حق شناس:رقیب باید به فکر هزینه هایی باشد

دوروز پیش حجت الاسلام غرویان استاد حوزه علمیه قم از مذاکره روحانیون قم با ظریف درباره نامزدی او در عرصه ریاست جمهوری در صورت عدم حضور حسن روحانی در انتخابات سال آینده، خبر داد. موضوعی که می‌تواند هم جنجالی باشد و هم سوال برانگیز... مثلا اینکه چرا روحانیون آستین‌ها را بالا زدند؟ چرا ظریف انتخاب شده؟ آیا او کفایت این کار را دارد؟ یا به غیر از او چه کسان دیگری می‌توانند جانشینان خوب حسن روحانی باشند؟ برای یافتن پاسخ این سوالات با محمدجواد حق‌شناس عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی و استاد دانشگاه گفتگو کردیم.

آقای حق شناس اخیرا صحبت‌هایی از سوی حجت الاسلام غرویان مطرح شده، مبنی براینکه روحانیون قم به دلیل افزایش فشارها بر روحانی، با آقای ظریف مذاکره کرده‌اند تادر صورت عدم حضور رئیس جمهور فعلی در انتخابات 96 (به هر دلیلی)، ظریف وارد عرصه انتخابات ریاست جمهوری شود.

انتخابات 96 مقوله بسیار پیچیده‌ای است و هر چه قدر که به اردیبهشت 96 نزدیکتر می‌شویم برگی دیگر از پیچیدگی‌های این پرونده رونمایی می‌شود و نظر افکار عمومی و‌ رسانه‌های کشور را نیز به خود جلب می‌کند. با این حال من همچنان براین باورم که آقای حسن روحانی یکی از مهم ترین گزینه‌ها‌ی اصلاح طلبان در فضای رقابتی سال 96 است و در وضعیت فعلی بعید می‌دانم که در جریان حامیان آقای روحانی که در سال 92 از او حمایت کردند کسی به فکر معرفی جانشین یا جایگزینی برای او باشد.


یعنی هیچ احتمالی برای جانشینی شخصی به جای حسن روحانی وجود ندارد؟

البته این امر دوراز ذهن نیست که جریان حامی ایشان بخواهد به گزینه‌های دیگری که می‌تواند وجود داشته باشد فکر کند. به هر حال این پیش بینی وجود دارد که جریان مقابل برای انتخابات 96، به چند سناریو از جمله ردصلاحیت حسن روحانی دست بزند و چه بسادر آن کامیاب شود. طبیعی است که در چنین شرایطی جریان حامی روحانی با وجود آنکه همچنان حمایت اصلی خودش را برروی آقای روحانی متمرکز کرده است، برای آنکه در وضعیت غیرقابل پیش بینی قرار نگیرد و اصطلاحا دست خودش را در پوست گردو نگذارد، همواره به اشخاص مطرح دیگری هم فکر کند و نام آنها را نیز بر زبان بیاورد تا به طور رسمی به جریان مقابل خود بگوید که اگر شما بخواهید از در حذف حسن روحانی برآیید، گزینه‌هایی که ما می‌توانیم به جای او معرفی کنیم زیاد هستند.

یعنی حامیان حسن روحانی با معرفی برخی افراد شاخص از بین خودشان، این نکته را به مخالفین گوشزد می‌کنند که اگر شما بخواهید از روحانی عبور کنید، گزینه‌هایی داریم که با رو کردن آنها شانسی را برای کاندیدای شما باقی نخواهد گذاشت. طرفداران دولت عملا با معرفی برخی افراد مثل ظریف، می‌خواهند این موضوع را ثابت کنند که در هر صورت تسلیم نمی‌شوند و این رقیب است که باید به فکر هزینه‌هایی باشد که بیهوده با مجبور کردن حسن روحانی به انصراف برآید.

در این میان آیا می‌توان گزینه‌های دیگری جز ظریف را نیز در لیست افرادی که ممکن است جای روحانی را بگیرند معرفی کرد؟

جریان حامی دولت طبیعتا امروز گزینه‌های متعددی دارد. ظریف نمونه‌ای از آن است. به هر حال در زمانی آقای ظریف تبدیل به مطرح‌ترین چهره کابینه و به عنوان یک ستاره مطرح شد، بهبود قابل توجهی در فضای گفتگوهای کشورمان با دیگران ایجاد کرد و جو بین‌المللی را به سود ما رقم زد. اینها همه از نقاط قوت آقای ظریف است. اما در جریان حامی دولت گزینه‌های دیگری نیز مطرح هستند به عنوان مثال یکی از احزاب نزدیک به حسن روحانی که حزب کارگزاران است نگاه ویژه‌ای به اسحاق جهانگیری دارد. بخشی از اصلاح طلبان نیز با توجه به فضا و موقعیتی که دکتر عارف در سال 92 داشت. ایشان را مورد توجه قرار داده‌اند، به ویژه با پشتوانه رایی که عارف در انتخابات تهران داشت و یک رکورد به حساب می‌آمد. میزان آرای مردم به عارف نماد اقبال افکار عمومی به منش اصلاح‌طلبی است. از سویی عارف در سال 92 نشان داد که قائل به گذشت از منافع شخصی خود است تا منافع جناحی و ملی را تامین کند و این او را بیش از پیش محبوب می‌کند.

در کنار این سه نفر، گروهی نیز از ناطق نوری نام می‌برند. این چهارگانه، گزینه‌ها‌یی هستند که به جناح مقابل گوشزد می‌کند تا مراقب باشند و دست به رفتار یا اقدامی نزنند که هزینه‌ها‌ی قابل توجه برای کشور داشته باشد و در عوض نفعی هم برای آنها (جناح مقابل) ندارد. چرا که چه با وجود حسن روحانی و چه با حذف او، جناح حامی دولت پیروز خواهد شد. وقتی چنین چهره‌هایی در جریان آقای روحانی وجود دارد، دست جریان اصلاح طلب و معتدل که از وی (روحانی) حمایت می‌کردند حتی در نبود او نیز در سال 96 خالی نخواهد بود.

برگردیم به موضوع انتخاب و جانشینی دکتر ظریف به جای روحانی. به هر حال هستند عده‌ای که از موضع گیری‌های داخلی " ظریف " انتقاد می‌کنند و معتقدند که هرچه قدر ظریف در امور خارجه قوی است در امور داخلی دچار ضعف است و این به معنای آن است که وزیر خارجه ایران تمام فاکتورهای ریاست جمهوری را ندارد.

طبیعتا وقتی درباره نامزدهای ریاست جمهوری صحبت می‌کنیم هر نامزدی در یک زمینه خاص نقطه قوت دارد. هیچ یک از روسای جمهور ما به این شکل نبودند که یک عنصر همه جانبه باشند. مثلا شخص آقای روحانی توانمندی اش در اداره و حل و فصل مسئله هسته‌ای بود. یا رئیس جمهور اصلاحات یک چهره فرهنگی است که در وزارت ارشاد سوابقی داشت و مورد توجه نخبگان فرهنگ و هنر بود. آقای‌ها‌شمی رفسنجانی هم به عنوان یک عنصر سیاستمدار و کسی که سابقه انقلابی داشت، مورد توجه قرار گرفت. من فکر می‌کنم نامزدهای چهارگانه‌ای که به عنوان جانشینان حسن روحانی مطرح می‌شوند هر کدام دارای نقاط قوتی هستند و در صورتی که شخص حسن روحانی بنا به هر دلیلی در سال 96 کاندیدا نشد، برروی یکی از این 4 گزینه اجماع خواهد شد.

چه شده که عده‌ای از روحانیون قم با ظریف برای ریاست جمهوری او مذاکره کرده‌اند؟

طبیعتا روحانیت در خلال سال‌های گذشته نشان داده است که نمی‌خواهد از فضای سیاسی کشور خارج شود و طبیعی است کلیت و رویکرد نظام به پای روحانیت نوشته می‌شود.

با توجه به مشکلاتی که در سال 84 پیش آمد و بخشی از روحانیون سنتی با حمایتی که از احمدی‌نژاد داشتند، بخشی از روحانیت اکنون تلاش می‌کند تا با قرار گرفتن پشت سر چهره‌های توانمند و با مقبولیت مردمی نشان دهد که همه روحانیون آنچنان نیستند که در سال 84 پشت سر آقای احمدی نژاد قرار گرفتند.