ترامپ در سخنرانی فردا درباره ایران چه خواهد گفت؟

 رسانه‌های آمریکایی در روزهای گذشته گزارش داده‌اند «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا روز پنجشنبه 12 اکتبر محورهای راهبرد خود در قبال ایران را اعلام خواهد کرد.

البته با توجه به غیرقابل پیش‌بینی بودن ترامپ و علاقه‌مندی‌ او به اتحاذ تصمیمات لحظه‌ای و اعلام‌نشده، درباره تاریخ این سخنرانی و محتوای آن هنوز اطمینان قطعی وجود ندارد، اما رسانه‌های آمریکایی در روزهای گذشته مهم‌ترین محورهای سیاست‌هایی که وی در قبال ایران و توافق هسته‌ای اعلام خواهد کرد را گزارش کرده‌اند.

گزارش‌ها حاکی است ژنرال «هربرت ریموند مک‌مستر»، مشاور امنیت ملی کاخ سفید پس از انجام بررسی‌های لازم جهت تعیین راهبرد کلی و جدید آمریکا در قبال ایران، یک طرح پیشنهادی را آماده کرده که خواستار حفظ توافق هسته‌ای برجام، و در عین حال همکاری با کنگره و متحدان اروپایی واشنگتن برای افزایش فشارها علیه تهران است.

اعضای تیم امنیت ملی آمریکا در این طرح به‌اتفاق آرا پیشنهاد کرده‌اند که «دونالد ترامپ» در گزارش بعدی خود به کنگره، پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را تأیید نکند، اما از وادار کردن کنگره به بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران که باعث لغو برجام می‌شود، خودداری کند.

دولت آمریکا به‌موجب قوانین داخلی این کشور بایستی هر 90 روز یک‌بار گزارشی درباره پایبندی ایران به تعهداتش در برجام تقدیم کنگره این کشور کند. نشانه‌های مختلف حاکی است که ترامپ در گزارش جدید خود که بایستی تا 15 اکتبر تقدیم کنگره کند، قصد دارد از صدور تأییدیه پایبندی ایران به برجام خودداری کند.

اقدام دولت آمریکا برای اعلام عدم پایبندی ایران به برجام به خودی خود این کشور را از توافق هسته‌ای خارج نمی‌کند. طبق قوانین داخلی آمریکا، در این حالت، کنگره آمریکا از مهلتی 60روزه برای تصمیم‌گیری درباره بازگرداندن یا بازنگرداندن تحریم‌ها علیه ایران برخوردار است. در صورتی که کنگره به بازگشت تحریم‌ها رأی دهد، آمریکا از برجام خارج خواهد شد.

ترامپ، علاوه بر تصمیم‌گیری درباره پایبندی ایران به برجام، اعلام کرده نهادهای مختلف دولتش را مأمور انجام بررسی‌هایی برای تعیین راهبرد کلی واشنگتن در قبال ایران کرده است. بخشی از این بررسی‌ها به تعیین این موضوع خواهد پرداخت که آیا تعلیق تحریم‌های آمریکا به‌موجب تعهدات واشنگتن در برجام، در راستای منافع ملی آمریکا هست یا خیر.

راهبردی که تیم امنیت ملی کاخ سفید، به‌رهبری «مک‌مستر» تدوین کرده، نتایج بررسی‌هایی است که در ماه‌های گذشته به‌دستور ترامپ برای تعیین راهبرد ذکر شده در بالا انجام شده‌اند.

در راهبرد پیشنهادی تیم مک‌مستر فرض بر این گذاشته شده که توافق هسته‌ای ایران فعلاً بدون تغییر خواهد ماند. در این طرح پیشنهاد شده واشنگتن با کنگره و متحدان اروپایی خود برای اعمال فشارهای جدید بر ایران همکاری کند.

هدف از این طرح این است که به ترامپ اجازه دهد موضع انتقادی خود نسبت به توافق هسته‌ای را حفظ کرده و بدون راه انداختن تنش‌های بین‌المللی، فشارها بر ایران در حوزه‌های خارج از برجام را تشدید کند. مقام‌های آمریکایی می‌گویند که این راهبرد هنوز نهایی نشده و ممکن است تغییر پیدا کند.

ترامپ بایستی حداکثر تا 23 مهرماه تصمیم خود درباره پایبندی یا عدم پایبندی ایران به برجام را به کنگره آمریکا گزارش کند. بعد از اقدام وی در عدم تأیید پایبندی ایران، مقام‌های آمریکایی نمایندگان کنگره را برای عدم بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران تحت فشار قرار خواهند داد.

به‌عوض، مقام‌های دولت ترامپ قصد دارند به نمایندگان جمهوری‌خواه در کنگره اطمینان خاطر بدهند که عملیاتی برای اعمال فشار علیه ایران دارند.

این عملیات فشار، هسته راهبرد جدیدی را تشکیل می‌دهد که مک‌مستر بعد از بررسی سیاست آمریکا در قبال ایران تدوین کرده است. تدوین این راهبرد، در سکوت خبری صورت گرفته چرا که بیشتر منابع خبری تمرکزشان را برای تصمیم ترامپ درباره برجام متمرکز کرده‌اند.

سیاست جدید آمریکا قرار است گروه‌های تحت حمایت ایران مانند حزب‌الله لبنان و شبکه مالی حامیان آنها را هم هدف قرار دهد. گفته شده، این راهبرد، تمرکز ویژه‌ای روی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دارد و خواستار آن است که دولت ترامپ آن را به‌عنوان «سازمان تروریستی» اعلام کند.