آیا نقش روسیه در سوریه کمرنگ‌تر می‌شود؟

روزنامه آرمان در یادداشتی به قلم محمد شریعتی دهاقان * کارشناس مسائل خاورمیانه نوشت:

 اعلام خروج نیروهای روسی از سوریه ابهامات زیادی را در محافل سیاسی مطرح کرد. همچنان که ورود نیروهای روسیه به سوریه سوالات زیادی را در مجامع بین‌المللی به‌وجود آورد و باعث شگفتی شد. اکنون محافل سیاسی در مورد خروج این نیروها و تاثیر این اقدام بر آینده مناسبات منطقه به بحث و گفت‌وگو می‌پردازند. نکته قابل توجه در این خصوص اینکه پایگاه هوایی سوریه در این مدت در اختیار نیروهای روسی قرار داشته است. بنابراین آنان اعلام کرده‌اند تجهیزات سابق را از این کشور خارج نخواهند ساخت، بلکه از تعداد هواپیماها کاسته خواهد شد و هواپیماهای اف۴۰۰ در این منطقه باقی خواهند ماند. نکته دیگر اینکه تمامی روندهای جاری،نتیجه پیشرفت مذاکرات در ژنو و نوع برخورد ترکیه نسبت به منطقه امن در شمال سوریه است. چه اینکه در صورت به وجود آمدن مشکلات احتمالی،روسیه از امکانات موجود در منطقه لاذقیه برای مقابله با چالش‌ها استفاده می‌کند. همچنین آمریکا و غرب اذعان داشته‌اند در جریان کامل خروج نیروهای روسی نیستند در صورتی که از طریق نیروهای خود اخبار و اطلاعات نظامی را در این خصوص به دست آورده‌اند اما اینکه ابعاد و پیامد این خروج و کمک به نیروهای ارتش سوریه به چه شکلی خواهد بود، هنوز مشخص نیست. آیا ارتش سوریه مواضعی را که با حضور روس‌ها بدست آورده است می‌تواند حفظ کند؟! یا کمک غرب به معارضین معتدل مشکلات خاصی برای نیروهای هوایی و سوریه فراهم می‌کند یا خیر؟! لازم به ذکر است باید منتظر تحولات آتی باقی ماند. چه اینکه این امور به پیشرفت مذاکرات ژنو نیز بستگی دارد و تردیدی نیست که دستیابی به توافق در مورد حکومت انتقالی در سوریه پیشرفت خوبی در این راستا خواهد بود البته روسیه حضور خود در سوریه را موقتی خوانده است و طبیعتا باید راه‌حل سیاسی در کنار حضور نظامی در این کشور وجود داشته باشد. نکته دیگر اینکه باید توجه داشت مراکز مطالعاتی و رسانه‌ای کشورهای غربی در مورد ورود و خروج به کشورها به بحث و گفت‌وگو می‌پردازند و جوانب این حضور را مورد سنجش قرار می‌دهند و آمادگی لازم را در افکار عمومی برای پذیرش این حضور به وجود می‌آورند اما در روسیه این اقدامات انجام نمی شود و تصمیم اصلی توسط رئیس جمهور این کشور اتخاذ می‌شود. بنابراین تحلیلگران سیاسی به دنبال بررسی ابعاد این موضوع از نگاه ایران و سوریه هستند. پرسش این است که آیا این خروج باعث ایجاد شوک در این دو کشور شده است یا اینکه سوری‌ها در جریان خروج نیروهای روسی بوده‌اند؟! البته مسئولان جمهوری اسلامی و سوریه اعلام داشته‌اند که این خروج با اطلاع آنان صورت گرفته است اما برخی تحلیلگران مدعی‌اند این تصمیم صرف روسیه است و باید دید این خروج چه آثاری در آینده به همراه خواهد داشت یا این تصمیم در مسیر تثبیت مذاکرات صلح ژنو است. چه اینکه در این شرایط مبهم باید به پیشرفت مذاکرات در ژنو امیدوار بود. اینطور که به نظر می‌رسد خروج روسیه از سوریه مانعی در مقابل غرب و آمریکا در راستای رساندن تجهیزات بیشتر به معارضین ایجاد می‌کند.

همچنین خروج نیروهای روسیه از سوریه به معنای تنها گذاشتن نیروهای ایرانی در این کشور است و ظاهرا این خروج با هماهنگی کامل روسیه با جمهوری اسلامی انجام پذیرفته است. هرچند که تمامی ابعاد و پیامدهای این موضوع در آینده مشخص خواهد شد. باید منتظر ماند و دید آیا نقش روسیه در سوریه کمرنگ‌تر خواهد شد یا این کشور نقش سیاسی پررنگ‌تری ایفا خواهد کرد اما قطعا غرب با جدیت به دنبال حل بحران سوریه است؛ چراکه خطر داعش و گروه‌های تروریستی و موضوع آوارگان کشورهای غربی را نیز تحت‌تاثیر خود قرار داده است.