌های غذایی که به هم شبیه هستند چندان تداخلی با هم ندارند و می‌توان آنها را همزمان مصرف کرد. اتفاقا اصل اساسی تغذیه حفظ تنوع مواد غذایی است؛‌ مثلا توصیه می‌کنیم کودکان را به یک نوع میوه خاص عادت ندهیم. بهتر است که تنوع رعایت شود و انواع میوه‌های فصل را استفاده کنیم.

مثل معروف عسل و خربزه
از گذشته خوردن همزمان خربزه با عسل را منع می‌کردند که موضوع درستی بوده و بهتر است رعایت شود و گرنه فرد را دچار مشکلات جدی گوارشی در معده می‌کند. به علاوه خوردن میوه با ترشی یا سرکه کار غلطی است. به‌طور کلی بهتر است گروه‌های مختلف غذایی خیلی با هم ترکیب نشوند.

میوه را با پوست بخور
به‌طور کلی خوردن میوه با پوست بهتر است؛ البته اگر میوه به مواد شیمیایی مربوط به سم زدایی آلوده نباشد. میوه‌هایی مثل هلو، گلابی و. . . اگر بحث بهداشت مواد غذایی را رعایت کرده باشند بهتر است با پوست خورده شوند. در برخی از باغ‌ها که سموم دفع آفات نباتی استفاده می‌شود، ممکن است باقیمانده این مواد در میوه‌ها وجود داشته باشد. تازه اگر سموم استاندارد باشند باز هم محدودیت زمانی برای مصرف دارند؛ یعنی مثلا بعد از استفاده از سم تا چند روز نباید چیده شوند. برخی از باغداران مسائل بهداشتی مربوط به سموم گیاهی را رعایت می کنند. اما برخی دیگر متاسفانه با ناآگاهی کاری می کنند که خوردن میوه به جای آنکه به سلامتی کمک کند، سبب بیماری می شود. روش ایده آل خوردن میوه، همراه با پوست است اما به دلیل برخی مسائل بهداشتی، گاهی لازم است پوست آن کنده شود.