دیگر نیازی به کلید نیست؛ روحانی با خود شاه کلید به آمریکا برد

برداشت شما از تعویق تحریم‌ها توسط سنای آمریکا چیست؟

این مساله نشانه واضحی است از اتفاقی که بین آقای حسن روحانی رییس‌جمهوری ایران و آقای باراک اوباما رییس‌جمهوری آمریکا در نیویورک افتاد. 34 سال هیچ گفت‌وگویی بین روسای جمهوری ایران و آمریکا صورت نگرفت و پس از انجام مذاکرات بین وزرای خارجه ایران و آمریکا؛ چنین گفت‌وگویی حاصل شد که نشان می‌دهد از راه مذاکره می‌توان به راه‌حلی برای حل و فصل اختلافات رسید. در این شرایط افرایش تحریم‌ها، گام مثبتی برای پیش برد گفت‌وگو‌ها نیست. در واقع آن‌ها خواسته‌اند که صبر کنند تا ببینند نخستین دور رسمی مذاکرات چه خواهد بود و چه تغییری حاصل خواهد شد.

کاترین اشتون خطاب به آمریکایی‌ها گفته بود تا فضای مذاکرات را مثبت نگاه دارند، به نظر شما این اقدام سنا را می‌توان در راستای توصیه هم‌پیمانان اروپایی دانست؟

اروپایی‌ها، نگران لابی‌هایی هستند که در آمریکا به شکل گروه‌های فشار عمل می‌کنند. این گروه‌ها و لابی‌ها علاقه چندانی به این‌که دولت اوباما و اروپایی‌ها در مذاکرات پیشرفت کنند ندارند و در صدد هستند تا فضا را تیره و تار کنند تا از طرف ایرانی نیز پاسخ و واکنش مثبتی دریافت نشود. خانم اشتون با توجه به تجربه‌ای که این چند سال از مذاکره با ایرانیان داشته و با توجه به شناخت خود از عکس‌العمل فضای داخلی آمریکا چنین توصیه‌ای را به آمریکایی‌ها کرده است تا آقای روحانی نیز این امکان را داشته باشد که پاسخ مثبتی به مذاکرات بدهد.

بارک اوباما در دیدار خود با نتانیاهو عنوان کرد که گزینه نظامی هنوز روی میز است. آیا این صحبت رییس‌جمهوری آمریکا و اقدام سنای این کشور با هم تناقض ندارد؟

آقای اوباما در سخنرانی مجمع عمومی سازمان ملل و دیگر سخنرانی‌های این مدت، هیچ اشاره‌ای به محتمل بودن گزینه نظامی نکرد و از آن طرف هم نگفت که احتمال گزینه نظامی از بین رفته است. او به صراحت اشاره کرد با دیپلماسی و فضای مثبتی که ایجاد شده باید این فرصت را بدهیم تا مشکلات حل شود. در واقع در این گفت‌وگو هم او نمی‌خواست که تاکید کند گزینه نظامی بازگشته است. او در پاسخ به نتانیاهو که می‌خواست همان روند تند گذشته پیش رود و در تلاش بود تا بازی را برهم زند سعی کرده به او اطمینان دهد که گزینه‌های دیگر هم هنوز روی میز است. اوباما نگفته بود که گزینه نظامی حذف شده به آن فقط اشاره نکرد. در واقع تضادی وجود ندارد. او برای این‌که اسراییلی‌ها را آرام نگه دارد این مساله را مطرح کرد خصوصا که گردهمایی هرساله یهودیان در آمریکا برگزار می‌شود و لابی‌های یهودی سعی می‌کنند بر دولت آمریکا فشار وارد کنند.

آیا می‌توان این اقدام اخیر سنا را به مشکلات داخلی آمریکا و تعطیلی دولت مربوط دانست؟

خیر،نمی‌توان ارتباطش داد. مسائل داخلی به صورت غیرمستقیم بر سیاست خارجی این کشور تاثیر می‌گذارد اما تعیین‌کننده نیست. دو حزب آمریکایی و سیاستمدارانشان ممکن است درباره مسایل داخلی باهم اختلافاتی داشته باشند اما این اختلافات وارد حوزه سیاست خارجی نمی‌شود. برای آنان منافع ملی از هر چیزی مهم‌تر است و بر همان اساس تصمیم می‌گیرند.

اكنون بعضی رسانه‌های داخلی، بر این نظر اصرار می‌ورزند که از سفر روحانی به نیویورک دستاوری حاصل نشده و نباید رییس‌جمهوری ایران تن به گفت‌وگوی تلفنی با رییس‌جمهوری آمریکا می‌داد. با توجه به اقدام اخیر سنا و تاکید محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در پست فیس‌بوکی خود مبنی بر توجه به منافع ملی و پرهیز از بروز دعواهای جناحی در این مساله، در داخل کشور چطور باید عمل کرد؟

اتفاقات این مدت در واقع نتیجه تلاش دکتر روحانی و ظریف است. اقدام آنان در چارچوب منافع ملی و حفظ امنیت ایران صورت گرفت. طبیعتا این اقدامات نخستین گام‌های حل مشکلات است و نمی‌توان راه‌حل این‌گونه مسائل را فوری پیدا کرد، اما باید در چارچوب منافع ملی از آن حمایت کرد. انجام مذاکره و برقراری روابط دیپلماتیک به معنی رفع اختلاف و تغییر نظر نیست. اگر ایران و آمریکا تاکنون رابطه نداشته‌اند به خاطر ناهنجاری موجود در روابط دو کشور بوده و اکنون این ناهنجاری از سیاست خارجی دو کشور برطرف شده است. اکنون ایران و آمریکا می‌توانند بی‌واسطه بدون طرف‌های ثالث بازی کنند و نظرات یکدیگر را بی‌آن‌که به طرف‌های دارای منافع چون بعضی کشورهای اروپایی، عربی و حتی آسیایی منتقل کنند، بشنوند. در تمام این مدت کشورها می‌خواستند وسط باشند، اما منافع خاص خودشان را نیز داشتند. از طرف دیگر همان‌طور که آقای ظریف به درستی بیان کرده‌اند ما هم باید منافع ملی را در اولویت قرار دهیم. درباره چنین مسائلی نباید براساس احساسات و منافع جناحی نظر دهند.