بیماری‌ای که ارمغان استفاده از گوشی‌های هوشمند است!

تعداد زیادی از مردم وقتی متوجه گم شدن یا جا گذاشتن گوشی خود می‌شوند به شدت مضطرب شده و به هر دری می‌زنند تا آن را پیدا کنند و اضطراب زیادی وجود آنها را فرا می‌گیرد.

شاید این استرس و نگرانی تاحدی طبیعی باشد چراکه امروزه گوشی هوشمند به منزله یک دستگاه رایانه محسوب می‌شود و بالطبع اطلاعات زیادی هم روی آن ذخیره شده است اما وقتی این نگرانی از حد طبیعی فراتر رفته و تبدیل به حالتی بیمارگونه شود، شاهد آن روی سکه استفاده از گوشی‌های هوشمند می‌شویم به این معنا که به جای اینکه گوشی ابزاری در دست کاربر باشد، این کاربر است که خود را در اختیار گوشی هوشمند قرار داده است و درنهایت هم مشکل های بسیاری برای چنین کاربری ایجاد می‌شود.

این ترس و استرس افراطی و غیرمنطقی که به هنگام نبود تلفن همراه در فرد ایجاد می‌شود نوموفوبیا نام دارد که مخفف "no mobile-phone phobia" است. اگر چه این نوع بیماری کاملا جدید است اما بسیار شایع بوده و میلیون‌ها نفر را در سراسر دنیا تحت تاثیر قرار داده است.

نوموفوبیا (Nomophobia) اصطلاحی است که در سال ۲۰۱۰ توسط محققان موسسه تحقیقاتی YouGov در انگلستان ابداع شد. محققان پس ‌از اینکه دریافتند، بسیاری از شرکت‌کنندگان در مطالعه پس از جدایی از تلفن دچار اضطراب می‌شوند، متوجه

مطالعه YouGov نتیجه‌گیری کرد که ۵۳ درصد از کاربران گوشی هوشمند در انگلستان، زمانی که گوشی هوشمند خود را از دست می‌دهند، همچون تخلیه باتری یا قطع شدن شبکه، مضطرب می‌شوند.

متخصصان می‌گویند که این سطح از استرس ناشی از قطع ارتباط با دیگران مشابه همان احساسی است که فرد از رفتن به دندانپزشکی یا در روز عروسی خود احساس می‌کند.

در آمریکا نه‌تنها وضعیت از این هم بدتر است، بلکه مردم گوشی‌های هوشمند را هفت روز هفته و ۲۴ ساعت شبانه‌ روز با خود نگه می‌دارند و حتی ۳۴ درصد از افراد، در لحظات صمیمی با شریک زندگی (یا همسر) به تماس‌ها پاسخ می‌دهند.

این مطالعه نشان می‌دهد که از هر پنج نفر یک نفر، ترجیح می‌دهد، یک هفته با یک لنگه‌کفش بیرون برود، اما در عوض گوشی هوشمند خود را همراه خود داشته باشد. و همچنین بیش از نیمی از افراد، هرگز گوشی‌های هوشمند خود را خاموش نمی‌کنند. بر اساس یک مطالعه، ۶۶ درصد از بزرگ‌سالان از نوموفوبیا رنج می‌برند.

فرد مبتلا به نوموفوبیا چه علایمی دارد؟
بالا رفتن ضربان قلب، احساس لرز و خفگی، سرگیجه، تعریق شدید، عرق سرد، تنفس کوتاه و تنگی نفس، احساس تهوع، درد در ناحیه قفسه سینه، احساس نزدیکی به مرگ، لرزش اندام ها، کرختی و یا بی حسی در دست و پا از جمله علایم این بیماری است. از سوی دیگر نوموفوبیا، در بین کسانی که زمینه بیماری‌های وسواسی را دارند شیوع بیشتری دارد. به دیگر سخن اعتیاد به تلفن همراه در برخی افراد سبب وسواس فکری شده و آنها تمام مدت به تلفن همراه خود فکر می‌کنند.

این افراد دائم تلفن‌همراهشان را بررسی می‌کنند و اگر تلفن‌همراه یا حتی اینترنت نداشته باشند، کار یا روابط خود را فدا می‌کنند تا خود را به مکان یا شرایطی برسانند که بتوانند به شبکه‌های اجتماعی یا ایمیل یا پیامک‌‌های خود دسترسی پیدا کنند. بسیاری از افراد نوعی وابستگی عاطفی به تلفن همراه خود و نرم افزار‌های نصب شده روی آن به ویژه شبکه‌های اجتماعی دارند و دوری از این وسیله سبب کاهش اعتماد به نفس، ترس و اختلال هراس در برخی از کاربران می شود.

بیماری‌های روانی مربوط به موبایل فقط نوموفوبیا نیست. از مدت‌ها قبل و فقط کمی بعد از گسترده‌ترشدن گوشی‌های دارای لرزه، یک توهم دیگر هم به انواع توهمات موجود در دنیا اضافه شد: «توهم احساس لرزش ویبره موبایل». علاوه بر این توهم، توهم شنیدن صدای زنگ موبایل هم از وسواس‌های ذهنی بود که با اختراع تلفن‌های همراه ایجاد شد.

همچنین محققان گزارش کرده‌اند که استفاده مکرر از گوشی هوشمند رابطه مستقیمی بین کاهش میانگین نمره و افزایش اضطراب منفی و نارضایتی از زندگی وجود دارد. افرادی که بیش از حد از گوشی هوشمند خود برای برقراری ارتباط با دیگران یا تعاملات در شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، زمان مطالعه خود را از دست می‌دهند و ممکن است، برای حضور در کلاس درس دچار مشکل شوند و البته گوشی‌های هوشمند در هنگام درس خواندن یا کلاس درس هم آن‌ها را دچار سردرگمی و حواس‌پرتی می‌کنند.

علت وابستگی مردم به گوشی های هوشمند
براساس تحقیقی که در مجلات Cyberpsychology، Behavior و Social Networks منتشر شده، گوشی های هوشمند برای بسیاری به دفترچه خاطرات شخصی تبدیل شده است و تقریبا شامل همه اطلاعات کاربر در همه زمینه ها می شود بنابراین کاربران با افزایش اطلاعات شان روی گوشی ها بیشتر به این دستگاه ها وابسته شده و این موضوع هر روز بیشتر منجر به ابتلا به عارضه نوموفوبیا می شود. اگرچه این تحقیق و نظرسنجی از بین 300 دانشجو در کره جنوبی انجام شده است اما محققان بر این باورند که اضطراب جدایی از گوشی های هوشمند در آینده بزرگ تر و بیشتر خواهد شد و از آنجا که فناوری‌های موبایل مدام در حال پیشرفت است، این وابستگی هر روز بیشتر و بیشتر می شود.

درمان نوموفوبیا چگونه است؟
روش اصلی درمان این فوبیا(به معنای ترس شدید یا بیمارگونه) مانند بیشتر فوبیاهای دیگر، حساسیت‌زدایی یا مواجهه است. ابتدا به فرد گفته می‌شود به این فکر کند که گوشی تلفنش را گم کرده است و سعی کند در ذهن خودش با این مساله کنار بیاید. به‌تدریج به فرد گفته می‌شود که واقعا این تصور را عملی کند و گوشی تلفنش را برای مدتی از خود دور کند. به تدریج و با خاموش‌کردن گوشی برای مدت طولانی و زندگی‌کردن بدون موبایل به‌مدت چند هفته فرد می‌تواند از شدت این بیماری هراس کم کند. اگرچه در چند روز اول ممکن است کمی برای فرد این حالت سخت باشد؛ اما بعد از مدتی فقط نداشتن گوشی همراه و همان اعتیاد فرد به موبایل ممکن است باعث مشکل برای او شود؛ اما اضطراب، هراس و نگرانی که تا قبل از آن و با داشتن موبایل ناگهان برای فرد به‌وجود می‌آمد از بین می‌رود. برای کسانی هم که حاضر نیستند گوشی خود را از دست بدهند یا بدون موبایل زندگی کنند، توصیه می‌شود، به‌طور منظم چند ساعت از روز گوشی‌شان را خاموش کنند و به‌هیچ‌وجه شب به همراه گوشی تلفن به خواب نروند. به این افراد توصیه می‌شود که برای ارتباط با اطرافیانشان از روش‌های دیگر هم در کنار موبایل استفاده کنند، تا میزان استرس‌شان از گم‌کردن موبایل و از دست دادن ارتباط‌شان با دیگران کم شود.