جدال لفظی وزرای خارجه ترکیه و آمریکا

 موضوع دخالت فتح الله گولن در کودتای ارتش ترکیه و درخواست مقامات آنکارا برای تحویل وی از سوی آمریکا به یک چالش جدید میان آنکارا و واشنگتن تبدیل شده است.

ساعاتی پس از وقوع کودتای ارتش ترکیه، رجب طیب اردوغان در اولین اظهارات خود که از مکانی نامعلوم و از طریق موبایل با مردم صحبت می‌کرد انگشت نشانه را به سمت فتح الله گولن برد و گولن و عواملش را متهم به طراحی و اجرای این کودتا کرد.

رهبران ترکیه تاکید کردند که نظامیان و طرفداران حامی فتح الله گولن با هدف تصرف اماکن مهم ترکیه دست به کودتا زده‌اند.

موج اتهامات مقامات ترکیه باعث شد فتح الله گولن حمایت از کودتا را رد و تغییر نظام ترکیه با استفاده از روشهای نظامی و غیردموکراتیک را محکوم کند. گولن از ساعات ابتدایی کودتا تا زمان اعلام شکست، 2 بار طی اظهاراتی هرگونه حمایت از کودتا را رد کرد.

فتح‌الله گولن ضمن تأکید بر اینکه هیچ ارتباطی با کودتای ترکیه نداشته، در بیانیه‌ای گفت: «من به شدت، تلاش برای کودتای نظامی در ترکیه را محکوم می‌کنم. دولت باید از طریق یک فرایند انتخابات آزاد و منصفانه نه زور، پیروز شود».

وی همچنین اتهامات سران ترکیه در خصوص دخالت در کودتا را رد کرد.

با این وجود، سابقه سیاسی فتح الله گولن و تبعید خودخواسته به آمریکا (کشوری که در تاریخ سیاسی خود کوتاهای زیادی را سازماندهی و اجرا کرده) باعث شده است که دولت ترکیه همچنان وی را مسئول حوادث شب گذشته در ترکیه قلمداد کنند.

با وقوع کودتای شب گذشته مساله فتح الله گولن دوباره به یک چالش میان آمریکا و ترکیه تبدیل شده است.

بینالی ایلدریم نخست وزیر ترکیه در نشست خبری خود بعد از شکست کودتا گفت: از واشنگتن می‌خواهیم گولن را به آنکارا تحویل دهد زیرا او رهبر یک گروه تروریستی است و عدم تحویل او را یک اقدام خصمانه علیه خودمان قلمداد می‌کنیم.

وی تاکید کرد با اینکه اعدام در قانون اساسی ترکیه نیست اما دولت تغییرات قانونی را در این زمینه درنظر خواهد گرفت.

بلافاصله پس از صحبت‌های نخست وزیر ترکیه، جان کری وزیر خارجه آمریکا به این موضوع واکنش نشان داد و گفت که ترکیه تاکنون هیچ درخواستی برای استرداد فتح‌الله گولن به واشنگتن ارائه نکرده است.

کری از ترکیه خواسته است اگر مدرکی در خصوص دخالت گولن در کودتای ترکیه دارد، ارائه کند.

«محمد فتح الله گولن» واعظ، نویسنده و مدرس علوم اخلاقی و الهیات اهل ترکیه است که در تبعیدی خودخواسته در پنسیلوانیای آمریکا زندگی می‌کند. گولن در طول عمر خود مشغول تدریس نسخه‌ای پیشرفته از اسلام با عنوان «اسلام آناتولیایی» که مبتنی بر آموزه‌های یک عالم اسلامی به نام «سعید نورسی» بوده است.

گولن با تمکن مالی شخصی اقدام به راه اندازی سرویسی برای «خدمت عمومی و آموزشی به همه مردم» از دهه 70 میلادی کرده است که افراد بسیاری برای برای خدمت در این سرویس به تدریج جذب شده‌اند و در طی سالها با کمک مالی و پشتیبانی خود بنیادی عظیم برای این تشکل فراهم کردند.

منابع آگاه در ترکیه خبر می‌دهند که برخی از اعضای حزب عدالت و توسعه متعلق به جریان «فتح الله گولن» هستند و گولن، شخصیتی است که داعیه «اسلام میانه» را دارد. موسسه آمریکایی رند (RAND) در گزارش سال 2007 خود درباره مسلمانان میانه رو می‌نویسد: این مسلمانان حامی دموکراسی، شایسته حمایت آمریکا هستند.