آنچه در شب بزرگداشت سینماگران گفته شد

در آیین بزرگداشت هجدهمین جشن سینمای ایران، از فاطمه معتمدآریا، علیرضا رضاداد، سیدمحمد خادم و منوچهر محمدی به عنوان چهار چهره‌ی اثربخش سینمایی، با حضور وزیر کار و اهالی سینما قدردانی شد که با صحبت‌های صریح و طنازانه‌ای نیز همراه بود.

 در این شب از سلسله شب‌های جشن سینمای ایران، به قدردانی از چند چهره مطرح سینمایی اختصاص داشت. منوچهر شاهسواری با بیان اینکه امشب، شب تکریم و احترام به بزرگان، پیشکسوتان و خلاقان است، اظهار کرد: نسل جوان سینما باید بدانند چه کسانی با چه دشواری‌هایی پرچم سینما را به اهتزاز درآورده‌اند.

در این مراسم که شنبه‌شب در تالار ایوان شمس برگزار شده بود، مدیرعامل خانه‌ی سینما ادامه داد: خوشحالم که در روز عید در جشن بزرگ سینمای ایران میزبان شما خواهم بود و آرزو می‌کنم در این روز بار دیگر کنار هم میزبان مردم باشیم. سینمای ما بدون درک و فهم مردم راه به جایی نمی‌برد. باید همیشه رنج‌ها، رویاها و افتخارات مردم را در پرده سینما به نمایش دربیاوریم.

معتمدآریا:‌ هیچ‌وقت ایمانمان را نفروختیم

فاطمه معتمدآریا یکی از چهار چهره‌ی سینمایی بود که در این مراسم از او تجلیل شد. در ابتدای این بخش فیلم کوتاهی درباره‌ی مردی ساده‌لوح که با دیدن فیلم‌های معتمدآریا دلباخته او شده است پخش شد. این فیلم کمدی از تولیدات مدرسه‌ی ملی سینما بود که کارگردانی آن را نیز بهرام و بهمن ارک انجام داده بودند و پس از آن هنرمندانی درباره این بازیگر با سابقه صحبت کردند.

علی نصیریان که با دعوت جالب کامران ملکی (مجری برنامه) که با زانو زدن در مقابل صحنه از او دعوت کرد، به روی صحنه آمد، در ابتدا با بیان اینکه باعث افتخار است که برای قدردانی از خانم معتمدآریا اینجا هستم، گفت: بسیار این قدردانی را شایسته ایشان می‌دانم چرا که از برجسته‌ترین بازیگران خلاق در این حرفه هستند. همه خیال می‌کنند بازیگری ساده است اما برای رسیدن به آن سادگی، مسیر خلاقانه‌ای هست که شاید همه نتوانند آن را طی کنند. خلاقیت در بازیگری هم از امتیازات کار خانم معتمد آریاست. تمام متدها و فوت‌وفن‌ها در بازیگری هم برای طی کردن این مسیر خلاقه و رسیدن به سادگی و باورپذیری است.

نصیریان افزود: معتمدآریا با کارهایی که از خود به‌جا گذاشته، بازیگری ممتاز است که شایسته‌ی هرگونه تجلیلی است و مهم‌تر از آن اینکه شخصیت انسانی برجسته‌ای دارد و همه‌ی این کارهای هنری هم برای رسیدن به آن «انسانیت» است.

همایون اسعدیان نیز درباره‌ی معتمدآریا گفت: «معتمد چقدر زود پیشکسوت شدی! این قطار چقدر تند می‌رود!» اما مگر قرار است در این زندگی چه کنیم!؟ کاری به خوب یا بد بودن فیلم‌هایش ندارم اما او با ماست و وارد زندگی‌های ما شده است. «معتمد خیلی عزیزی، ممنون که هستی»!

آتیلا پسیانی برای تمجید از فاطمه معتمدآریا به سال‌های دور برگشت و گفت: وقتی دانشجوی کارگردانی و بازیگری تئاتر بودم، دختر نوجوانی همیشه بین ما می‌پلکید و در تمام کارها مشارکت داشت و بسیار پر شروشور و جست‌وجوگر بود؛ هنوز هم همین‌طور است.

پسیانی خطاب به معتمدآریا گفت: تو را به خاطر سه چیز تحسین می‌کنم؛ به خاطر خلاقیت و جستجوگری‌ات، برای پایداری و مقاومتت در برابر تمام بی‌عدالتی‌ها و ناملایمت‌ها و همین‌طور به خاطر حضور اجتماعی و بین‌المللی درخشانت.

رخشان‌ بنی‌اعتماد نیز با جملات کوتاهی درباره این هنرپیشه گفت: «سیمین عزیز بابت مقاومتت و حضور محترمانه و ستایش‌انگیزت در سینما و حضورت در قلب مردم از تو سپاسگزاریم. سپاس که هستی و خوشا به حال ما».

حجت الاسلام‌والمسلمین سیدمحمود دعایی سخنران دیگری بود که پشت میکروفون حاضر شد و از فاطمه معتمدآریا بابت اتفاقاتی که در گذشته افتاده است عذرخواهی کرد.

مدیر مسئول روزنامه‌ی اطلاعات که صحبت‌های خود را با یک جمله‌ی طنزآمیز مبنی بر اینکه «نمی‌شود در جمهوری اسلامی مراسمی برگزار شود که یک آخوند در آن صحبت نکند» شروع کرد، بار دیگر به اتفاقاتی که در کاشان برای فاطمه معتمدآریا افتاده بود اشاره کرد و گفت: حادثه تلخی اتفاق افتاد و به هنرمند نازنینی که همه‌ی ما او را می شناسیم بی حرمتی شد. برخورد ایشان در این واقعه به قدری دقیق و آموزنده بود که ما از او درس گرفتیم. او شرایط را درک کرد و گلایه‌ای نکرد. دوست داشتم شخصاً از ایشان عذرخواهی کنم که یک هملباس ما به ایشان بی حرمتی کرده است گرچه این فرصت برای من فراهم نشد اما یک روحانی دیگر در کاشان این کار را کرد و به نوعی اشتباه قبلی را جبران کرد.

فاطمه معتمدآریا بالأخره بعد از این صحبت‌ها در میان تشویق‌های ممتد حاضران روی صحنه آمد و بعد از دریافت تندیس خانه سینما و «جایزه‌ی سیف‌الله داد»، صحبت‌های خود را با یک بیت شعر آغاز کرد و گفت: «دل و دین بردی و اکنون پی جان آمده‌ای/ بنشین تا بسپارم به تو آن هم، بنشین». این شعر را تقدیم می‌کنم به آقای دعایی که همه‌جا همه‌جور هوای ما را داشته است.

معتمدآریا ادامه داد: این اهالی سینما و این آدم‌های شریف را جای امنی گوشه عبای خودتان نگاه دارید. بین اهالی سینما فقط عشق حکمفرماست. عشق به زندگی و انسانیت؛ و هیچ‌چیز جز این نیست و جز این باقی نمی‌ماند. ما هیچ‌وقت ایمانمان را نفروختیم. اگر روزی ایمان‌ها را بسنجند مطمئنم سینما اول می‌شود، چراکه در سینما آفرینش وجود دارد و ما خدایگان روی زمینیم و تلاش می‌کنیم بخشی از عشق خدایی را با دیگران تقسیم کنیم. هیچ‌چیز دیگر از ما برنمی‌آید؛ پس دنبال چیز دیگری نگردید!

در این مراسم کامران ملکی دبیر هیئت‌مدیره‌ی خانه‌ی سینما که اجرای این مراسم را بر عهده داشت با اشاره به اینکه معصومه ابتکار (رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست) و علی ربیعی (وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی) هریک چهار تابلو برای چهار هنرمندی که از آن‌ها تجلیل می‌شود هدیه کرده‌اند، به سبد گلی که از طرف شهردار تهران برای این مراسم ارسال شده بود نیز اشاره کرد که با خنده و همهمه حاضران مواجه شد!

جمهوری اسلامی برای مدیران فرهنگی‌اش هزینه کرده است

بخش دیگر مراسم به قدردانی از فعالیتهای علیرضا رضاداد (مدیر اسبق فارابی و دبیر شش دورخ جشنواهر فجر) اختصاص داشت.

ابوالحسن داوودی در سخنانی درباره‌ی این مدیر سینمایی اظهار کرد: او از معدود مدیرانی است که از صمیم قلب در تمامی مراحل کارم حتی زمانی که برایم مانع ایجاد کرده او را دوست داشتم. چون کارش را با اعتقاد انجام داده است. اوایل دهه ۷۰ که با هم در تلویزیون کار می‌کردیم دوران عجیبی بود و مدیران فرهنگی با آزمون و خطا راه‌شان را پیدا می‌کردند. جمهوری اسلامی برای مدیران فرهنگی‌اش هزینه کرده است که عمده‌ی خرج آن هم از ما سینماگران بوده است! اعتماد و آرامشی که در رفتار او بود باعث شد حتی زمانی که باهم چالش داشتیم از او رنجیده نشوم.

جمشید مشایخی نیز در سخنانی کوتاه با اشاره به اینکه حرف زدن‌های زیاد همه را خسته کرده است! به‌جای حرف‌زدن درباره‌ی رضاداد، درباره ِ فاطمه معتمدآریا گفت: زمانی به فضیلت می‌گفتند هنر و هرکس فضیلتی داشت هنرمند بود؛ می‌خواهم بیتی از حضرت حافظ را به «گردآفرید سینما و تئاتر ایران» خانم فاطمه معتمدآریا تقدیم کنم «گر در سرت هوای وصال است حافظا/ باید که خاک درگه اهل هنر شوی».

در ادامه علیرضا رضاداد نیز روی صحنه آمد و پس از دریافت جایزه‌ی سیف الله داد و تندیس جشن خانه‌ی سینما گفت: عاقبت کوزه‌گر در کوزه افتاد! بارها به اعضای هیات مدیره خانه سینما گفتم که اجازه بدهید فرد شایسته‌تری را برای این قدردانی معرفی کنم اما در نهایت ناچار شدم اطاعت امر کنم.

رضاداد در ادامه به فعالیت‌های نیکوکارانه رخشان بنی‌اعتماد اشاره کرد و گفت: حدود دوماه پیش از طرف خانم بنی‌اعتماد برای دیدن فیلم «آی آدم‌ها» دعوت شدم و پس از دیدن این فیلم به حال او غبطه خوردم که در ۱۰ سال اخیر خود را وقف خیر جامعه و اقشار محروم کرده است. فیلم «آی آدم‌ها» مرا درگیر کرد و فکر کردم چه کاری می‌توانم انجام دهم. اینجا از اعضای خانه سینما دعوت می‌کنم به زنجیره امیدی که در این فیلم به آن اشاره می‌شود بپیوندند. فکر می کنم همه ما می‌توانیم یکی از اکران های این فیلم را به عهده بگیریم.

تجلیل از منوچهر محمدی- تهیه‌کننده با سابقه سینما- نیز بخش دیگر این مراسم بود که با پخش مصاحبه‌ای ساختگی از او، در حالی که به ملکوت اعلی پیوسته و با یکی از فرشتگان الهی صحبت می‌کند و از کارهایی که در زمین کرده است می‌گوید، آغاز شد!

پس از آن، محمدمهدی عسگرپور با اشاره به این کلیپ طنزآمیز که -شوخی و جدی بود- گفت: کسانی که او را از دور می شناسند ممکن است با فردی جدی روبرو شوند اما او کودک درونی دارد که در این کلیپ طنزآمیز مشهود بود. تسلط او روی اجزای فیلم با سایر تهیه‌کنندگان متفاوت است و ایده‌ی بسیاری از فیلم‌هایی که تهیه کرده را خودش داده است. او فیلمنامه‌نویس، تهیه‌کننده، مدیر سینمایی -و حتی بالقوه- کارگردان خوبی است و از تهیه‌کنندگانی است که استثنائاً همه دوست دارند سر صحنه‌ی فیلم حاضر باشد!

این کارگردان سینما با اشاره به اینکه هرساله در جشنواره آسیا پاسیفیک از یک هنرمند تاثیرگذار قدردانی می شود و بناست امسال از منوچهر محمدی تجلیل شود، گفت: دهمین جایزه‌ی آسیاپاسیفیک برای قدردانی از یک سینماگر، با رایزنی‌هایی که انجام شد به یک فیلمساز ایرانی اهدا می‌شود و در صحبت‌هایی که با اهالی خانه سینما داشتیم، عموماً پیشنهاد اولشان منوچهر محمدی بود. این جایزه دو سه ماه دیگر در استرالیا به ایشان اهدا می‌شود که پیشاپیش آن را تبریک می گویم.

جهانگیر کوثری (تهیه‌کننده سینما) نیز درباره‌ی ‌فعالیت‌های منوچهر محمدی و اثرگذاری او در دوره‌ی مدیریتش در سینما گفت: بعد از انقلاب در تمام عرصه‌ها بویژه هنر و مخصوصاً سینما، کار کردن بسیار سخت بود و پذیرش سینما در جامعه با دشواری‌هایی همراه بود که به دلیل سوابق غیراخلاقی آن طبیعی هم بود. ما آن زمان در فعالیتمان گاه تند و گاه آهسته می‌رفتیم، چون سیاست این حرکت‌ها را نمی‌دانستیم اما کسانی چون منوچهر محمدی بین ما بودند که از نظر تدبیر و سیاست امور سینمایی مانند لوکوموتیو، دیگران را به حرکت در می‌آورند. در میان مدیران دهه‌ی ۶۰ آقای محمدی از کسانی بود که کمتر دیده شد اما سکان امور را به درستی در دست داشت.

پس از این صحبت‌ها منوچهر محمدی نیز جایزه‌ی سیف‌الله داد و تندیس خانه‌ی سینما را از سیدمحمود دعایی دریافت کرد و گفت: نمی‌دانم چرا مراسم‌های ما انقدر طولانی می‌شود و چرا همیشه بیشتر مردانه است!

محمدی نیز به کلیپ طنزآمیزی که درباره‌ی او پخش شده بود اشاره کرد و گفت: اواسط کلیپ آقای ربیعی به من گفتند «داری آدم خطرناکی می‌شی!»، نمی‌دانم آدم حرف حق را بگوید واقعاً خطرناک می‌شود!؟ البته بچه‌های خانه‌ی سینما این کلیپ را هم سانسور کردند و آنجا که از من می‌پرسند «وقتی فلان فیلم را ساختی چه کسی رئیس جمهور بود؟»، من می‌گویم «احمدی‌نژاد» و آن فرشته‌ می‌گوید «خب بگذریم!» اما این بخش را از کلیپ حذف کردند!

اولین سینماداری که از او تجلیل شد

سیدمحمد خادم حقیقت مالک سینما البرز لاله‌زار و رئیس اسبق انجمن سینماداران سینماگر دیگری بود که در این مراسم از فعالیت‌های چنددهه‌ای او در سینما قدردانی شد. احسان کرمی نیز اجرای تصنیف «تا بهار دلنشین» را به او تقدیم کرد که با همنوایی و استقبال حاضران هم روبرو شد.

محمد متوسلانی درباره‌ی خادم با بیان اینکه او از نظر انسانی فردی شریف است و سوابقش نشان می‌دهد در مدیریت خود نیز موفق بوده است، اظهار کرد: او یکی از قدیمی‌ترین سینماهای ایران را سرپرستی کرده و در انجمن سینماداران نیز فعال بوده و در عرصه ورزش نیز سه دوره رئیس فدراسیون کشتی بوده است که اینها نشان از کفایت اوست و خوشحالم که خانه‌ی سینما، سینماداران را به عنوان رکن ارتباط با مخاطبان ارج می‌نهد.

محمدقاصد اشرفی رئیس انجمن سینماداران نیز در سخنانی کوتاه با بیان اینکه تجلیل از یک عضو انجمن سینماداران که برای اولین بار اتفاق می‌افتد، جای تشکر دارد افزود: انجمن سینماداران از قدیمی‌ترین اصناف خانه‌ی سینماست که در عرصه‌ی تولید و پخش و نمایش، بیش از نیم قرن فعالیت داشته اما بسیار مهجور مانده است.

عبدالله علیخانی نیز در سخنانی با اشاره به آشنایی پنجاه‌ساله‌اش با محمد خادم اظهار کرد: سینما البرز با مدیریت ایشان یکی از سینماهای خوب شهر بود و من از سال ۴۴ برای دیدن فیلم آنجا می‌رفتم و بعدها در سال ۴۷ که وارد کارهای سینمایی شدم با او مراوده داشتم. او در عرصه‌ی مدیریت انجمن سینماداران نیز کارهای مثبتی از جمله خرید ساختمان برای انجمن و تبدیل برق سینما از تجاری به فرهنگی انجام داده است.

پس از این صحبت‌ها سیدمحمد خادم روی صحنه آمد و پس از دریافت جایزه‌ی سیف الله داد و تندیس خانه‌ی سینما، در سخنان کوتاهی با قدردانی از برگزارکنندگان این مراسم گفت: برگزاری چنین برنامه‌هایی برای اینکه از افرادی که برای سینما زحمت کشیده‌اند یادی بشود لازم است.

در آخر نیز وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای صحبت درباره‌ی سینماگرانی که از آنها تجلیل شد پشت میکروفن حاضر شد و گفت: جناب خادم سینمادار است و سینما تنها یک چهاردیواری نیست؛ چون در آن مهرورزی می‌شود و غم‌ها وشادی‌ها تقسیم می‌شود. من نیز به سهم خودم از کسانی که برای ساخت سینما یک آجر روی آجر گذاشته‌اند قدردانی می‌کنم.

ربیعی درباره‌ی مدیریت علیرضا رضاداد نیز گفت: اخیراً افتخار داشتم که با ایشان در یک پروژه همکاری داشته باشم و باید بگویم مدیریت فرهنگی پروژه نیست پروسه است و سختی‌های زیادی دارد و از مدیران فرهنگی نیز سپاسگذارم.

او درباره منوچهر محمدی نیز گفت: محمدی به عنوان یک تهیه‌کننده کار بسیار سختی داشته است. همه می‌دانیم ساخت یک فیلم این روزها چه گرفتاری‌هایی دارد «مردم با فیلم‌های تو حال کردند، خدا بهت حال بده»! از خانه سینما هم تشکر می‌کنم که این دورهمی را برگزار می‌کند و هوای همدیگر را دارید.

در این مراسم که با اجرای شش قطعه‌ی موسیقی زنده توسط گروه «نوشه» با خوانندگی احسان کرمی در فواصل بین قدردانی‌ها همراه بود، چهره‌هایی چون حبیب ایل بیگی، فرید فرخنده کیش، سید مهدی طباطبایی نژاد، عبدالرضا اکبری، سیروس الوند، ابراهیم داروغه‌زاده، فرشته طائرپور، مرتضی رزاق کریمی، محمد سریر ، محمد مهدی حیدریان و ابراهیم مختاری، علیرضا تابش، غلامرضا خلیج ارجمندی کمال تبریزی، محمدرضا مویینی، و بسیاری دیگر از چهره‌های سینمایی حضور داشتند.