شکي نيست که بعد از برجام، روابط خارجي ايران با هر دو بلوک شرق و غرب بهبود چشمگيري يافته و توافقات زيادي با کشورهاي آسيايي و اروپايي و نيز آمريکا به امضا رسيده است.
معاون اسبق شوراي‌عالي امنيت ملي، در تازه‌ترين يادداشت خود در نشريه هافينگتون‌پست، با عنوان «رفتار آمريکا و افزايش ريسک سوق سياست نه شرقي - نه غربيِ ايران به سمت روسيه»، سياستِ نه شرقي - نه غربي ايران و تأثير سياست دو قدرت مهم جهاني در استراتژي‌هاي منطقه‌اي ايران را مورد بررسي قرار داده است. حسين موسويان در اين يادداشت نوشته است: وزير امور خارجه روسيه، اعلام کرد که ديپلمات‌هاي روسيه و آمريکا، به‌زودي با قدرت‌هاي منطقه، نشستي درباره سوريه در سوئيس برگزار خواهند کرد. وزارت امور خارجه آمريکا هم اين نشست را در راستاي سياست چندجانبه‌گرايي براي حل بحران روسيه خواند. درحالي‌که حضور کشورهاي ترکيه و عربستان قطعي شده است، روشن نيست که آيا ايران در اين نشست شرکت خواهد کرد يا خير. در هر صورت، تعامل جدي ايران با قدرت‌هاي جهاني درباره بحران‌هاي منطقه به اجراي کامل برجام بستگي خواهد داشت.شکي نيست که بعد از برجام، روابط خارجي ايران با هر دو بلوک شرق و غرب بهبود چشمگيري يافته و توافقات زيادي با کشورهاي آسيايي و اروپايي و نيز آمريکا به امضا رسيده است. بعد از چندين دهه، بوئينگ قطعات هواپيماي مسافربري به ايران فروخت و تفاهمنامه ۲۷ ميليارد دلاري براي فروش ۱۱۷ بوئينگ جديد هم با ايران امضا کرد. درعين‌حال، تفاهمات ايران با روسيه و بلوک شرق، سريع‌تر عملياتي شده است. با سفر [آيت‌الله] هاشمي‌رفسنجاني به مسکو، پس از ارتحال امام‌خميني(ره) در سال ۱۹۸۹، موافقتنامه ۱۵ ميليارد دلاري در زمينه‌هاي اقتصادي و نظامي و صنعتي به امضا رسيد و فصل نوين روابط دو کشور پايه‌گذاري شد که کليدي‌ترين نتيجه آن، همکاري‌هاي هسته‌اي در زمينه تکميل نيروگاه بوشهر و فروش تکنولوژي و تسليحات روسي براي بازسازي ارتش ايران بود که تا آن مقطع بر تسليحات آمريکايي تکيه داشت. روسيه همراه با آمريکا و ساير جهان به قطعنامه‌هاي تحريم شوراي امنيت سازمان ملل، عليه ايران رأي داد ولی با تحريم‌هاي اضافي يک‌جانبه و چندجانبه آمريکا و اروپا همراهي نکرد. اما پوتين بدون توجه به فشارهاي اسرائيل و سعودي و آزاد از لابي داخلي ضد ايران، به تهران سفر کرد. او به محض ورود به ايران، از فرودگاه به‌صورت مستقيم خدمت رهبر معظم انقلاب رفت، قرآن هديه کرد و يک ملاقات بي‌سابقه خصوصي با رهبر معظم انقلاب داشت، به‌گونه‌اي‌که حتي مترجم خصوصي خود را نيز از اتاق بيرون کرد. متعاقبا پوتين هوشمندانه گام‌هاي بلندي در مسير تحکيم روابط استراتژيک با ايران برداشت. تحويل سيستم دفاعي اس-۳۰۰، دادن وام پنج ميليارد دلاري، عقد قرارداد دو نيروگاه هسته‌اي و تحکيم همکاري‌هاي منطقه‌اي، به‌ويژه در مورد سوريه، بخشي از آن است. ايران هم متقابلا به روسيه اجازه استفاده از پايگاه نظامي خود را داد. ايران قبل از اين، به هيچ کشوري اجازه استفاده از پايگاه نظامي‌اش را نداده بود. منهاي اينکه آينده روابط ايران و آمريکا چه باشد، ايران و روسيه دو همسايه مهم هستند که داراي منافع و تهديدات مشترک حياتي بوده و بنابراین روابط دوستانه همه‌جانبه براي هر دو پايتخت، کليدي است. همزمان موفقيت ايران در اجراي کامل سياست «نه شرقي - نه غربي»، تضمين‌کننده توازن در روابط با بلوک شرق و غرب خواهد بود که اين مهم، تأمين‌کننده منافع ملي ايران و نيز به نفع صلح، ثبات و امنيت منطقه خواهد بود.
ارسال نظر
