وضعيت خانواده آتش‌ نشانان پلاسكو

پلاسکو فروریخت و مردم یک شهر را داغدار کرد. حالا نزدیک به یک سال می‌گذرد و هنوز تصویر ویرانی نخستین ساختمان بلند تهران، کابوس شب‌های بسیاری از آدم هایی است که جان و مال و خاطره‌های‌شان را میان خرابه ها گذاشتند و رفتند. آدم هایی که عید سال گذشته را در غم و اندوه از دست‌دادن عزیزان‌شان سر کردند و هنوز که هنوز است، لب‌های‌شان خندیدن را به یاد نیاورده است. کافی است یک بار از مقابل پلاسکو عبور کنند تا نفس‌های شان به شماره بیفتد و جان‌شان آکنده از درد و اندوه شود.

خانواده 16 آتش‌نشانی که در این حادثه کشته شدند، بخشی از این آدم ها هستند. دختران و مادران و کودکانی که 10 روز از صبح تا شب با تمام مشکلات کنار دود آهن های سوخته به انتظار ایستادند تا رد و نشانی از عزیزان‌شان به خانه ببرند و بعد از 10 روز با پیکرهای بی جانی مواجه شدند که از اعماق بازمانده‌های پلاسکو بیرون آمد. چند ساعت بعد تمام شهر پر شد از بنرهایی که عکس جوان های آتش نشان روی آن نقش بسته بود. «خداحافظ رفیق»، « مدافعان وطن»، «شهید آتش‌نشان»، مردم این ها را می گفتند و پیکرها را تشیيع می کردند. دیگر تقریبا همه جا از آتش‌نشان‌های کشته شده در حادثه پلاسکو با نام شهید یاد شد. از آنجا که این جوانان جان‌شان را در راه حفاظت از مردم ازدست داده بودند، شهید نامیده شدند. موضوع در مجلس و بنیاد شهید هم مطرح شد اما به جایی نرسید و خانواده شهدای آتش نشان همچنان پیگیر این ماجرا هستند. همسر حسین روحانی، یکی از آتش نشان های کشته‌شده در پلاسکو درباره این موضوع به «قانون» می‌گوید:« از همان روزی که حادثه پلاسکو اتفاق افتاد با توجه به اینکه من دوتا بچه دارم و باید آن‌ها را دست تنها بزرگ کنم، تلاش کردیم كه شهرداری آتش‌نشان‌ها را فقط به اسم شهید معرفی کند و از مزایای شهدا استفاده کنیم اما هیچ وقت جواب روشنی به ما ندادند و هر بار که از شهرداری پیگیری کردیم، گفتند به مجلس بروید، مجلس رفتیم، گفتند بروید شورای شهر، شورای شهر رفتیم، گفتند بروید بنیاد شهید و در نهایت بنیاد شهید هم هیچ جوابی به ما نداد».

او با اشاره به اینکه روزهای زیادی را به بنیاد شهید رفته و بی‌جواب و دست خالی به خانه بازگشته، می‌گوید:« دیگر این برای من مهم نیت که بنیاد شهید شوهرم را شهید معرفی کند یا نه. من بچه هایم را خودم دست تنها بزرگ می‌کنم. این موضوع را بارها هم گفته‌ام و حالا هم خسته شد‌ه‌ام و دیگر دنبالش نمی‌روم». برادر شهید حسین روحانی نیز در گفت‌و‌گو با «قانون» می‌گوید:« شهدای آتش‌نشان ما در پلاسکو هیچ فرقی با شهدای مدافع حرم نداشتند و آن‌ها مدافع وطن‌شان بودند؛ پس شهید محسوب می‌شوند و بنیاد شهید باید این را قبول کند». برادر شهید ناصر مهرورز که خودش یکی از آتش‌نشان های قدیمی سازمان آتش‌نشانی است، درباره پیگیری‌های‌شان برای این موضوع به«قانون» می گوید:« پیگیری از حال و روز خانواده آتش نشان های کشته شده در پلاسکو در همان روزهای اول حادثه بود و بعد از مراسم چهلم، دیگر کسی با ما تماس نگرفت. همان روزهای اول تمام مسئولان گفتند که ما آتش نشان های کشته شده در پلاسکو را شهید اعلام کنیم اما این موضوع فراموش شد. مسئولان بنیاد شهید به ما گفتند که شرایط شما شامل حال شهدا نمی شود و بنیاد شهید نمی تواند نام آتش‌نشان های کشته‌شده را در ردیف شهدا قرار دهد. البته ما مدت‌های زیادی برای این موضوع پیگیری کردیم اما به ما جواب درستی ندادند».

او با اشاره به اینکه خانواده های آتش نشان های کشته شده در پلاسکو چند بار همگی با هم مقابل بنیاد شهید رفتند تا جواب بگیرند ،افزود:« متاسفانه کسی به آن‌ها جواب نداد. باید همان موقع آقای قالیباف کمیته‌ای را برای پیگیری حقوق آتش نشان های کشته شده در پلاسکو راه اندازی می کرد تا در همان زمان مدیریت او به حق و حقوق‌مان برسیم. به هر حال این اتفاق در دوره او افتاد و باید پیگیری هایش را هم می‌کرد. باید با نامه نگاری این ماجرا حل شود. یک پیرزن و پیرمرد که جوان‌شان در این حادثه کشته شده باید هر روز از این سازمان به آن سازمان بروند تا حق و حقوق فرزندشان را بگیرند. این كار درست نیست». مهرورز از اینکه تا کنون هیچ مقصری برای این حادثه معرفی نشده است، ابراز ناراحتی کرد و گفت:« آقای داوری به عنوان مدیر عملیات پلاسکو در کشته شدن آتش‌نشان‌ها دخیل بود اما الان ريیس سازمان آتش‌نشانی شده است. این توهین به ما خانواده های داغدیده است. به هر حال من خودم یک آتش نشان قدیمی در هستم و توقع دارم عاملان این حادثه معرفی شوند».

کمیته پیگیری پلاسکو در مجلس به‌ جایی نرسید

مدتی بعد از حادثه پلاسکو، مجلس کمیته ای را با حضور سه عضو از کمیسیون اجتماعی، عمران و بهداشت تشکیل داد تا حادثه پلاسکو را بررسی کند و کمک های لازم را به خانواده های آسیب‌دیده برساند. سلمان خدادادی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس با اشاره به اینکه گزارش هر سه کمیسیون در صحن علنی مجلس خوانده شد، گفت:« گزارش کمیته پیگیری در مجلس خوانده و پیگیری های لازم نیز انجام شد؛ البته تمام مردم هم در جریان آن قرار گرفتند. با توجه به اینکه شغل آتش‌نشانی سخت و زیان‌آور است، در کمیسیون اجتماعی این موضوع پیگیری و تصویب شده است تا آتش‌نشان‌ها از مزایای آن استفاده کنند». خدادادی با بیان اینکه در زمان فروریختن این ساختمان از آتش‌نشان ها به عنوان شهید یاد شده است، افزود:«بالاخره امتیازاتی باید در این راستا به آن‌ها تعلق گیرد. مجلس نیز در آینده پیگیری برای حقوق آن‌ها را انجام خواهد داد». نجفی در پاسخ به پرسشی مبنی بر حل مشکل خانواده‌های آتش‌نشانانی که در حادثه پلاسکو جان خود را از دست دادند،‌گفت:‌ مشکلی که مطرح می‌کنند، مربوط به بنیاد شهید است و بنیاد شهید هنوز خانواده این شهدا را جزو شهدای بنیاد شهید نپذیرفته‌اند تا از مزایای موردنیاز استفاده کنند. او گفت:«من هم دوباره ‌به بنیاد شهید نامه‌ای نوشتم و مطرح کردم که این موضوع دوباره مورد بررسی قرار بگیرد. به هر حال آنچه برعهده شهرداری برای خانواده‌های شهدای حادثه پلاسکو بوده، انجام شده است». اكنون در آستانه یک‌سالگی پلاسکو هستیم و این در حالی است که داوری، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی اعلام کرده است:« در سازمان آتش‌نشانی برای شهید محسوب شدن آتش نشانان جانباخته در حادثه پلاسکو مکاتبات زیادی با بنیاد شهید انجام شد ولی هنوز جواب قطعی داده نشده است. همان زمان در پیام مقام معظم رهبری که بسیار روحیه بخش بود، اشاره شد که این ها شهیدان راه خدمت هستند و سازمان آتش نشانی امتیازات فداکاری و ایثارگری برای آن‌ها در نظر گرفته است ولی از سوی بنیاد شهید شرایطی ایجاد نشده است». داوری، ريیس سازمان آتش نشانی همان شخصی است که ريیس عملیات پلاسکو بود و به خاطر بی‌کفایتی او، آتش نشان هاي جان باختند. محمود میرلوحی، عضو فعلی شورای شهر تهران نیز در گفت‌وگو با« قانون» درباره قانون شهید اعلام کردن آتش نشان های کشته شده پلاسکو می‌گوید:« هم من و هم شورای شهر فعلی موافق این موضوع هستیم و آن را دنبال می کنیم. اول از همه باید در بنیاد شهید تعریف درستی از این شهدا ارائه بدهیم و بعد حق و حقوق‌شان را پیگیری کنیم. اگر هم مشکلی در این موضوع وجود دارد، باید با کمک هم آن را حل کنیم؛ چون به هر حال این ها هم جوان های‌شان را در راه حفظ جان هموطنان‌مان از دست داده اند و خواسته‌اند از جان برادرهای‌شان محافظت کنند که این اتفاق افتاد ».

جواب ها روشن نبود

موضوع شهید اعلام کردن آتش‌نشان‌های کشته‌شده در پلاسکو در جلسه شورای شهر دوره قبل هم مطرح شد . ابوالفضل قناعتی درباره آن روزها و برخورد قالیباف با این ماجرا می‌گوید:« روزی که آقای قالیباف به شورای شهر تهران آمد و درباره حادثه پلاسکو توضیح داد، از او درباره پیگیری وضعیت خانواده شهدای آتش‌نشان پرسیدیم اما جواب روشنی به ما ندادند. حتی این موضوع هم مطرح شد که شهدای آتش‌نشان را جزو شهدای رزم مطرح کنند که در این مورد هم آقای قالیباف سکوت کرد». او شهدا را به دو بخش تقسیم می کند و ادامه می دهد:« ما دو نوع شهید داریم؛ یکی شهید رزم و دیگری شهید خدمت. شهدای رزم که شهدای دفاع مقدس و مدافع حرم را شامل می‌شود و در بنیاد شهید برای آن‌ها پرونده ای تشکیل می دهند و بر اساس آنچه قانون معین کرده، تسهیلاتی را به آن‌ها می دهند. یکی دیگر هم شهید خدمت است که بعد از حادثه پلاسکو مطرح شد و شامل جوانانی می شود که در هنگام خدمت جان‌شان را از دست می دهند. شرایط و تسهیلاتی که به شهدای رزم داده می شود، به شهدای خدمت نمی دهند. کمک‌هایی به آن‌ها می‌کنند اما چندان زیاد نیست. این در حوزه اختیارات شورای شهر و شهرداری نیست و این را باید بنیادشهید معلوم کند. به نظرم الان هم دیر نیست و با توجه به اینکه در دوره جدید نماینده های مجلس و شورای شهر اکثرا اصلاح طلب هستند، می توانند در این موضوع به اجماع برسند».

در حالی که تلاش های شهرداری و شورای شهر برای این ماجرا ادامه دارد که دیروز امیر خجسته،عضو فراکسیون ایثارگران مجلس پایان این ماجرا را اعلام کرد و در گفت‌وگو با خانه ملت گفت:« بنیاد شهید مقررات و قوانینی برای اطلاق عنوان شهید به افراد دارد که بر اساس آن‌ها باید عمل شود؛ بنابراین نباید امیدهای واهی به خانواده جانباختگان آتش نشان پلاسکو داد و سیاسی برخورد شود».

نماینده مردم همدان و فامنین در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه بنیاد شهید باید هر چه سریع‌تر شرایط شهدای آتش نشان حادثه پلاسکو را با مقررات و ضوابط تطابق داده و اعلام کند، تصریح کرد: «اگر بر اساس مقررات، جانباختگان حادثه پلاسکو شهید محسوب می شوند، هر چه سریع تر بنیاد شهید اعلام و شفاف سازی کند و بیش از این خانواده شهدای آتش نشان را در بلاتکلیفی نگذارد. دستگاه ها و افرادی که ادعا می کنند جانباختگان حادثه پلاسکو شهید محسوب می شوند باید با برگزاری جلساتی با بنیاد شهید، هر چه سریع تر وضعیت خانواده جانباختگان پلاسکو را تعیین تکلیف کنند.این نماینده مردم در مجلس دهم افزود: بر اساس ضوابط و مقررات عنوان شهید به فردی اطلاق می شود که در جبهه جنگ جان خود را از دست دهد؛ بنابراین آتش‌نشانان جزو این افراد محسوب نمی شوند». این عضو فراکسیون ایثارگران مجلس شورای اسلامی در رابطه با نقش مجلس در این موضوع، گفت: «اطلاق عنوان شهید به افراد ضوابط خاص خود را داشته و مجلس در این رابطه نقشی ندارد».