واتیکان یا دولت؛ چه کسی باید هزینۀ بازسازی کلیسای نوتردام را پرداخت کند؟

 پس از انتشار اخبار آتش سوزی بزرگ و نابودی بخش قابل توجهی از بنای تاریخی-مذهبی کلیسای نوتردام پاریس و در پی آن سیل کمک‌های مالی بخش خصوصی برای بازسازی آن، این پرسش در جامعۀ اروپا مطرح گردید که چرا دولت فرانسه یا واتیکان با بودجه‌های کلانی که در اختیار دارند هزینه‌های بازسازی این کلیسای جامع را پرداخت نمی‌کنند؟

به گزارش یورونیوز، برای پاسخ به این پرسش، ابتدا باید دید که مالک این کلیسا کیست و مسئولیت‌ها در فرانسه در قبال آن چگونه میان نهادهای مختلف تقسیم شده است.

مالک کلیسای نوتردام پاریس کیست؟
این کلیسای جامع از زمان تصویب قانون لائیسیته در ۹ نوامبر ۱۹۰۵ میلادی (قانون جدایی کلیسا از دولت)، مانند ۸۶ کلیسای جامع دیگر در سراسر این کشور در مالکیت دولت فرانسه است.

علاوه بر این، کلیسای نوتردام پاریس از سال ۱۸۶۲ میلادی در فهرست آثار تاریخی فرانسه قرار گرفته است.

در وبسایت وزارت فرهنگ فرانسه نیز نوشته شده است که «بناهای تاریخی» یک میراث ملی محسوب می‌شوند و بر این اساس مسئولیت حفاظت از آنها هم بر عهدۀ مالک این بناها و هم برعهدۀ نهادهای ملی (la collectivité nationale) است تا انتقال آنها به نسل‌های آینده امکان پذیر باشد.

آیا بیمه می‌تواند هزینۀ بازسازی نوتردام را پوشش دهد؟

در مورد بیمۀ ساختمان باید گفت که نوتردام به عنوان یکی از اموال متعلق به دولت، ساختمانی با موقعیت ویژه محسوب می‌شود و به همین دلیل موقعیتی مشابه با دیگر ساختمان‌ها در موضوع بیمه ندارد. در واقع خود دولت به دلیل قدرت مالی که دارد، بیمه‌گر این بنا محسوب می‌شود.

دومینیک دو له فوشاردیه، متخصص در بیمۀ قلعه‌ها، قصرها و بناهای تاریخی می‌گوید: «دولت از شرکت‌های بیمه برای پوشش خسارت این بناها استفاده نمی‌کند؛ مگر در شرایطی ویژه و مبتنی بر تسهیلات قانونیِ مشخص.»

اما مسئولیت بیمۀ اموال داخل کلیسا، دست‌کم از لحاظ تئوری، بر عهدۀ مدیریت کلیسای کاتولیک پاریس (l'archevêché de Paris) است. دومینیک دو له فوشاردیه می‌گوید: «از زمان تصویب قانون جدایی کلیسا از دولت در سال ۱۹۰۵ میلادی، بناهای کلیساها از سوی دولت بیمه می‌شوند و اموال داخلی آنها بر اساس قرارداد ویژه‌ای توسط مدیریت کلیسا بیمه می‌شوند؛ البته اگر توانایی این کار را داشته باشند.»

دولت سالانه چه مبلغی را صرف کلیسای نوتردام می‌کند؟
هر ساله دولت فرانسه از مجموع بودجۀ ۳۴۵.۷ میلیون یوروی وزارت فرهنگ برای همۀ بناهای تاریخی و فرهنگی این کشور، مبلغ دو میلیون یورو را به این کلیسا اختصاص می‌دهد.

علاوه بر این، دولت فرانسه و مدیریت کلیسای کاتولیک پاریس در سال ۲۰۱۷ میلادی توافقنامه‌ای را برای تامین مالی تعمیرات این بنا امضا کردند. این کلیسا در زمان آتش سوزی در حال تعمیر بود و گفته می‌شود که احتمالا منشاء این آتش سوزی نیز همین فعالیتهای تعمیر و بازسازی بوده است.

در این قرارداد دو طرف برای افزایش بودجۀ سالانه این کلیسا یعنی مبلغی بیش از دو میلیون یورو برای تامین هزینه‌های تعمیرات و نگهداری توافق کرده بودند؛ به این ترتیب که در قبال هر یک یورویی که در چهارچوب اقدامات خیرخواهانه به کلیسا اهدا می‌شود، دولت نیز یک یورو بیشتر بپردازد. با این وجود در این قرارداد تاکید شده بود که سطح افزایش کمکهای دولت به این کلیسا از ۴ میلیون یورو در سال بیشتر نخواهد بود.

آیا واتیکان برای بازسازی نوتردام پاریس پولی پرداخت خواهد کرد؟

از زمان وقوع آتش سوزی، واتیکان که مقر کلیسای کاتولیک است بارها غم و اندوه خود را در قبال آنچه روی داده ابراز کرده است.

روز چهارشنبه نیز پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان علاوه بر گفتگوی تلفنی با امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه در جریان سخنرانی عمومی خود برای مومنان کاتولیک در شهر رم، به نمایندگی از جامعۀ کلیسا از آتش نشانان پاریس برای تلاش‌هایشان در شب حادثه سپاسگزاری کرد.

واتیکان همچنین به فرانسه پیشنهاد داد که کارشناسانی را برای کمک به پاریس بفرستد تا به‌طور فنی در بازسازی این کلیسا همکاری داشته باشند؛ کارشناسانی از موزۀ واتیکان که در زمینۀ احیا و بازسازی آثار تاریخی و مذهبی تبحر دارند.

با این وجود اگرچه کلیسای نوتردام پاریس یکی از مکانهای بسیار نمادین کاتولیکهاست اما در مالکیت واتیکان نیست و به همین دلیل پاپ در موضوع نگهداری یا بازسازی آن مسئولیتی ندارد. بنابراین واتیکان برای بازسازی نوتردام پاریس، پولی نمی‌پردازد.

با این وجود دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا به پاپ فرانسیس پیشنهاد کمک برای بازسازی نوتردام داد.

آقای ترامپ در پیامی توییتری نوشت: «لحظاتی پیش گفتگویی فوق‌العاده با پاپ فرانسیس داشتم و علاوه بر ابراز تاسف به نمایندگی از مردم آمریکا برای آتش سوزی وحشتناک و نابودگر کلیسای نوتردام، پیشنهاد کمکِ کارشناسان متبحرمان برای بازسازی این بنا را مطرح کردم.»

مسئول بازسازی نوترام پاریس کیست؟
اگر مسئولیت این آتش سوزی متوجه یکی از شرکت‌هایی که در کار تعمیر این کلیسا مشارکت داشتند نشود، آنگاه دولت باید به عنوان ضامن ساختمان، مسئولیت بازسازی آن را برعهده بگیرد. به همین دلیل جمع‌آوری کمک‌های خصوصی برای بازسازی این بنا که تا کنون رقم آن به بیش از ۹۰۰ میلیون یورو رسیده اهمیت دارد.

اما اگر مسئولیت این اتفاق متوجه یکی از شرکت‌های دخیل در تعمیرات آن شود، آنگاه بیمۀ آن شرکت باید هزینه‌های بازسازی را پرداخت کند.