حقیقت ماجرای قطع درختان "قره‌داغ" چه بود؟

 با گذشت چند روز ازانتشار اخباری مبنی بر قطع درختان جنگل‎های ارسباران، حقیقت ماجرای قطع درختان قره داغ همچنان برای مردم در سایه‎ای از ابهام قرار داد.

همه چیز با انتشار یک عکس در فضای مجازی، آغاز شد، عکسی که خبر از قطع وسیع درختان در منطقه «قره‌داغ» می‎داد، اما همین یک عکس نبود و ماجرای قطع درختان به همین جا ختم نشد و به تدریج رسانه‌ها پای کار آمدند و ماجرای قطع درختان ارسباران به سوژه داغ رسانه‎ها تبدیل شد.

پس از چند روز سکوت خبری، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان‌شرقی در گفت‌وگو با ایسنا مدعی شد که درختان منطقه «قره‌داغ» با مجوز جهاد کشاورزی قطع شده‌اند و این اقدام با اطلاع اداره‌کل منابع طبیعی استان و پس از بازدید فرمانده یگان حفاظت محیط‌زیست استان و شهرستان، کارشناسان محیط‌زیست و تهیه صورت جلسه و ثبت مستندات توسط همکاران منابع طبیعی انجام شده است تا اطمینان حاصل شود که هیچ درخت جنگلی در میان درختان قطع شده وجود نداشته است.

«داور نامدار»، گفت که 100 درصد درختان قطع شده در منطقه قره‌داغ از نوع درختان جنگلی نبوده و یک سری چوب‌آلات باغی مسن و پوسیده بوده و اجازه قطع درختان تنها به‌علت پوسیده و مسن بودن درختان، آن هم در باغات درجه سه و پایین‌تر داده شده است، بخش عمده‌ای از این درختان، صنوبر یا تبریزی بودند که جزو درختان غیرمثمره هستند.

- اما تصاویر جدید منتشر شده خلاف این ادعا را نشان می‎دادند و در میان درختان قطع شده، درختان چند صد ساله مثمره مثل گردو هم دیده می‌شد.-

نامدار در ادامه علت قطع درخت از باغات شخصی در قره‌داغ را تنفس جنگل‌های شمال دانست و گفت: «امسال، اجازه برداشت چوب‌آلات جنگلی به کسی داده نشده است، از این‌رو صنایع و کارگاه‌ها مجبور به تأمین چوب از باغات شخصی شده‌اند، استان ما و منطقه قره‌داغ نیز از قاعده مستثنی نیست»، این گفته‌ی او واکنش‌های زیادی را به دنبال داشت.

نماینده مردم کلیبر، خداآفرین و هوراند در گفت‎‌وگو با رسانه‌ها، با رونمایی از برگ جدیدی از این ماجرا، مدعی شد که بیش‌تر از یک سال است که کارخانجات چوب‌بری شمال به درختان باغات کلیبر روی آورده‌اند و باغداران حتی اجازه بریدن درخت‌هایی مثل درخت‌های گردو را که بارور هستند را می‌دهند و اگر این روال ادامه داشته باشد، در آینده‌ای نه‌چندان دور کلیبر به کویری بی‌آب و علف تبدیل می‌شود.

«رسول خدابخش»، فرماندار کلیبر در گفت‌وگو با ایسنا، هم با بیان این‌که هیچ درخت جنگلی از 80 هزار هکتار جنگل کلیبر، قطع نشده است، اظهار کرد: به‌علت تنفس 10 ساله‎ای که برای درختان جنگل‎های شمال، صادر شده است، کارخانه‎های نیازمند به چوب، برای تأمین نیازهایشان به باغات کلیبر رو آورده‎اند.

وی با تایید ادعای نماینده مردم کلیبر، مبنی بر فروش درختان برای تأمین معاش توسط باغداران، گفت: فروش درخت در باغات شخصی صحت داشته و به‌عنوان مثال تصویری که از قطع درخت گردو منتشر شده بود، مربوط به درخت گردوی مسن با ارتفاع زیاد بود که باعث سقوط چند نفر شده بود و محصول چندانی نیز نداشت.

وی خاطرنشان کرد: از تاریخ 6 دی ماه، با ابلاغ شیوه‎نامه‎ای مبنی بر ممنوعیت قطع درختان باغی و جنگلی توسط جهاد کشاورزی، قطع درخت متوقف شده است و در پی آن باغداران برای اصلاح شیوه‌نامه به ما مراجعه کرده‎اند، بهتر است همه جوانب در ابلاغ شیوه‌نامه‎ها در نظر گرفته شوند تا باغداران هم راضی باشند.

خدابخش خاطرنشان کرد: اگر چند درخت از نوع جنگلی در باغ کسی رشد کرده است، نمی‎توان گفت که درختان جنگل را قطع کرده‎اند، چون این جزو مستثنی‌های آن باغدار است، همه درختان از باغات درجه سه که درآمدی برای مردم ندارند، قطع شده‌اند و تأکید داریم تا درختان دیگری جایگزین شود و تغییر کاربری صورت نگیرد.

بر اساس این گزارش، سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌شرقی  در تاریخ 6 دی ماه، حکم قطعی ممنوعیت قطع درختان ارسباران را صادر کرد و در این نامه که به امضای ریاست جهاد کشاورزی استان رسیده بود، خطاب به مدیر جهاد کشاورزی شهرستان‎های کلیبر، خداآفرین، اهر، هوراند، ورزقان و جلفا نوشته شده بود که از قطع هر گونه درخت و چوب‌آلات باغی اعم از مثمره و غیرمثمره در مناطق ذکر شده، جلوگیری کنند.

معاون قضایی رئیس کل آذربایجان‌شرقی نیز در واکنش به انتشار اخبار قطع درختان در سطح شهر و شهرستان‎های استان، گفت: قطع و حمل درختان جنگلی و درختان واقع در محدوده و حریم شهرها بدون دریافت مجوز، جرم است.

به‌دنبال واکنش عموم مردم در فضای حقیقی و مجازی و انتشار تصاویر تأسف‌برانگیز در اعتراض به قطع درختان ارسباران، امام جمعه تبریز نیز در خطبه‎های نماز جمعه هفته گذشته با تاکید بر این‌که مسئولان موضوع قطع درختان ارسباران را پیگیری کنند، تصریح کرد: متأسفانه طی هفته گذشته گزارش‌های متعددی از قلع و قمع جنگل‌های قره‌داغ و ارسباران که قلب تپنده‌ی آذربایجان است، ارائه می‌شود، بنده در این رابطه پیگیری‌های متعددی کردم که طبق این گزارش‌ها سخنان مختلفی مطرح شد، گزارش‌ها مبنی بر این است که گویا درختانی که قطع شده‌اند بیمار یا خشک بوده یا این‌که در باغات شخصی قطع شده و ربطی به جنگل‌های ارسباران ندارد و برخی نیز از انتقال درختان به کارخانجات شمال خبر می‌دهند.

حجت‎الاسلام «محمد علی آل‌هاشم» ادامه داد: این موضوع نیازمند توجه بسیار ویژه‌ی مسئولان است، از مسئولان می‌خواهم این موضوع را به صورت جدی پیگیری کنند، همه باید از این سرمایه حفاظت و حراست کنیم، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان بخش نامه‌ای مبنی بر جلوگیری از قطع فعلی درختان منطقه اعم از درختان بیمار، پیر یا سالم صادر کرده است، از استاندار آدربایجان‌شرقی تشکیل کمیته‌ی ویژه برای بررسی این مشکل در استانداری را خواستار هستم و نتایج آن را برای مردم بیان کنند.

بلافاصله پس از پیشنهاد امام جمعه تبریز، استاندار آذربایجان‌شرقی با انتشار مطلبی در صفحه شخصی اینستاگرامش، از تشکیل کمیته ‌ویژه رسیدگی به قلع و قمع درختان ارسباران خبر داد.

در تاریخ 6 دی ماه نیز روابط عمومی اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست آذربایجان‌شرقی از توقیف سه محموله غیرمجاز حمل چوب در منطقه خداآفرین خبر داد.

«داود قاسم‌زاده»، دبیر شورای اطلاع‌رسانی اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست آذربایجان‌شرقی در گفت‎وگو با ایسنا، در این‌باره اظهار کرد: طبق ماده دو قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و منابع، وظیفه پیگیری موضوعاتی از این دست را سازمان جهاد کشاورزی و اداره‌کل منابع طبیعی بر عهده دارد.

وی افزود: اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست استان هم در جایگاه قائم مقام و به طور مشترک وظیفه بازدید و تشخیص این که درختان باغی هستند یا نه، را بر عهده دارد و نمی‎تواند به عنوان مدعی‌العموم  و به‌علت قطع درختان کلیبر شکایت کند.

 به نظر می‎رسد با گذشت چند روز از انتشار این خبر، هنوز حقیقت ماجرای خبر قطع وسیع درختان جنگل‎های ارسباران، بر مردم پوشیده بوده و اخبار منتشر شده و گاهاً ضد و نقیض به اعتماد عموم لطمه زده و زمینه نگرانی را فراهم می‌کند.