پایتخت گران چاره آلودگي هوا نيست

اين روزها كه بحث گراني بنزين، نقل همه محافل است و دغدغه‌هاي بسياري ميان شهروندان از تبعات اين گراني بر معيشت‌شان ايجاد شده است؛ شهرداري تهران پيشنهاد داده تا گراني دو چندان بر قيمت بنزين ايجاد شود تا درآمدي را براي شهر به همراه داشته باشد. یعنی در صورت تصويب بنزين 1500 توماني در سال آينده، 150 تومان ديگر نيز در تهران به نرخ بنزين اضافه شده تا نرخ اين حامل انرژي به 1620تومان برسد. اين ميزان افزايش در حدود 15 درصد بوده كه شهرداري تهران پيشنهاد آن را چند هفته‌اي است مطرح كرده و دهان به دهان تا تصويب نهايي ، مي‌چرخد. پيشنهادي که در توجيه آن از یک سو شاید کاهش آلودگی هوای تهران و نيز كاهش مصرف بنزين در تهران و از سويي درآمد زايي براي شهرداری پایتخت را همراه داشته؛ این در حالی است که برآوردها نشان می‌دهد در صورت موافقت با پیشنهادهای شهرداری تهران، چیزی نزدیک به ۴۰۰ میلیارد تومان در سال برای شهرداری درآمد پایدار ایجاد خواهد شد؛ رقمی که می‌تواند بخشی از بار مالی بر دوش شهرداری را کم کند. هم اکنون مهم‌ترین مشکلات شهرداری تهران کمبود منابع مالی و بدهی‌های انباشته شده است که دولت توان پرداخت آن را ندارد. همچنین شورا و شهرداری تهران که در همین چند ماه شروع ‌به‌ کار خود از مسیرهای مختلفی به‌دنبال راه‌حل‌های کسب درآمد پایدار و گرفتن سهم بیشتر از مردم به جبران پول‌نداشتن خود و دولت هستند، حالا پیشنهاد دیگری را برای کسب درآمد ارائه داده‌اند که در آن به نظر می‌رسد بهره ‌برداری مالی بیشتر از راهکاری برای حل آلایندگی خودروها و کاهش آلودگی هواست. اين در شرايطي است كه تبعات اجتماعي و اقتصادي افزايش نرخ بنزين در ايران بر كسي پوشيده نيست و علاوه بر نارضايتي هاي اجتماعي، شرايط سخت معيشتي را همراه دارد. از سويي، توجيه كاهش آلودگي هوا با افزايش نرخ بنزين ، موضوع است كه در سال هاي گذشته و در دفعات افزايش نرخ سوخت در ايران مطرح شده اما هرگز به واقعيت نرسيده و افزايش نرخ سوخت، كاهش مصرف آن و نيز آلودگي هاي زيست محيطي را همراه داشته و حتي بيشتر نيز كرده است.

تحميل هزينه اضافي به زندگي مردم

اينكه افزايش نرخ سوخت، مي تواند تاثير مثبت اجتماعي و زيست محيطي همراه داشته باشد، فرضيه‌اي است كه همگان بر محال بودن آن تاكيد داشته و معتقدند زيرساخت هاي فرهنگي و اجتماعي براي تحقق آن فراهم نيست. « مسعود رضایی»، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شوراي اسلامي در گفت وگو با «قانون» با اشاره به اینکه تجربیات تا به حال نشان داده است که هیچ گاه گران شدن بنزین نقشی در کم شدن تردد خودروها در شهر ندارد،گفت: «افزايش نرخ سوخت باعث نمی‌شود آلودگی هوا کمتر شود. پس از پيروزي انقلاب، بارها این موضوع را تجربه کرده‌ایم و همیشه سیر روند صعودی افزایش قیمت بنزین را داشته‌ایم. اما بررسی آمارها نشان می‌دهد که این اتفاق سبب کاهش آلودگی هوا یا کمتر شدن تردد خودروها در شهر نشده است». وي تاكيد كرد:«مردم می خواهند ماشین های‌شان را از خانه بیرون بیاورند و به کارهای‌شان برسند؛ حالا می خواهند بنزین را با قیمت 1500 تومان بخرند، آن را 1650 تومان می خرند باید به راهکارهای موثرتری برای کاهش آلودگی هوا فکر کنیم. این شاید تنها تحمیل کردن یک هزینه اضافی به مردم است و سفره های غذایی آن‌ها را کوچک می کند». او همچنین تاکید می کند:«باید برای معیشت مردم نيز در کنار رفع آلودگی هوا فکر کنیم. اینکه نهادهای مختلف بخواهند راهکارهای بدون فکر برای کنترل معضلات شهر تهران ارائه کند، مشکل روی مشکل اضافه خواهد شد بی آنکه بتوانیم معضلی را حل کنیم».

یک اشتباه بزرگ

در حالی که مردم روز به روز در آلودگی هوای تهران به سختی نفس می کشند و دست‌شان به هیچ جا بند نیست، «محمد وحدتی اهلان» ديگر نماينده مردم در مجلس شوراي اسلامي نيز در گفت و گو با «قانون» به این موضوع که گران شدن قیمت بنزین هیچ گاه مانع کمتر شدن استفاده از خودروها و مصرف بنزین نخواهد شد اشاره كرده و گفت:« یک زمانی بنزین 500 تومان بود؛ ما خیال کردیم اگر 600 تومان یا هزارتومان شود مردم کمتر از آن استفاده می کنند و خودروهای‌شان را کمتر از خانه بیرون می آورند. اما این یک اشتباه بزرگ است و ما باید از تجربه‌هاي‌‌مان درس بگیریم».

وي تصريح كرد:« باید برای آلودگی هوا راهکارهای به روزتری را پیشنهاد بدهیم. در حال حاضر آلودگی، تهران و کلانشهرها را تهدید می کند باید هر چه زودتر بتوانیم جلوی آن را بگیریم تا مردم بیشتر از این دچار بیماری ها و تبعات ناشی از آن نشوند».وحدتی اهلان ادامه می‌دهد:« در حال حاضر در لایحه بودجه هم افزایش قیمت بنزین مطرح شده است و اینکه شهرداری هم بخواهد این کار را انجام دهد، هیچ تاثیری جز فشار مضاعف به مردم نخواهد داشت». او به جلسات آینده مجلس برای بررسی افزایش قیمت بنزین اشاره می‌کند و می‌گوید:« ما افزایش قیمت بنزین را در روزهای آینده در مجلس مورد بررسی قرار می‌دهیم. البته اصراری نداریم که بنزین را گران کنیم. چون افزایش قیمت بنزین مساوی با افزایش قیمت سفره های غذایی مردم است. تلاش ما این است که این افرایش انجام نشود ».

سفره های مردم را کوچک نکنیم

در حالی که هنوز پیشنهاد شهرداری تبدیل به طرح هم نشده، «معروف صمدی» نماینده سابق مجلس نیز درگفت و گو با «قانون» درباره چنین پیشنهادی که در شهرداری مطرح شده است، اظهار بی اطلاعی می‌کند و می‌گوید: «من در جریان چنین پیشنهادی که در شهرداری مطرح شده نیستم. اما می توانم به عنوان نماینده سابق مجلس درباره این طرح صحبت کنم». او در ادامه صحبت هایش موافقت خود را با افزایش قیمت بنزین در تهران اعلام می کند و می گوید:« البته این افزایش قیمت در شهرستان ها نباید اعمال شود». او افزایش قیمت بنزین را پارامتری برای کمتر شدن استفاده مردم از بنزین می داند و اشاره می کند:« مردم وقتی با افرایش قیمت بنزین مواجه شوند، شاید کمتر در خیابان ها از خودروهای شخصی و تک سرنشین استفاده کنند». او درباره اینکه آیا این افزایش قیمت بنزین باعث درآمدزایی برای شهرداری تهران می شود یا نه نیز می‌گوید:« نمی خواهم اسمی از شهرداری یا دولت در اینجا بیاورم. اما به عنوان یک شهروند و قتی در خیابان‌ها نگاه می کنی همه ماشین ها تک سرنشین هستند و کسی به این توجه ندارد که ماشین های تک سرنشین چه نقشی در آلودگی هوا دارند. زندگی در تهران باید طوری باشد که افراد بتوانند زندگی کنند». او به سهمیه بندی قیمت بنزین اشاره می‌کند و می‌گوید:«به نظرم باید قیمت بنزین را برای دهک های پایین ارزان‌تر بفروشیم و به دهک های بالا با قیمت بالاتر. این طوری توازن هم حفظ می شود» . در حال حاضر مساله آلودگی هوا در تهران روند رو به رشد دارد و این در حالي است كه بيشتر كشورهاي جهان در حال كاهش مصرف از طريق بهبود مصرف موتور خودروها و نيز افزايش امكانات حمل و نقل عمومي و نيز اعمال تعرفه و سياست‌هاي مالياتي بر مصرف انرژي هستند تا شاخص مصرف را كم ‌كنند، ما در ايران هيچ برنامه مدوني براي كاهش اين مصرف نداريم اگر هم برنامه‌اي داشته باشيم، در عمل به آن توجه نمي‌كنيم و آن را در ميان گرد و غبارهاي سياسي به فراموشي مي‌سپاريم.

نمايندگان مردم دقت كنند

اكنون كه پيشنهاد شهرداري براي افزايش نرخ 15درصدي بنزين به نرخ مصوب مجلس مطرح شده، به نظر مي رسد نماينده مردم در شوراي شهر و نيز مجلس شوراي اسلامي وظيفه اي دو چندان را در دفاع از حقوق مردم و بررسي كارشناسي پيشنهاد افزايش دو چندان نرخ سوخت دارند. چنانكه پيشنهاد فعلي شهرداري در افزايش قيمت سوخت، تجربه هاي شكست خورده قبلي در تاثير گذاري بر وضعيت ترافيكي، زيست محيطي و اقتصادي را همراه داشته و نبايد از يك سوراخ، چندين و چند بار گزيده شد. اگرچه ممكن است مدافعان پيشنهاد افزايش نرخ سوخت در تهران، دلايلي را از توفيق اين اتفاق در ساير كشورها مطرح كنند كه در مقابل بايد گفت تا نبود زيرساخت هاي لازم عمراني و خدماتي به خصوص در بخش حمل و نقل، قياس تهران با ساير شهرهاي دنيا در موضوعات مختلف غلط است و نبايد صورت گيرد. كارشناسان بسياري بر اين موضوع تاكيد دارند كه افزايش و تكميل ناوگان حمل و نقل عمومي در تهران، بهترين پيشنهاد در بهبود وضعيت زيست محيطي و ترافيكي در شهر است كه اميدواريم مسئولان در مديريت شهري، بيش از پيش اين گونه پيشنهاد را تبديل به كار اجرايي كنند.