بازگشت کوپن در لباس کارت الکترونیکی

با توجه به جنگ اقتصادی ایالات متحده آمریکا علیه ایران و اعلام تحریم‌های جدید اقتصادی در پی خروج از برجام، وضعیت اقتصادی کشور به اعتراف بسیاری از کارشناسان اقتصادی و تاکید عبدالرضا هاشم‌زایی، نماینده تهران در وضعیت بحرانی قرار دارد. هرچند که روحانی در جلسه سوال خود در مجلس اعلام کرد که کشور در شرایط آسیب است و تا بحران فاصله داریم، ولی تدابیری که در حیطه اقتصادی از جمله بازگشت به سیستم کوپنی که راهکار دهه 60 در مواجهه با جنگ 8 ساله است، به خوبی نشان می‌دهد که حال اقتصاد کشورمان خوب نیست. این در حالی است که افزایش قیمت‌ها و نوسانات بازار ارز و طلا و ... روی کالاهای اساسی تا حدی تاثیر داشته که جمعیت زیادی طی مدت زمان کوتاهی به زیر خط فقر سقوط کرده‌اند و حتی توانایی تامین مایحتاج اولیه و روزانه خود را ندارند.

بنابراین در شرایط مذکور روز گذشته نمایندگان مجلس طرح دوفوریتی «تامین کالای اساسی» را به تصویب رساندند. براساس تصویب نهایی این طرح، دولت موظف به تامین و ساماندهی نیازهای اساسی خانوارها با قیمت مورد تایید سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان و نرخ ترجیحی ارز می‌شود.

متن طرح تامین کالاهای اساسی

در این طرح حمایتی آمده است: «ماده واحده-‌ دولت موظف است حداکثر ظرف مدت دو ماه از تاریخ ابلاغ این قانون، شبکه توزیع کالاهای اساسی مورد نیاز خانوارها را با استفاده از تعاونی‌های مصرف کارگری، کارمندی و روستایی، فروشگاه‌های زنجیره‌ای، واحدهای صنفی منتخب و اتحادیه‌های مربوط به‌گونه‌ای ساماندهی کند که نیازهای اساسی خانوارها با قیمت مورد تایید سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان و براساس نرخ ارز ترجیحی در اختیار آنها قرار گیرد. اولویت با تامین کالا از محل تولیدات داخلی است.» بنابراین 62 نماینده این طرح را امضا کردند و پس از تصویب دوفوریت آن، این طرح برای بررسی بیشتر به کمیسیون مربوطه ارجاع شد.

دولت هم دست به کار شده بود

لازم به ذکر است که پیش از این نیز انوشیروان محسنی بندپی، سرپرست وزارت کار اعلام کرده بود: «به‌زودی با مشارکت معاونت رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بسته حمایتی اجتماعی تهیه می‌شود تا آحاد جامعه بتوانند تحت پوشش حمایت‌های اجتماعی قرار بگیرند.» محسنی گفته است: «براساس این دو بسته حمایتی با همکاری و هماهنگی صورت‌گرفته توسط معاونت رفاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سازمان برنامه و بودجه، وزارت صنعت، معدن و تجارت و بانک مرکزی کالاهای اساسی مردم و همچنین اقشار کم‌درآمد جامعه تامین می‌شوند.» محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه نیز در این باره با اشاره به تهیه پنج بسته جبرانی برای مردم گفته بود که با تاکید رئیس‌جمهوری و با توجه به نوسانات ارزی، دولت پنج بسته حمایتی از مردم را تدوین کرده که به‌زودی جزئیات آن اطلاع‌رسانی می‌شود. او وعده داده بود: «یک بسته برای همه مردم است به این صورت که حداقل 25 قلم کالاهای اساسی و روزمره مردم که در سبد زندگی آنان قرار دارد، با ارز 4200 تومانی در اختیارشان قرار می‌گیرد. بخش دیگر به‌طور خاص برای اقشار آسیب‌پذیر جامعه است که حدود پنج دهک از جامعه را شامل می‌شود و این بسته حمایتی، علاوه بر آن چیزی است که شامل همه مردم خواهد شد.»

نمایندگان اقتصادی طرح فوق را تشریح کردند

گفتنی است الیاس حضرتی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس و نماینده مردم تهران در مجلس هم با تاکید بر جزئیات این طرح دوفوریتی و اینکه «در شرایط بد اقتصادی باید مراقب مردم و اقشار آسیب‌پذیر باشیم تا آسیب کمتری ببینند»، به «ابتکار» گفت: «مردم و خصوصا اقشار کم درآمد جامعه و محروم باید از یک اطمینان و آرامش کافی برای زندگی روزمره خود برخوردار باشند. نگرانی‌هایی از تلاطم اقتصادی، بالا رفتن نرخ تورم، نرخ ارز و ابهام در بالا رفتن یا نرفتن قیمت کالاها وجود دارد و برای اینکه مردم برای دریافت حداقل 8 کالای اساسی از جمله برنج، روغن، گوشت، مرغ، قند، شکر، چای، حبوبات و ... آرامش داشته باشند، مقرر کردیم که کالا‌برگ‌هایی را دولت تهیه کند تا مردم خیال‌شان بابت تامین این اقلام خوراکی روزمره راحت شود.» معصومه آقاپور، نماینده شبستر و دیگر عضو کمیسیون اقتصادی مجلس هم در این باره به «ابتکار» گفت: «به واسطه این طرح دوفوریتی و برنامه‌هایی که خود دولت برای تامین کالاها و مایحتاج مردم در شرایط بد اقتصادی دارد، مقرر شد کالابرگ هایی الکترونیکی برای تهیه این کالاهای اساسی با نرخ ارز دولتی در اختیار مردم قرار بگیرد.» او این اقدام را بازگشت به عقب ندانست و تاکید کرد که اگر در دهه 60 مجبور بودیم در شرایط جنگی سیستم کوپنی را برای تامین مایحتاج مردم اجرا کنیم، باید بپذیریم که در حال حاضر هم در شرایط جنگ قرار داریم.»

شیوه جدید به صورت شارژ کارت الکترونیک است نه کالا برگ دهه 60
غلامعلی جعفرزاده هم در توضیح این طرح دوفوریتی به «ابتکار» گفت: «‌مجلس دولت را مکلف کرده است که کالاهای اساسی و مورد نیاز مردم را با قیمت دولتی از طریق تعانی‌های شهر و روستا و از طریق شارژ کارت‌های الکترونیکی در اختیار مردم قرار بدهد.» این عضو کمیسیون برنامه و بودجه تصریح کرد: «البته شیوه توزیع این کالاها با دهه 60 متفاوت است و دیگر نیاز نیست مردم در صف‌های طولانی قرار بگیرند و شیوه پرداخت به صورت کوپنی نیست‌ بلکه به واسطه کارت شارژهای الکترونیکی مبلغ مورد نیاز خانوارها به این کارت‌ها واریز می‌شود و قیمت کالا و نوع کالا از طریق شورای اقتصاد تعیین می‌شود.» او اضافه کرد: «بنابراین مردم هر وقت که احساس نیاز کنند، می‌توانند از طریق این تعاونی‌ها اقدام به خرید و دریافت کالاهای مورد نیاز خود کنند.» آقاپور هم با تاکید بر اینکه «‌باید از دهک‌های پایین جامعه حمایت شود»، به «ابتکار» گفت: «سفره خانوارها دو سوم کوچک‌تر از قبل شده است و باید از آنها حمایت کنیم. این کمترین کاری است که دولت و مجلس در شرایط فعلی می‌توانیم برای مردم انجام دهیم.» جعفرزاده هم در ادامه به «ابتکار» گفت که این سوبسید و امتیاز برای کالاها و اقلام خوراکی و اساسی از جمله اقلام پروتئینی در نظر گرفته شده است که در امنیت غذایی جامعه نقش دارند. نماینده مردم رشت در مجلس اضافه کرد: «با توجه به بالا آمدن خط فقر و اینکه تعداد زیادی از مردم به زیر خط فقر سقوط کرده‌اند و در تنگنای اقتصادی هستند، این تصمیم برای جلوگیری از افزایش سوءتغذیه در جامعه در راستای حمایت از اقشار آسیب‌پذیر با قید دوفوریت تهیه و به تصویب مجلس رسیده است.»

مسکنی موقتی برای کاهش درد اقشار ضعیف

البته رسول خضری، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس این طرح را مسکنی موقتی دانست که می‌تواند در کوتاه مدت درد اقشار آسیب‌پذیر و ضعیف جامعه را تسکین دهد و دولت و مجلس را ملزم دانست به دنبال تامین راهکارهای اساسی و بلند مدت برای حل مشکلات مردم باشند. نماینده مردم سردشت و پیرانشهر در گفت‌وگو با «ابتکار» تصریح کرد: «این روش راه چاره نیست و صرفا مسکنی موقتی برای کاهش درد اقشار ضعیف است تا درد را کمتر احساس کنند. راهکار در تولید، توسعه، اشتغال مولد و تقویت حوزه‌های زیربنایی و اقتصادی است که در آنها بسیار عقب هستیم.» او با انتقاد از بی‌توجهی مسئولان به اقتصاد کشور در زمانی که نفت 148 دلاری داشتیم، افزود: «البته باید برنامه‌های اقتصادی‌مان را منظم‌تر و بر اساس صحبت‌های رهبری در سال‌های84- 85 و86 که بر اقتصاد مقاومتی تاکید داشتند، پیش ببریم. ولی به جای اقدام عملی درباره اقتصاد مقاومتی فقط شعار دادیم و صحبت‌های ایشان را نادیده گرفتیم.» عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در ادامه اظهارات خود به نفت 148 دلاری بی‌سابقه زمان احمدی‌نژاد اشاره کرد و به «ابتکار» گفت: «در آن دولت 8 ساله دلارهای سرگردان نفت 148 دلاری را در جاهای مختلف هم حیف و هم میل می‌کردند، در حالی که باید آنها را برای زیرساخت‎های اقتصاد مقاومتی و برای احداث کارخانه‎ها و خودکفایی بنزین و ... در کشور استفاده می‌کردند، ولی کوتاهی‌هایی شده است.»

او ادامه داد: «باید روشن شود این پول‌ها و دکل‌های نفتی که غیب شدند کجا رفتند؟ این بحث‌ها به همان سیاست‌های غلط یک دهه اخیر برمی‌گردد و اگر در زمان 8 ساله آقای احمدی‌نژاد به جای تاسیس بنگاه‌های زودبازده که افراد زیادی را بدهکار و روانه زندان کرد، به اقصاد مقاومتی توجه می‎شد، الان نیاز نبود برای تامین مایحتاج اساسی مردم به روش‎ها و مسکن‌های موقت اقتصادی مثل پرداخت کوپن دست بزنیم.»

طراح این طرح دوفوریتی چه می‌گوید؟

محمدمهدی مفتح، نماینده تویسرکان و طراح این طرح دوفوریتی روز گذشته در تبیین طرح خود در صحن علنی مجلس توضیحاتی داد و توانست همراهی اکثریت مجلس را با 159 رای موافق، 24 رای مخالف و 4 رای ممتنع از مجموع 221 نماینده حاضر در جلسه به دست آورد.

او تصریح کرد: «طرحی دو فوریتی با 60 امضا تهیه شده و تصویب آن کمک می‌کند دولت و حاکمیت هرچه سریع‌تر وظیفه خود نسبت به اقشار آسیب پذیر را در کوتاه‌ترین زمان انجام دهد. با توجه به جنگ اقتصادی که آمریکا علیه ایران به راه انداخته و تبعات آن چون افزایش سطح عمومی قیمت‌ها، قیمت کالاهای اساسی نیز در این میان افزایش پیدا کرده است، لذا مردم در تامین نیازهای اولیه خود مثل مواد پروتئینی، لبنیات و غیره دچار مشکل شده‌اند.» سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه مجلس افزود: «به موجب طرح مذکور دولت مکلف می‌شود با ارز دولتی ضروریات مردم را با قیمت حداقلی تامین کند البته در این طرح تاکید شده از ظرفیت تعاونی‌ها و تشکیلات موجود برای این موضوع استفاده شود.» این در حالی است که خضری، نماینده‌ای که از پزشکان مجلس است و در کمیسیون اجتماعی عضویت دارد، در عین حال طرح مذکور را برای توجه به اقشار آسیب‌پذیر جامعه لازم می‌داند. چرا که او معتقد است: «چاره‌ای جز این نداریم چرا که اقشار ضعیف ساکن درکلان شهرها مجبورند برای تامین زندگی خود به اطراف و حاشیه کلان شهرها یا روستاها پناه ببرند چون توانایی تامین زندگی خود در شهرها را ندارند. این وضعیت بحرانی است و قطعا این روش نیاز اولیه این قشر را تامین می‎کند پس می‌تواند روش مثبتی باشد، ولی راهکار خوبی نیست.»