روزهای پرمشغله ظریف قبل از دور اول تحریم‌ها

 در سنگاپور و حاشیه اجلاس آسه‌آن، محمدجواد ظریف رایزنی‌های برجامی و دوجانبه را در دستور کار داشت. حضور دو شریک برجام در سنگاپور؛ یعنی روسیه و چین و البته فدریکا موگرینی فرصتی برای مذاکره ایجاد کرد که رایزنی‌ها در مورد این توافق ادامه پیدا کند. حدود یک ماه گذشته وزرای خارجه پنج کشور به همراه ایران بار دیگر در وین جمع شده بودند تا تداوم برجام بدون آمریکا را بسنجند. خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت‌ماه موجب بروز چالش جدی بر سر ادامه‌یافتن توافق شد و همه‌چیز به بسته پیشنهادی اروپا وابسته شد؛ بسته‌ای که اگرچه ایران از کیفیت آن راضی نیست، اما به ارتقا و عملی‌شدن آن امیدوار است.

محمدجواد ظریف در سنگاپور در همان روز پرمشغله و پرملاقات، با وزیر امور خارجه فرانسه هم گفت‌وگوی تلفنی داشت. موضوع صحبت آنها «آخرین تحولات مربوط به برجام و برخی راهکارهای بهره‌مندی ایران از مزایای اقتصادی آن» بود. اگرچه وزیر خارجه آمریکا نیز در این اجلاس حضور داشت و گمان بر این می‌رفت که شاید ملاقات یا تبادل پیامی بین دو وزیر صورت گیرد، اما محمدجواد ظریف آب پاکی را روی دست همه ریخت و به ایرنا گفت: «هیچ برنامه‌ای برای دیدار با مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، در حاشیه این اجلاس وجود ندارد و قرار نیست دیداری باشد. دیدار با آمریکا کم نداشتیم، شاید دوسال بیشترین دیدار را با آمریکایی‌ها داشتیم، اما دولت کنونی نشان داده که به تعهدات خود پایبند نیست و دیدار برای دیدار معنا ندارد. ‌آمریکایی‌ها باید نشان دهند که دیدارها به توافقی منجر می‌شود که این توافق‌ها رعایت می‌شود». عصر جمعه نیز ظریف با فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، دیدار و گفت‌وگو کرد. ظریف و موگرینی در این دیدار آخرین تحولات و اقدامات انجام‌شده در سطح اتحادیه اروپا و جهان برای بهره‌مندی ایران از مزایای برجام پس از خروج غیرقانونی آمریکا از آن را بررسی کردند. به گزارش ایرنا، در این دیدار طرفین در مورد مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی نیز گفت‌وگو کردند. آخرین تحولات و اقدامات انجام‌شده در سطح اتحادیه اروپا و جهان برای بهره‌مندی ایران از مزایای برجام پس از خروج غیرقانونی آمریکا از آن، محور گفت‌وگوهای دوجانبه ظریف و موگرینی در اکسپوی سنگاپور، محل برگزاری اجلاس وزیران امور خارجه آسه‌آن بود.

با تحریم‌های آمریکا همکاری دشوار است

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با وجود ابراز اینکه این اتحادیه تمایل دارد تعامل اقتصادی و تجاری با ایران را افزایش دهد، تصریح کرد چنین همکاری‌هایی به دلیل تحریم‌های آمریکا دشوار خواهند بود.

به گزارش فارس، «فدریکا موگرینی» که در دانشکده مطالعات بین‌الملل «راجاراتنام» دانشگاه «نانیانگ» سنگاپور سخنرانی می‌کرد، بر تمایل این اتحادیه برای افزایش تعامل اقتصادی و تجاری با ایران با وجود تحریم‌های آمریکا تأکید کرد. موگرینی گفت: «مصمم هستیم با وجود تصمیم آمریکا برای نقض تعهدات خود ذیل توافق هسته‌ای و اعمال تحریم‌ها تعامل اقتصادی و تجاری قانونی خود را با ایران ادامه و حتی افزایش دهیم». وی بار دیگر یادآوری کرد که راستی‌آزمایی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همواره پایبندی ایران به تعهداتش در توافق هسته‌ای را تأیید کرده است. باوجوداین موگرینی با یادآوری «وزن آمریکا در مبادلات مالی» تصریح کرد که همکاری با ایران با وجود تحریم‌های آمریکا دشوار خواهد بود.

پیش از این دیدار، وزیر امور خارجه ایران با دبیرکل اتحادیه آسه‌آن نیز دیدار کرد که دو طرف درخصوص راه‌های گسترش همکاری‌های ایران و اتحادیه آسه‌آن پس از امضای پیمان مودت و همکاری گفت‌وگو و تبادل‌نظر کردند. مذاکره جداگانه ظریف با وزیران خارجه روسیه و چین بر محور برجام مطلوب توصیف شد. این ملاقات‌های برجامی در حالی انجام گرفته که این هفته، دور اول تحریم‌های آمریکا علیه ایران اعمال می‌شود.

 رایزنی‌های برجامی

رایزنی ظریف و لاوروف با محورهای روابط دوجانبه، به‌ویژه همکاری‌های اقتصادی، مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی، از جمله برجام، دریای خزر و تحولات سوریه انجام شد.  همچنین ظریف در ملاقات با همتای چینی خود گفت: «نقش چین در حفظ برجام محوری خواهد بود». به گزارش تسنیم به نقل از رویترز، ظریف گفته که چین نقش «محوری» در زمینه بقای برجام دارد. نقش چین در اجرای برجام، دستیابی به برجام و الان برای حفظ برجام، محوری خواهد بود.  در این دیدار که صبح دیروز انجام شد، وانگ یی، وزیر خارجه چین، با تأکید بر «دوستانه، راهبردی و همه‌جانبه‌بودن» روابط ایران و چین اظهار کرد: دو کشور به همکاری‌های نزدیک‌تر خود در همه زمینه‌های دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی، به‌ویژه حفظ برجام به‌عنوان یک دستاورد دیپلماسی و بهره‌مندی ایران از مزایای آن ادامه خواهند داد. ظریف نیز چین را کشوری مهم‌ و شریک راهبردی ایران خواند و بر حفظ و گسترش روابط دوجانبه و یافتن راه‌های نوآورانه در انتفاع ایران از دستاوردهای برجام تأکید کرد. این ملاقات در حالی انجام شده که «مقامات آمریکایی می‌گویند دولت چین درخواست واشنگتن برای تحریم واردات نفت از ایران را رد کرد، اما پذیرفت که خرید نفت از ایران را افزایش ندهد». فارس به نقل از «بلومبرگ» گزارش داده که دولت چین درخواست ایالات متحده برای توقف واردات نفت از ایران را رد کرد. دو مقام آمریکایی مطلع به موضوع (که خواستند نامشان فاش نشود) گفتند که واشنگتن نتوانست در مذاکرات با چین، آنها را برای قطع واردات نفت از ایران ترغیب کند.  به نوشته وبگاه «بلومبرگ»، تیم‌هایی از آمریکا در روزهای اخیر در حال مذاکره با کشورهای مختلف برای مجاب‌کردن آنها به قطع واردات نفت از ایران تا ماه نوامبر (آبان) (زمان بازگشت تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران) هستند.  دولت چین، بزرگ‌ترین خریدار جهانی نفت و اولین واردکننده نفت از ایران است و در ماه جولای خرید نفت از ایران را از میزان 26 درصد به 35 درصد افزایش داده بود.

پنجشنبه پرترافیک

وزیر خارجه ایران که برای امضای پیمان مودت جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه کشورهای جنوب‌شرق آسیا به سنگاپور سفر کرده، در صفحه توییترش گزارشی از روز «پرمشغله‌» خود منتشر کرد. او نوشت: «پنجشنبه پرمشغله در سنگاپور. پیمان مودت و همکاری را با آسه‌آن امضا کرده و با نخست‌وزیر سنگاپور و وزرای خارجه روسیه، ترکیه، ژاپن، مالزی، نروژ، فیلیپین و ویتنام دیدار کردم. همگی بر توسعه روابط، ضرورت گسترش چندجانبه‌گرایی، تحمل و ابتکار برای حفظ برجام تأکید کردند». او عصر دیروز در توییتی دیگر هم نوشت: «با رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه سنگاپور و وزرای خارجه چین، نیوزیلند، استرالیا و اندونزی دیدار کردم. اجماع جهانی روشنی در ضرورت انجام اقدامات هماهنگ برای حفظ برجام وجود دارد. با خانم موگرینی جزئیات اقدامات اتحادیه اروپا و دیگران برای اطمینان از بهره‌مندی اقتصادی مردم ایران از برجام را بررسی کردیم».

ملاقات با میزبان

ظریف در دیدار با مقام ارشد سنگاپور، میزبان؛ یعنی «حلیمه یعقوب»، رئیس‌جمهور این کشور، با ابلاغ سلام‌های گرم رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، روابط دوجانبه را بسیار خوب و دوستانه خواند و زمینه‌های همکاری دو کشور در ابعاد مختلف را تشریح کرد. رئیس‌جمهور سنگاپور هم با اشاره به روابط خوب دو کشور  بر حفظ و گسترش مناسبات دو کشور در همه زمینه‌ها تأکید کرد. برجام، مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی از دیگر محورهای گفت‌وگو در این دیدار بود. همچنین ظریف در دیدار با همتای سنگاپوری‌اش در مورد روابط دوجانبه، آسه‌آن، مسائل منطقه‌ای و شرایط بین‌المللی گفت‌وگو کرد.

ملاقات با همتایان آسیایی

محمدجواد ظریف در ادامه دیدارهای خود با مقامات شرکت‌کننده در پنجاه‌ویکمین نشست وزیران امور خارجه اتحادیه آسه‌آن، با وزیران امور خارجه مالزی و ویتنام به صورت جداگانه دیدار و رایزنی کرد. به گزارش ایسنا، وزیران امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و مالزی در سنگاپور دیدار و درخصوص ابعاد مختلف روابط دوجانبه، مسائل منطقه، ضرورت اتحاد و همکاری جهان اسلام و نیز مهم‌ترین تحولات بین‌المللی گفت‌وگو و تبادل‌نظر کردند. همچنین معاون نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه ویتنام نیز در حاشیه نشست اتحادیه آسه‌آن در سنگاپور با وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران دیدار و درخصوص روابط دوجانبه و سایر مسائل موردعلاقه گفت‌وگو و تبادل‌نظر کرد.  وزیران‌ امور خارجه ایران و اندونزی نیز در سنگاپور دیدار و درخصوص طیف وسیعی از موضوعات موردعلاقه در روابط دوجانبه، به‌ویژه همکاری‌های اقتصادی، برجام و مهم‌ترین مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی تبادل‌نظر کردند.

رایزنی کنسولی با همتای استرالیایی

وزیران امور خارجه ایران و استرالیا روز جمعه در حاشیه نشست وزیران امور خارجه کشورهای عضو اتحادیه «آسه‌آن» با یکدیگر رایزنی و گفت‌وگو کردند. وزیران امور خارجه ایران و استرالیا در این دیدار درخصوص مهم‌ترین موضوعات روابط دوجانبه از جمله مسائل کنسولی، روابط اقتصادی، برجام و مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی گفت‌وگو و تبادل نظر کردند.

پیوستن ایران به اتحادیه 

محمدجواد ظریف که به دعوت دولت سنگاپور به این کشور سفر کرد، صبح پنجشنبه در پنجاه‌ویکمین نشست وزیران امور خارجه اتحادیه آسه‌آن شرکت کرد. سند الحاق جمهوری اسلامی ایران به پیمان مودت و همکاری اتحادیه آسه‌آن (TAC) در جریان برگزاری این نشست به امضا رسید.  به گزارش ایسنا، اجماع در کشورهای جنوب شرق آسیا در پذیرش ایران به عنوان عضو پیمان مودت (TAC) با اتحادیه آسه‌آن، حاکی از اهمیت روابط و تعامل با ایران به عنوان یک قدرت مهم و تأثیرگذار در معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی توسط تمام اعضای این اتحادیه است. وزیر خارجه کشورمان پیش از سفر به سنگاپور، با عزیمت به سریلانکا با رئیس‌جمهور، نخست‌وزیر، رئیس مجلس و وزیر خارجه این کشور درباره روابط دوجانبه دیدار و گفت‌وگو کرده بود.