چرا بعضی وسایل عادی در هواپیما ممنوع است؟

 ایمنی و امنیت پرواز، دو مقوله‌ای است که شاید در ظاهر مترادف یکدیگر و در برخی موارد به یک معنی استفاده شوند، ولی در واقع هر یک، عناصر جداگانه‌ای از آماده‌سازی پرواز را شامل می‌شود؛ دو موضوعی که در یک همکاری و همراهی مشترک، سلامت جان و مال مسافران و هواپیما را فراهم می‌آورد.

ایمنی در پرواز، شامل تمام مواردی است که به صورت فنی و با اتکا به دانش هوانوردی و علوم مرتبط می‌تواند از وقوع حوادث و خطرات پیش‌بینی شده و حتی بعضی اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی جلوگیری کند. اگر پرواز را فرآیندی سازمان‌یافته در راستای جابه‌جایی بار و مسافر از مبدأ تا مقصد در نظر بگیریم، تمام خدمه و کارکنان زمینی و پروازی و همه لوازم و تجهیزات به کار رفته در فناوری ساخت هواپیما و دستگاه‌های زمینی نیز مؤلفه‌های کمکی این فرآیند محسوب می‌شوند.

فراهم آوردن یک جریان کاری منظم میان این تجهیزات و عوامل انسانی و ایجاد ارتباطی دو طرفه و کارآمد، چیزی است که از یک سیستم هوانوردی به عنوان شرکت هواپیمایی یا سازمان‌های مرتبط انتظار می‌رود. هر گونه تداخل و نقص در این فرآیند که موجب به خطر افتادن جان و مال مسافران و خدمه شود، به عنوان عامل خطر و تهدیدکننده ایمنی پرواز شناخته می‌شود. اگر این تهدید در محدوده عملکرد خلبان قرار بگیرد و بخشی از سیستم‌های هواپیما را شامل شود، اینجاست که خلبان با رجوع به چک لیست‌های مرتبط و رفع نقص سریع، دوباره ایمنی را به فرآیند پرواز باز می‌گرداند.

حالا فرض کنید کل این سیستم به عنوان ماشینی برای انتقال انسان از نقطه‌ای به نقطه دیگر درست شده باشد. عواملی که کارکرد این ماشین را به صورت کلی تهدید کند، یعنی باعث شود فرآیند پرواز به صورت کلی متوقف یا به کندی انجام شود، به عنوان تهدیدهای امنیت پرواز شناخته می‌شود و خود سیستم جداگانه‌ای برای کنترل این تهدیدها دارد.

اگر تا به حال سفر هوایی داشته‌اید، حتما با موضوع کالاهای خطرناک آشنا هستید؛ کالاهایی که پلیس و نیروهای امنیتی و در آخرین مرحله کارکنان زمینی شرکت‌های هواپیمایی از ورود آنها به پرواز جلوگیری یا شرایط خاصی را برای حمل آنها به شما یادآوری می‌کنند.

باز هم لازم است بگویم کالا یا هر وسیله‌ای که مأموران امنیتی از ورود آن به سالن ترمینال پرواز یا هواپیما جلوگیری می‌کنند لزوما کالایی خطرناک در نفس خود محسوب نمی‌شود. شاید در برخی موارد و در شرایط امنیتی خاص، مأموران از ورود بطری آب به داخل ترمینال نیز جلوگیری کنند؛ این به آن معنی نیست آبی که شما همراه دارید کالایی خطرناک است. در واقع مایع داخل این بطری می‌تواند لزوما آب نباشد! پس به همین دلیل از شما می‌خواهند آن را قبل از ورود به ترمینال جا بگذارید.

موضوع کالای خطرناک، چیزی فراتر از سلاح یا اشیای تیز و مواد منفجره است. سازمان بین‌المللی هوانوردی (ICAO)، با انتشار کتاب‌ها و نشریاتی با این عنوان، کالاها یا وسایلی که با قرار گرفتن در شرایط پرواز می‌توانند تغییر حالت دهند و موجب ایجاد خطر برای پرواز شوند را در فهرست‌های طولانی ردیف کرده و شرایط حمل ایمن آنها را توضیح می‌دهد.

برای مثال شاید دیده باشید برای حمل صندلی چرخدار یک خانم یا آقای سالمند در انبار هواپیما، عوامل زمینی، باتری آن را جدا می‌کنند و آن دو را به صورت جداگانه کنار هم قرار دهند. این شرایطی است که برای این نوع از کالای خطرناک پیش‌بینی شده است. مسافران می‌توانند با جست وجو در اینترنت، به شرایط اجباری حمل کالای خطرناک آشنا شوند و در چنین مواقعی به کارکنان زمینی کمک کنند. فرآیندی که در نهایت ضامن سلامت سفر مسافران خواهد بود.