مجلس در سالی که گذشت؛ از حمله داعش تا استیضاح در دقیقه ۹۰

 مجلس دهم در دومین سال فعالیت خود در کنار رویدادهایی که پشت سر گذاشت، یک اتفاق بی‌سابقه را تجربه کرد؛ گروهک تروریستی داعش که پیش از این برای ما ایرانی‌ها در بیرون از مرزهای کشور معنا پیدا می‌کرد این بار به ساختمان‌ مجلس به عنوان یکی از مهمترین‌ ساختمان‌های حاکمیتی نفوذ کرد و تعدادی از هموطنان‌مان را از مردم عادی مراجعه کننده به مجلس گرفته و تا چند تن از کارمندان دفاتر نمایندگان را به شهادت رساند و البته در رسیدن به هدف نهایی ناکام ماند.

دهمین سال ریاست علی لاریجانی

انتخابات هیات رییسه مجلس که هر سال اواسط خرداد ماه انجام می‌شود شاید به جهت تکرار سالانه این رویداد چندان موضوع منحصر به فردی نباشد اما باید توجه داشت که این انتخابات تکلیف یکسال صدرنشینی عده‌ای از نمایندگان را تعیین می‌کند و همین امر می‌تواند بر بسیاری از شئونات مجلس از تصمیم‌گیری‌های داخلی یا لابی‌های خارجی آن تاثیرگذار باشد.

انتخاب علی لاریجانی به ریاست مجلس در دهمین سال متوالی از نکات دیگر مهم در جریان انتخابات هیات رییسه مجلس بود؛ اگر چه وی در این انتخابات برخلاف سال گذشته رقیبی نداشت. او نهایتا با کسب ۲۰۴ رای و در حالی که مورد اجماع سه فراکسیون سیاسی مجلس بود در کرسی ریاست ابقا شد؛ اگرچه رای او نسبت به سال اول مجلس دهم به تعداد ۳۳ رای ریزش داشت.

در انتخابات هیات رییسه مجلس که با خلف وعده برخی فراکسیون‌ها همراه بود، مسعود پزشکیان و علی مطهری به عنوان نواب رییس اول و دوم مجلس و اکبر رنجبرزاده، محمدحسین فرهنگی، امیرحسین قاضی زاده هاشمی، غلامرضا کاتب، محمدعلی وکیلی و احمد امیرآبادی فراهانی به عنوان ۶ دبیر هیات رییسه و محمد آشوری، بهروز نعمتی و اسدالله عباسی به عنوان سه ناظر هیات رییسه انتخاب شدند.

در این انتخابات، با احتساب علی لاریجانی که نزدیک به فراکسیون مستقلین و حتی لیدر این جریان به حساب می‌آید، فراکسیون مستقلین ۴ کرسی، فراکسیون امید ۳ کرسی و فراکسیون ولایی ۵ کرسی به دست آوردند. همچنین محمدحسین فرهنگی جانشین علی‌اصغر یوسف‌نژاد و اسدالله عباسی جایگزین محمدقسیم عثمانی تنها نماینده اهل سنت هیات رییسه شدند و باز هم هیچ کدام از کرسی‌های هیات رییسه به زنان نرسید.

داعش در پارلمان

حدود ساعت ۱۰:۳۰ صبح روز هفدهم خرداد ماه سالی که گذشت در حالی که یکی از جلسات علنی عادی مجلس با یک دستور کار روزمره در حال برگزاری بود، سه فرد مسلح به کلاشینکف و سلاح کمری (به روایتی ۴ نفر) از ورودی مراجعات مردمی وارد مجلس شدند و با به رگبار بستن مراجعان راه خود را برای ورود باز کردند اما ظاهرا به دلیل عدم آشنایی با نقشه مجلس به جای صحن مجلس به سمت دفاتر نمایندگان (ساختمان هفت طبقه) رفتند.

این حمله تروریستی که اولین حملهٔ داعش در خاک ایران بود، تا ساعت ۱۵ یعنی بیش از ۴ ساعت ادامه داشت و ‌۱۲ نفر از مردم مراجعه‌کننده به مجلس و کارمندان مجلس به شهادت رسیدند و ۴۲ نفر زخمی و مجروح شدند.

نهایتا مهاجمان در طبقه چهارم ساختمان دفاتر نمایندگان در محاصرهٔ نیروهای امنیتی قرار گرفتند و بعد از ساعتی درگیری کشته‌ شدند.

نکته قابل توجه در این میان ادامه جلسه علنی مجلس در میانه این حمله بود که نمایندگان در عمل تا پایان جلسه روال عادی کار خود را ادامه دادند و حتی برخی از آنها با گرفتن سلفی از خود سعی در تلطیف فضا و حفظ آرامش داشتند؛ موضوعی که موجب سوءبرداشت و انتقادهایی در فضای مجازی شد. البته پس از پایان جلسه علنی نمایندگان تحت تدابیر امنیتی و از درهای پشتی از ساختمان مجلس خارج شدند.

مدتی بعد از این حمله، سیستم امنیتی مجلس به کلی تغییر کرد و با دیوارکشی در بیرون ساختمان مجلس و همچنین برخی تدابیر در داخل پارلمان تجهیز شد.

حال ۹ ماه بعد، این اتفاق چنان دور به نظر می‌رسد که گویی سال‌ها قبل رخ داده و احتمالا ناشی از امنیت و آرامشی است که به کشور بازگشته است.

تحلیف روحانی و یک سلفی دردسرساز

مراسم تحلیف حسن روحانی به عنوان دوازدهمین رئیس‌جمهور اسلامی ایران ۱۴ مرداد ماه در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی با حضور ۲۵۴ نفر از نمایندگان و به ریاست علی لاریجانی برگزار شد.

اعضای هیئت دولت یازدهم، آملی لاریجانی؛ رئیس قوه قضائیه، عمار حکیم؛ رئیس ائتلاف ملی عراق، موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، اشرف غنی؛ رئیس جمهور افغانستان، سرلشکر صالحی؛ فرمانده کل ارتش، سردار باقری؛ رئیس ستادکل نیروهای مسلح، محمدی گلپایگانی؛ رئیس دفتر مقام معظم رهبری، آیت الله جنتی؛ رئیس مجلس خبرگان رهبری، موگرینی؛ مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا عفت مرعشی؛ همسر رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام و  محسن هاشمی؛ فرزند آیت‌الله هاشمی رفسنجانی از جمله مهمانان این مراسم بودند.

در این مراسم حجت‌الاسلام‌ والمسلمین حسن روحانی دوازهمین رئیس جمهور کشورمان در حضور رئیس‏ قوه‏ قضائیه‏ در راستای اجرای اصل ۱۲۱ قانون اساسی سوگند یاد و سوگندنامه‏ را امضا کرد.

همچنین روسای قوای مجریه، قضاییه و مقننه پس از مراسم تحلیف در جمع خبرنگاران داخلی و خارجی شرکت کرده و به بیان نقطه نظرات و دیدگاه‌های‌شان پرداختند. حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی در نشست خبری پس از مراسم تحلیف از مردم و مقام معظم رهبری تشکر کرد.

اما مهمترین حاشیه‌ مراسم تحلیف حسن روحانی در مجلس تا مدت‌ها از متن آن، پررنگ‌تر شد؛ این حاشیه مربوط به سلفی گرفتن نمایندگان با فدریکا موگرینی مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بود که چند روزی کاربران فضای مجازی را علیه مجلس و گروهی از نمایندگان بسیج کرده بود. منتقدین این حرکت را دون شان نمایندگی می‌دانستند.

در میان نمایندگانی که اقدام به گرفتن عکس سلفی با موگرینی کرده بودند بیش از همه فرج‌الله رجبی نماینده مردم شیراز به دلیل نوع نشستن غیرمتعارفش در معرض هجمه بود؛ او همان شب با انتشار یادداشتی گفت که نمایندگان حاضر در محل از سر مطایبه مشغول گرفتن عکس بودند، ولی به خاطر این اقدام عذرخواهی کرد.

سنگ تمام مجلس برای کابینه دوازدهم

نمایندگان مجلس با رای اعتماد به ۱۶ وزیر پیشنهادی کابینه دوازدهم برای دولت روحانی سنگ تمام گذاشتند.

مجلس از ۲۴ تا ۲۹ مردادماه در ۵ روز کاری نفس‌گیر صلاحیت ۱۷ وزیر پیشنهادی کابینه دوازدهم را مورد بررسی قرار دادند و نهایتا از بین ۱۷ گزینه پیشنهادی دولت، ۱۶ نفر را روانه وزارت‌خانه‌های دولت دوازدهم کردند.

براین اساس تنها حبیب‌الله بی‌طرف به عنوان وزیر پیشنهادی نیرو موفق به کسب رای اعتماد مجلس نشد و وزیر پیشنهادی علوم نیز از سوی دولت به مجلس معرفی نشد.

از ۱۶ وزیر دولت دوازدهم امیر حاتمی با ۲۶۱ رای، بالاترین رای موافق و آذری جهرمی با ۱۵۲ رای، کمترین رای موافق را کسب کردند.

نتیجه رای اعتماد به وزرای دولت دوازدهم در حالی بود که فضای مجلس تا روز قبل از رای‌گیری حکایت از بی اقبالی به آذری جهرمی و شکنندگی رای ربیعی داشت و در عین حال نسبت به بیطرف فضای مثبتی پیش‌بینی می‌شد اما نهایتا مخالفان وی موفق‌تر ظاهر شدند و مانع حضور او در کابینه دوازدهم شدند.

بیست و نهم مهرماه بود که رییس‌جمهور در نامه‌ای رضا اردکانیان و منصور غلامی را به عنوان گزینه‌های پیشنهادی وزارت‌خانه‌های نیرو و علوم به مجلس معرفی کرد جلسه رای اعتماد این دو وزیر پیشنهادی یک هفته بعد در تاریخ ۷ آبان برگزار شد و نهایتا نمایندگان با ۲۲۵ رای موافق اردکانیان را به عنوان وزیر نیرو و با ۱۸۰ رای موافق غلامی را به عنوان وزیر علوم انتخاب کردند و کابینه دوازدهم تکمیل شد.

استیضاح ناکام

نمایندگان مجلس در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه ۲۲ و ۲۳ اسفند ماه در کمتر از ۱۰ روز از زمان اعلام وصول طرح استیضاح سه وزیر راه و شهرسازی، ‌کار،‌ تعاون و رفاه اجتماعی و جهادکشاورزی، این استیضاح‌ها را مورد بررسی قرار دادند و نهایتا هر سه وزیر در راس وزارت‌خانه‌های خود ابقا شدند.

البته در میان سه استیضاح فوق، استیضاح وزیر کار همانطور که آرا هم نشان داد از همه حساس‌تر بود؛ علی ربیعی در فضایی پر تشنج استیضاح شد و علی‌رغم اینکه آرای مخالفانش بیش از موافقانش بود (۱۲۶ در برابر ۱۲۴) به کمک دو رای ممتنع و یک رای باطله در کسوت وزارت باقی ماند. نزدیک بودن آرای موافقان و مخالفان موجب شد آرای ماخوذه ۶ بار شمرده شود.

در مقابل ساعتی بعد عباس آخوندی در فضایی که شبیه آرامش بعد از طوفان بود استیضاح شد و با ۱۵۲ رای توانست بار دیگر از مجلس رای اعتماد بگیرد. در این میان برخی مخالفان آخوندی از عقب‌نشینی اعضای فراکسیون امید که از امضاکنندگان استیضاح بودند نیز انتقاد کردند.

یک روز بعد محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی در مجلس استیضاح شد؛ استیضاحی که هیچ شباهتی به فضای پر تنش جلسه استیضاح وزیر کار نداشت. او هم با رای ۱۱۷نماینده در کرسی وزارت ابقا شد.

لوور، لوبر، لور!

اما یکی از حواشی مورد توجه شبکه‌های اجتماعی در جلسات استیضاح که هیچ ربطی هم به استیضاح نداشت مربوط به اشتباه یک عضو هیات رییسه مجلس در تلفظ واژه «لوور» بود. اکبر رنجبرزاده در جریان التهاب شمارش آرای حجتی در پشت سرش مشغول قرائت تذکرات کتبی نمایندگان درباره جمع‌آوری نقشه‌های خلیج فارس از موزه «لوور» بود که چند بار این واژه را به اشتباه تلفظ کرد و همین امر حواشی زیادی را در شبکه‌های اجتماعی به دنبال داشت.

رنجبرزاده سه روز بعد ضمن عذرخواهی از پیشگاه مردم و نمایندگان، شرکت در جلسات مختلف مجلس و هم‌زمانی با شمارش آرای استیضاح و شلوغی زیاد در صحن مجلس را دلیل این اشتباه دانست و از فضاهای حقیقی و مجازی که وی را تخریب کرده بودند گله کرد.