افشاگری تکان‌دهنده آژانس انرژی درباره شیل آمریکا

آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) در جدیدترین گزارش خود اعلام کرد بازار نفت نشانه‌های رسیدن به یک نرمال جدید را از خود بروز داده و کف قیمت‌های نفت از ۵۰ به ۶۰ دلار در هر بشکه رسیده اما عوامل معدودی ممکن است کف قیمت را بشکند.

 این آژانس مستقر در پاریس در آخرین گزارش بازار نفت خود اعلام کرد که تاثیر مجموعه‌ای از رویدادها، قیمت‌های برنت را بالا برده است. آمارهای کمتر از حد انتظار تولید نفت در مکزیک، آمریکا و دریای شمال با کاهش تولید در عراق، الجزایر، نیجریه و ونزوئلا همراه شده است. اختلالات مذکور به همراه تنش ژئوپلیتیکی در عراق و به خصوص در عربستان، تنش‌ها در بازار نفت را تشدید کرده‌اند.

ذخایر نیز همچنان رو به کاهش هستند. ذخایر نفت تجاری سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (OECD) در سپتامبر برای نخستین بار در دو سال گذشته به پایین ۳ میلیارد بشکه کاهش پیدا کردند.

به نظر می‌رسد این وضعیت کف قیمتی را در ۶۰ دلار در هر بشکه برای برنت ایجاد کرده و پس از اینکه قیمت‌ها ماه‌ها در محدوده ۵۰ دلار بودند، نرمال جدیدی را به وجود آورده است. اما آژانس بین‌المللی انرژی نگاه محتاطانه‌ای داشته و کف قیمت جدید را قوی نمی‌بیند. نگاهی به عوامل عرضه و تقاضا تایید می‌کند که تعادل بازار در سال ۲۰۱۸ آن طور که برخی تمایل دارند، محکم نیست.

برخی از اختلالات اخیر موقتی هستند. تولید دریای شمال و مکزیک بهبود یافته و عراق نیز تلاش می‌کند تولیدش را به سطح قبلی بازگرداند و صادراتش از میادین جنوبی را برای جبران کاهش صادرات از شمال کشور بالا برده است و توقف تولید مربوط به طوفان هاروی در آمریکا نیز تا حدودی زیادی رفع شده است. تولید لیبی و نیجریه نیز در اکتبر افزایش یافت.

اما خبر مهم‌تر این است که آژانس بین‌المللی انرژی میزان رشد تقاضای مورد پیش‌بینی برای نفت در سال میلادی جاری و آینده را کمتر کرده است. این آژانس نرخ رشد مورد پیش‌بینی برای نفت در سال ۲۰۱۷ را ۵۰ هزار بشکه در روز کاهش داد که ممکن است زیاد به نظر نرسد اما نتیجه کندی اخیر تقاضا است. آژانس اعلام کرده که تقاضا در سه ماهه چهارم سال میلادی جاری احتمالا ۳۱۱ هزار بشکه در روز کمتر از برآورد قبلی خواهد بود. دلایل مختلفی شامل هوای گرمتر در زمستان، تقاضای کمتر در خاورمیانه (عراق و مصر) و تغییرات اندک در نقاط دیگر برای این کندی رشد تقاضا وجود دارد.

بعلاوه قیمت‌های نفت ۲۰ درصد نسبت به دو ماه قبل رشد کرده و به تقاضا لطمه زده است. آژانس بین‌المللی انرژی کشش قیمت تقاضا برای نفت را منفی ۰.۰۴ برآورد کرده یعنی هر ۱۰ درصد افزایش قیمت‌ها به کاهش ۴۰۰ هزار بشکه در روز از تقاضا برای نفت منجر می‌شود (با در نظر گرفتن اینکه مجموع تقاضا حدود ۱۰۰ میلیون بشکه در روز است).

در مجموع آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی تقاضا برای نفت در سال ۲۰۱۸ را ۱۹۰ هزار بشکه در روز کاهش داده است.

کاهش روند رشد تقاضا بازار را با مازاد عرضه در سه ماهه چهارم مواجه کرده و این کندی تقاضا در سال ۲۰۱۸ ادامه پیدا می‌کند. عرضه جهانی به میزان ۰.۶ میلیون بشکه در روز در سه ماهه نخست سال میلادی آینده از تقاضا فراتر رفته و این روند در سه ماهه دوم ادامه پیدا می‌کند و به ۰.۲ میلیون بشکه در روز می‌رسد.

این مازاد عرضه با وجود پیشرفت‌های زیادی که امسال در کاهش ذخایر نفت حاصل شده، پیش می‌آید. مازاد عرضه نشان می‌دهد که روند افزایش ذخایر در چند ماه آینده ازسرگرفته می‌شود و شاید تا اواسط سال ۲۰۱۸ ادامه پیدا کند.

این دورنمای بدبینانه برای بازار نفت، سمپتوم رشد انفجاری شیل آمریکا است که به همراه سایر تولیدکنندگان غیراوپک ۱.۴ میلیون بشکه در روز به عرضه جدید در سال ۲۰۱۸ می‌افزاید. این رقم مبهوت کننده بوده و به اندازه‌ای بزرگ است که رشد تقاضا در سال آینده به سختی با آن برابری خواهد کرد.

آژانس بین‌المللی انرژی هشدار داد که در نبود عامل ریسک ژئوپلیتیکی، ممکن است نرمال جدید برای قیمت‌های نفت را نبینیم.

آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش سالانه دورنمای انرژی جهان پیش‌بینی‌ها مبنی بر به اوج رسیدن تقاضا برای نفت را رد و استدلال کرد که هر گونه افزایش در خودروهای برقی با رشد قوی تقاضا از سوی سایر بخش‌ها شامل کامیون‌ها، هواپیمایی، حمل و نقل دریایی و پتروشیمی جبران خواهد شد.

بعلاوه آمریکا ظاهرا کشوری خواهد بود که این رشد تقاضا را تامین می‌کند. آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرده که انقلاب شیل آمریکا به معنای آن است که مجموع تولید نفت و گاز طبیعی به سطحی افزایش خواهد یافت که ۵۰ درصد بالاتر از هر کشوری خواهد بود که تاکنون موفق شده به آن برسد. افزایش ۸ میلیون بشکه در روز تولید نفت آمریکا در فاصله سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۵ برابر با بالاترین دوره پایدار رشد تولید نفت از سوی یک کشور در تاریخ بازارهای نفت خواهد بود

به عبارت دیگر انقلاب شیل همچنان راه درازی در پیش دارد و مهم‌تر از همه آمریکا در یک دوره کوتاه، عرضه بیشتری را حتی نسبت به آنچه عربستان در اوج تولید خود اضافه کرده بود، اضافه خواهد کرد.