برنده صلح نوبل و برهم‌زننده صلح

آلفرد نوبل در وصیت‌نامه خود گفته است که این جایزه باید «به کسی داده شود که بهترین یا بیشترین کوشش را در راه برادری ملل یا ترغیب صلح کرده باشد».

 آذر منصوری در ادامه یادداشت خود در روزنامه «شرق» نوشت: آنچه سالانه تحت عنوان جایزه صلح نوبل به منتخب کمیته نوبل اعطا می‌شود، مخصوص کسانی است که نه تنها در کارنامه فعالیت‌های خود، مدافع صلح و حقوق بشر هستند، بلکه بعد از آن نیز باید از پیام‌آوران اصلی آن باشند و در راستای کاهش تنش‌ها و پیشگیری در هر اقدامی که صلح پایدار را به مخاطره می‌اندازد، پیش‌قدم باشند.

مارتین لوترکینگ، جرج مارشال، آنگ‌سان سوچی، دالایی لاما، نلسون ماندلا، گورباچف، اوباما و ملاله یوسف‌زی از افراد نام‌آشنایی هستند که به‌دلیل داشتن برخی یا همه این ویژگی‌ها به عنوان برنده جایزه نوبل انتخاب شدند.

اما اینکه این افراد بعد از نائل‌شدن به این عنوان دست به چه رفتارهایی در همین راستا یا نقض آن می‌زنند، اعتباری است که به این جایزه و بانیان آن می‌دهند. برای مثال رفتار خشونت‌آمیز آنگ‌سان سوچی با مسلمانان روهینگیا باعث شد جایگاه برندگان صلح نوبل و به‌ویژه معیارهایی که افراد براساس آن انتخاب می‌شوند، تنزل پیدا کند؛ تا جایی که یکی‌دیگر از برندگان به‌شدت از او انتقاد کرد و درنهایت یکی از جوایز اعطایی به او پس گرفته شد. ملاله یوسف‌زی، دختر پاکستانی که طالبان در پاکستان به او سوءقصد کرد اما نجات یافت، از رهبر دموکراسی‌خواه میانمار خواست تا «رفتار شرم‌آور علیه مسلمانان» روهینگیا را محکوم کند.

او گفت که جهان منتظر است تا آنگ‌سان سوچی، رهبر دموکراسی‌خواه میانمار، به نحوه وضعیت روهینگیایی‌ها در میانمار واکنش نشان دهد.

ملاله در بیانیه‌ای در توئیتر خود نوشت: «در سال‌های گذشته، من مکرراً این رفتار شرم‌آور و ناراحت‌کننده را علیه مسلمانان روهینگیایی محکوم کرده‌ام».

این مقدمه را برای آن نوشتم که در هفته‌های اخیر در خبرها آمده که شیرین عبادی، از برندگان ایرانی جایزه صلح نوبل، در پارلمان کانادا گفته است:

«تهاتر (یا بارتر) با ایران باید تنها محدود به غذا و دارو باشد». ‏این پاسخ شیرین عبادی بود به سوال نماینده مجلس کانادا درباره ایجاد کانال مالی اروپا با ایران برای مقابله با تحریم‌های دولت ترامپ.

عبادی از انگلیس و از طریق ویدئو در این جلسه شرکت کرد. سوال این است که آیا اعمال تحریم‌ها علیه یک کشور، فارغ از آنکه آن کشور وطن خود یا دیگری باشد، آن هم بعد از پایبندی کامل آن کشور به توافقی بین‌المللی با کدام معیار و استاندارد حقوق بشر و صلح نسبتی دارد؟

آیا خانم عبادی نمی‌داند اعمال تحریم‌های ظالمانه علیه ایران بیشترین فشارها را به هم‌وطنانش وارد می‌کند و نمی‌داند که نمی‌توان نامی غیر از تروریسم اقتصادی به آن اطلاق کرد؟ به خاطر دارم زمانی که او به عنوان برنده جایزه صلح نوبل انتخاب شد، همه ما خوشحال بودیم و مفتخر که یک هم‌وطن ایرانی، آن هم یک فعال حقوق بشری برنده این جایزه شده است.

اما امروز به او می‌گویم که خانم عبادی! شما با این اظهارات و با این رویکرد بیشترین جفا و نقض حقوق بشر را به هم‌وطنان خود روا می‌دارید و روند صلح و گفت‌وگو را با مخاطرات جدی روبه‌رو می‌کنید. از شما می‌خواهیم برای حفظ این جایگاه و دفاع از هم‌وطنان خود، از توان و ظرفیتی که در اختیار دارید، برای لغو تحریم‌ها و دفاع از صلح و حقوق بشر استفاده کنید؛ شاید این صدای ملاله یوسف‌زی‌های ایران باشد که از شما می‌خواهند به خود آیید و تا دیر نشده مدافع واقعی صلح و حقوق بشر باشید و خرمن آتش جنگ علیه مردم خود نباشید.