از "پز عالی رقیب" تا "دستهای خالی"!

ابتکار در سرمقاله خود به قلم مهدی نیاکی نوشت:این روزها با نزدیکی به موسم انتخابات ‏‏ٌ، فضای رسانه ای هر دو اردوگاه موجود در سپهر سیاسی، مشحون از اخباری است درباره آشفتگی در اردوگاه مقابل. یکی از «پز عالی رقیب» و «دست های خالی» می گوید و دیگری یکی از شیوخ جناح مقابل را دست اندرکار تفرقه چینی در جناح خود می بیند. در سویه دیگر روزنامه‌ای خبر از سردرگمی و آشفتگی رقیبان می گوید و رسانه ای دیگر از هرچه کم فروغ تر شدن امید توافق و تعامل در میان آن ها سخن می راند.

این رویه‌ای قدیمی است و آن‌ها که سال‌های پیش را به یاد دارند شهادت می‌دهند که در فصل انتخابات، حجمی انبوه از این خبرها منتشر می‌شود و نه در آن زمان و نه پس از آن میزان دقت اخباری از این دست سنجیده نمی‌شود و شاید اصلا بررسی میزان صحت و دقت اخباری از این دست سنجش ناپذیر هم باشد.

با این همه در میان اصلاح طلبان،‌اتخاذ این روش نه چندان منطبق با مصلحت است و نه مطابق با اخلاق سیاسی. حتا اگر دقت و صداقتی در آن باشد.

جامعه باز البته جامعه‌ای است که در آن جناح‌های گوناگون سیاسی از تدارک سنگین رقبا برای پیروزی در انتخابات خبر می‌دهند. از طرح‌ها و برنامه‌هایی که تدوین شده و نشست‌ها و رایزنی‌هایی که در موسم رای گیری، شدت گرفته است. گاه حتا تدارک یک جناح، آن قدر که رقیبش جلوه می‌دهد هم نیست. اما هر کدام اولا از خردترین فعل و انفعالات در اردوگاه مقابل خبری می‌گیرند و ثانیا با نشر اخباری درباره طراحی بزرگ رقبا برای موفقیت،‌رخوت و سردی را از فضای درونی خویش می‌زدایند و هشدار می‌دهند و نهیب می‌زنند و لاجرم از توهم پیروزی پرهیز می‌کنند و هرچه در چنته دارند را روی دایره می‌ریزند با این فرض که رقیب،‌هرچه در انبان دارد را به میدان آورده است.

همین رویکرد در جامعه منعکس می‌شود. خون به رگ‌ها می‌دواند و جنبش و حرکت می‌آفریند و تنور انتخابات را گرم می‌کند. نیروهای خلاق را به حرکت می‌اندازد و میدان را برای فکرهای تازه می‌گشاید.

در جامعه ما این روش مرضیه اما چندان رونقی ندارد. ما ترجیح می‌دهیم پیشاپیش خبر از گسست و شکست رقیب بدهیم. این رویکرد اگر در میان اصولگرایان هنوز و همچنان و تا نمی‌دانم چه وقت، طرفدار دارد در میان اصلاح طلبان و اهالی اعتدال باید طرد و نفی شود.

خبر ساختن یا خبر دادن از درهم ریختگی و پراکندگی جریان رقیب، مطابق اخلاق سیاسی نیست. مدعای اهالی اعتدال و عقلانیت این است که در جریان رقابت سیاسی از رعایت اصول اخلاق غافل نمی‌مانند. و دیگر اینکه این روش – خواه ناخواه – فضایی از هیجان منفی و تقابل ناسودمند را رقم می‌زند که به هیچ رو به سود جریانی که بقای خود را در آرامش و سلامت فضای سیاسی می‌بیند نیست.

این خبرها چه حقیقت داشته باشند و چه آرزوی نویسندگانشان باشند که در قالب خبر جلوه کرده‌اند جز دمیدن در شعله‌های هیجان و حرارت کاذب نیست که لاجرم فضا را برای تنفس اصلاح، تنگ می‌کند و میدان را از اعتدال و عقلانیت می‌گیرد و هر نوع مصلحت جویی و تدبیر را تا اطلاع ثانوی به تاخیر می‌اندازد.

می توان از آرزوی شکست و حذف رقیب پرهیز کرد و لاجرم از حجم خبرهای حاکی از آن کاست. رقیبان را کمی محترم تر داشت و هر اقدام عقلانی و مدبرانه را کمی برجسته تر دید. هیچکس ما را به دلیل انتشار خبری از میدان داری عقلای رقیب و گشودن فضا برای اهالی مدارا و تحمل، حتا اگر کمی با اغراق و غلیظ باشد و «کمی پر رنگ تر از واقعیت واقعا موجود» منعکس شده باشد ملامت نخواهد کرد.

اگر می‌توانیم از آرزوی شکست و گسست رقیب،‏‌خبر بپردازیم و آن را غلیظ تر از آنچه هست گزارش کنیم بی تردید می‌توانیم هم که از آرزوی اتحاد و خردمندی و اعتدال آن‌ها نیز خبرها ساز کنیم. گیرم کمی پر رنگ تر و غلیظ تر. این به سود مصلحت است و خیانتی هم به حقیقت نیست. نگران نباشید.