خدشه در مردمسالاری دینی از آفات انقلاب است
پيروزي انقلاب اسلامي علل متعددي داشت، اما مهم‌ترين عوامل موفقيت، وحدت در رهبري، وحدت در آرمان و وحدت در عمل و به تعبير درست بنيانگذار آن وحدت كلمه بود.
روزنامه اطلاعات در یادداشتی به قلم فتح الله آملي نوشت:سي و هفتمين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي فرا رسيده است. آنچه كه در طول اين بيش از سه و نيم دهه بر ايران و ايراني رفته است حديث تلخ مقابله و تخاصم دنياي تحت سلطه زورگويان با ملت‌هاي بپاخاسته است. امروز شايد در ميان جوانان و حتي ميانسالان اين سرزمين، باشند و هستند هموطناني كه با ابهام و ترديد درباره ضرورت كاري كه جوانان و مردان و زنان دهه 50 صورت دادند قضاوت و داوري كنند اما اگر گذشت زمان، فراموشي و نسيان نياورده باشد و مشكلات و مصائب روزگار و ناكامي‌ها و سوءمديريت‌ها و غفلت‌هاي برخي كارگزاران و صاحب‌منصبان ذهن‌ها را مشوّش نكرده باشد، ترديد نبايد كرد كه انقلاب اسلامي مردم اين سرزمين تقدير مقدّر اين ملت حق‌طلب و حماسه شگفت مردمان اين مملكت بود كه كمتر كسي درباره ضرورت تحقّق آن ترديد كرد.
در اين مقال قصد آن نيست تا به دلايل و يا علت يا علل ايجابي نهضت بپردازيم و شرايط روزگار طاغوت را برشماريم و اوضاع مردم در آن دوران را پيش چشم آوريم تا به اثبات ضرورت تغيير و انقلاب و بهايي كه براي آن پرداخته شد بپردازيم، كه گمان مي‌كنم با اندكي تحقيق و مطالعه ميتوان به پاسخ‌هاي مناسب رسيد، بلكه در اين مقال كوتاه و در آستانه فرا رسيدن سي و هشتمين بهار انقلاب، بسيار كوتاه و فشرده از منظرگاه و در حد بضاعت اندك نگارنده به مهم‌ترين عوامل پيروزي انقلاب اشاره مي‌شود و نيز بيش از آن به آفاتي كه اين نهضت را تهديد مي‌كند.
پيروزي انقلاب اسلامي علل متعددي داشت، اما مهم‌ترين عوامل موفقيت، وحدت در رهبري، وحدت در آرمان و وحدت در عمل و به تعبير درست بنيانگذار آن وحدت كلمه بود. مردم از يك طرف مي‌خواستند كه نظام شاهنشاهي را ساقط كنند و از طرف ديگر مي‌خواستند نظامي مبتني بر مردمسالاري ديني به جاي آن بنشانند. اين خواسته در قالب يك شعار بر پيشاني همه جمعيت‌ها در تظاهرات ميليوني مردم ديده مي‌شد: استقلال، آزادي، جمهوري اسلامي.
براي تحقّق اين خواسته هم به قدر كفايت هزينه داده بودند. در اين راه اما بيش از همه، رهبري شجاعانه امام راهگشا بوده و اين وحدت كلمه و وحدت در رهبري هماره راهگشا بود و هست. اما آنچه كه حال پس از گذر نزديك به چهار دهه ميتوان گفت اين كه نظام جمهوري اسلامي يك رژيم نبود كه به جاي رژيم قبلي سر كار بيايد. از ابتدا و تا حال اين نهضت با ارزش‌هايي نظير اسلامي بودن، انقلابي بودن، مستقل بودن و مردمي بودن شناخته مي‌شد و اتكاي اصلي آن مردم بود. قرار نبود صاحبان قدرتي بروند و صاحب‌منصبان تازه‌اي بيايند وگرنه انقلاب بدون ويژگي‌ها و ارزش‌ها و اصولش اصولاً از درون تهي مي‌شود و به پوسته‌اي ظاهري بند مي‌ماند.
براي آنكه انقلاب با ارزش‌هايش بماند و پويا هم بماند بايد در برابر آفاتي كه تهديدش مي‌كند خود را مصون نگه دارد. اين آفات كدامند؟
از جمله مهم‌ترين آفات انقلاب، ايجاد تفرقه و دودستگي در بين جماعت است. تقسيم‌بندي ناروا و نابجاي مردم به خودي و غيرخودي به آن آسيب مي‌زند. از جمله ديگر آفت‌هاي آن فساد خواص است. خواص و صاحبان قدرت و ثروت چون داراي نفوذ و تأثير هستند مي‌توانند جهت حركت نظام را منحرف كنند.
آلودگي به دنيا و مال دنيا، هم آنان را محافظه‌كار و در برابر دشمن خفيف و نفوذ‌پذير مي‌كند و هم در درون آنها را مي‌پوساند. امام(ره) در هر دو مورد به شدت حسّاس بود. اهتمامي كه آن عزيز براي حفظ وحدت كلمه و به ويژه پرهيز از ايجاد شكاف در مسئولان و بزرگان احزاب و گروه‌ها و ايجاد تعادل در ميان كنشگران سياسي داشت، در مصاديق و نمونه‌هاي رفتاري و اظهارنظرها و سخنراني‌ها و نقل قول‌ها و عتاب و خطاب‌‌هاي فراواني قابل ملاحظه‌اند. به شكلي كه هرگز هيچ گروهي نتوانست خود را نماينده خاص رهبري معرفي كند و يا او را متهم به گرايش به هيچ گروهي كند. او مي‌دانست كه حفظ توازن و تعادل در رقابت گروه‌هاي سياسي و نحله‌هاي فكري در ذيل نظام اسلامي از جمله عوامل برون‌رفت از بحران انسداد سياسي و زياده‌طلبي و زياده‌خواهي حزبي و انحصارطلبي است.
نكته ديگر نهيبي بود كه امام همواره به رجال و دولتمردان و صاحب‌منصبان مي‌زد كه گرفتار وسوسه قدرت و ثروت نشوند و به چرب و شيرين دنيا خو نكنند. نكته‌اي كه پس از ايشان، رهبر انقلاب نيز در سخنراني مشهوري كه در ايام محرم و به عنوان دلايل ايجابي واقعه كربلا و شهادت سالار شهيدان داشته، از آن به عنوان فساد خواص نام برده و آن را از جمله آفات انقلاب نيز برشمردند.
از جمله آفات ديگر انقلاب يكي هم محدود كردن آزادي به بهانه‌هاي واهي است. انقلاب با شعار استقلال، آزادي، جمهوري اسلامي به پيروزي رسيد و آزادي از جمله حقوق مسلّم انساني و از جمله مهم‌ترين اصول قانون اساسي است. همان گونه كه تعريف آزادي با اباحه‌گري و لاقيدي همخواني ندارد، محدود كردن آزادي با تعاريف منقلب و به بهانه‌هاي حزبي و سليقه‌اي نيز بلاوجه است.
از جمله آفات ديگر انقلاب خدشه در اصل مردمسالاري ديني است. مردمسالاري تعريفش را در خودش دارد يعني مردم صاحب اصلي شناخته مي‌شوند و در همه چيز حق مشاركت و بالاتر از آن حق سيادت دارند. امام امت همواره بر اين نكته كه مردم «ولي‌نعمت ما» به حساب مي‌آيند تأكيد داشت. به همين خاطر مجلس را در رأس امور مي‌دانست. با اين تعريف و بر اساس اين آموزه به همان نسبت كه مردم وظيفه مشاركت همگاني در تعيين سرنوشت خويش دارند، وظيفه دولتمردان نيز ايجاد بستر مناسب براي ايجاد انگيزه مشاركت حداكثري در تعيين سرنوشت خويش است. به عنوان مثال حال كه در آستانه دو انتخابات مهم قرار داريم، هم وظيفه مردم است كه مشاركت حداكثري داشته باشند و هم وظيفه حكومت كه با تأييد صلاحيت‌هاي مناسب كه هرگونه شائبه محدود كردن آزادي انتخاب مردم را از بين ببرد، ميدان رقابت مطلوب را براي حق انتخاب شايسته مردم و باالمآل داشتن انگيزه براي حداكثر مشاركت را فراهم نمايند.
البته دايره و فهرست آفاتي كه انقلاب را تهديد مي‌كند در محدوده همين چند اشاره نمي‌گنجد. از انحصارطلبي و افراط‌گرايي گرفته تا بي‌توجهي به عدالت و رشد فاصله‌هاي طبقاتي، از عقب‌ماندگي و توسعه نيافتگي گرفته تا استمرار ركود و رشد بيكاري، از تفكر احساس ضعف نسبت به بيگانه گرفته تا شيفتگي و وادادگي غربي و شرقي، از دين‌گريزي و اباحه‌گري گرفته تا تحجر و جزم‌انديشي، و بسياري از نمونه‌ها و موارد ديگر، همه و همه از جمله آفاتي هستند كه انقلاب و نظام را تهديد مي‌كنند. هرچه كه آرمان‌ها و اصول و ارزش‌هاي انقلاب اسلامي سال 57 و رهبر بي‌بديل آن را (بي‌تبعيض و بدون گزينش و تفاوت و انتخاب بلكه همه آن ارزش‌ها و اصول را در يك مجموعه و مانيفست همه‌جانبه) ناديده بگيرد براي اين نهضت تهديد به حساب مي‌آيد و اين انقلاب را از محتوا و مغز مي‌اندازد. بدون ترديد انقلاب اسلامي در طول اين نزديك به چهار دهه توفيقات بسياري در گذر از رنج‌ها و گردنه‌هاي بسي سخت و دشوار با خلق دلاوري‌ها و حماسه‌هاي شگفت داشته است اما در كنار آن بسياري از اهداف بلند آن نيز محقق نشده است. در آستانه سي و هفتمين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي ضمن تبريك سالگرد خلق اين حماسه عظيم، از خداوند بزرگ طلب كنيم كه به همه ما و به ويژه به مسئولين نظام مدد رساند تا بتوانند در به ثمر نشاندن آن اهداف و ايجاد رضايت هر چه بيشتر خدا و اين مردم خوب و همراه، به توفيق دست يابند. ان‌شاءالله
ارسال نظر
