در یکسال گذشته ما با پدیده ترامپ مواجه بودیم، پدیدهای که در تاریخ دهههای اخیر در دنیا بیسابقه است و به نظر میرسد که در هیچ یک از ادوار گذشته روسای جمهور آمریکا اینچنین علنی و آشکار نسبت به ما دشمنی اعلام نکردهاند. آنها دشمنیهای خودشان را در پوستههای دیگری پنهان میکردند ولی رئیس جمهور فعلی ایالات متحده در همه ابعاد با ما دشمنی میکند و در حال کوشش است تا مجددا عرصه خطرناکی را در خاورمیانه ایجاد کند تا از این محل برای منافع آمریکا پولی ببرد. تا الان هم با مانورهایی که داده، ارقام بسیار درشتی از محل قراردادهای تسلیحاتی از کشورهای حوزه خلیج فارس برای خودش به عنوان یک دستاورد تجاری به غنیمت برده است.
اما نگرانی از این است؛ از آنجا که این موضوع به مذاق آنها مزه کرده و موفق شدند قراردادهای بسیار بزرگی را با این مانورهای تبلیغاتی بهدست بیاورند، اکنون اشتهایشان تحریک شده و بنابراین رئیس جمهور ایالات متحده به هیچ وجه به نفعش نیست که شرایطش را با ایران عادی کند چون قصد گرفتن بقیه این پول را دارد. حسنین هیکَل، در مقالهای اشاره میکند که دنیای صنعتی و آمریکا به دنبال این است که از خلیج فارس دو هزار میلیارد دلار پول را به آن سمت پمپاژ کند لذا به دنبال یک جنگ صنعتی بین ایران و عربستان است که با چنین جنگی قیمت نفت را بین 200 تا 400 دلار برساند و از این محل درآمدهای بسیار کلانی را از بقیه نقاط دنیا به خلیج فارس آورده و به آمریکا منتقل کند. به نظر میرسد ترامپ همین کار را برای تامین دو هزار میلیارد دلار بدون جنگ میکند. با روشهای کاسبکارانهای به دنبال انتقال همین دوهزار میلیارد دلار است منتها کوشش میکند با طبل جنگ این پول را ببرد و نه با خود جنگ. لذا دائما بر طبل التهاب و بحران میکوبد و کشورهای حوزه خلیج فارس را وامیدارد که در قالب ایرانهراسی امتیازات جدیدی به ایالات متحده بدهند. این وضعیت باعث میشود که سیستم اداری که با ترامپ کار میکند و خود ترامپ به فکر این باشند که این التهاب همیشه باید باقی بماند چون اگر فروکش کند، کسی از اعراب پول نخواهد داد و با دلهره آفرینی و ایران هراسی است که تا الان توانستهاند 500 میلیارد دلار قرارداد ببرند، پس میتوانند بقیهاش را هم ببرند. ما با این پدیده مواجه هستیم و متاسفانه این دشمنی آثار بسیار گستردهای روی اقتصاد ایران میگذارد. البته این شرایط برای ما سخت است و مشکلات بسیار زیادی تولید میکند.
ولی ما تجربه داریم که میتوانیم این بحرانها را پشت سر بگذاریم. نه اینکه هزینه نداشته باشد که حتما برایمان هزینه دارد، خسارتبار است و حتما باید خودمان را برای شرایط سختی مهیا کنیم اما مقاومت خواهیم کرد. آنچه با آن مواجه هستیم اینکه بهرغم اراده سیاسی اروپا بر حفظ برجام و تلاش همه مقامات اروپایی تا بگویند میخواهند به این پیمان وفادار باقی بمانند ولی بُردشان محدود است. یعنی شرکتهای کوچک و متوسط اروپا میتوانند همکاریشان را ادامه دهند کما اینکه روسای کشورهای اروپایی هم همین را گفتند ولی شرکتهایی که در اروپا طراز بینالمللی هستند و همکاریهای گسترده با آمریکا دارند، حتی اگر خودشان هم بخواهند، نمیتوانند ادامه دهند. چون خزانهداری آمریکا بدون مراجعه به هیچ دادگاهی، بدون مراجعه به سازمان ملل و بدون مراجعه به هیچ مرجع بینالمللی خودش میبرد و میدوزد و برایشان جریمههای میلیارد دلاری تعیین میکند! و این روش زورمدارانه غیرقانونی در دنیا جاری است و هیچکس هم نمیتواند در مقابل این احکام خزانهداری آمریکا، کاری کند. شرکتها مثل گنجشکی که اسیر باز شکاری باشند، توسط خزانهداری ایالات متحده جریمههای میلیاردی میشوند و ناگزیر از پرداخت این جریمهها هستند. این وضعیت باعث میشود که شرکتهای بزرگ اروپایی که در آمریکا فعالیت دارند، حتی اگر خودشان هم بخواهند رابطه کاری را ادامه دهند، تحت جرائم خزانهداری قرار میگیرند. لذا همکاریشان را با ایران رها میکنند که شرایط را برای ما قدری سخت میکند و باید خودمان را برای این کار مهیا کنیم. باید وضعیت را برای مردم تشریح کنیم که چگونه است و مردم را آماده کنیم تا در شرایط موجود با مقاومتی که خواهند کرد، بتوانیم از بحران عبور کنیم. در این مسیر فروش نفت هم با مشکلاتی مواجه خواهد شد اما فقط فروش نفت نیست. صنعت بزرگی در کشور تحت تاثیر مصرف انرژی داخلی است. گزارشی از موسسه مطالعات بینالمللی انرژی وزارت نفت پیش رو دارم که حاکی است «عرضه انرژی اولیه برای مصرف در داخل کشور معادل 5/5 میلیون بشکه نفت در روز است». بخشی از این میزان در پالایشگاهها تلف و بخشی در خطوط انتقال گاز و بخشی دیگر در نیروگاهها و بخشی هم در انتقال و توزیع تلف میشود و مجموعه تلفات باعث میشود که کمتر از سه و نیم میلیون بشکه تبدیل به انرژی مصرف نهایی شود. یعنی از 5/5 میلیون بشکه معادل نفت، تنها 4/3 میلیون بشکه به انرژی نهایی تبدیل میشود، همان که مصرف میکنیم. اینجا دو میلیون بشکه اتلاف داریم. خود این سه و نیم میلیون بشکه هم به تولید اقتصادی تبدیل نمیشود؛ بخشی از آن به مصرف خانگی-تجاری میرسد و بخشی هم اتلافات دیگر. بنابراین امروز روزی است که باید گیوههایمان را وربکشیم و جلوی این اتلاف را بگیریم و از ثروت کشور حفاظت کنیم. در این شرایط سخت که سختتر هم خواهد شد، حق نداریم با ولنگاری، بیمبادلاتی و مصارف نابجا ثروت کشور را ببازیم.