حرکتی برای قطع شاهرگ ارتباطی گروه‌های افراطی

موج خشونت و فعالیت گروه‌های افراطی در منطقه خاورمیانه روز به روز در حال افزایش است؛ بحرانی که در صورت متوقف نشدن می‌تواند به نقاط بیشتری در منطقه و جهان سرایت کند. در اصل گروه‌های افراطی به وجود آمده‌اند تا زیرساخت‌های فرهنگی، اقتصادی و نظامی را به چالش بکشند. این گروه‌ها به طور گسترده از سوی برخی کشورهای منطقه و فرامنطقه حمایت می‌شوند. بی‌گمان اگر چنین امکانات لجستیک و حمایت‌های سیاسی در اختیار شبکه افراطیون نبود، آنها هرگز به این درجه از قدرت‌نمایی و دهشت افکنی نمی‌رسیدند. جالب است بدانید حتی شبکه‌ای از حمایت‌های رسانه‌ای هم در خدمت این گروه‌ها قرار گرفته است.

با این وصف ایران از زمره کشورهایی بوده که عزم خود را برای مبارزه با این جریان‌های تندرو نشان داده است. اراده ایرانی‌ها در مقابله با این شبکه‌های افراطی از زمان رخنه شبکه تروریستی داعش در عراق روشن‌تر شد. در روزهایی که نوعی تردید بر رفتار دولت‌ها نسبت به جریان داعش حاکم بود، مقام‌های ایران به موازات پیشروی داعش در عراق برای رویارویی با این جریان و عقب راندن آنها از حوزه بین النهرین اعلام آمادگی کردند. با این پیش درآمد، اقدام اخیر تهران در تشکیل یک نشست بین‌المللی برای مواجهه با افراط و خشونت با استقبال چشمگیر در میان دولت‌ها و نهادهای صلح طلب همراه شد. در این برهه خطرناک خاورمیانه، پیشقدم شدن مقام‌های مختلف سیاسی ایران برای گردآوردن بیش از 40 کشور جهان حول موضوع مقابله با افراط و خشونت گویای این واقعیت است که دیپلماسی تهران، درک درست و بموقعی از فضای بحرانی منطقه دارد و سکوت و اهمال در قبال پدیده «گسترش دامنه فعالیت‌های گروه‌های افراطی» را امری خطرناک می‌بیند.

ایران در بزنگاه حوادث خونین منطقه به این نکته حیاتی پی برده که خشونت و افراط در یک نقطه و منطقه متوقف نمی‌شود و نوعی اپیدمی است که براحتی با درنوردیدن یک کشور به سرعت دامن ملت‌ها و کشورهای دیگر را فرا می‌گیرد. این اتفاق امروز به وضوح در محیط پیرامون ما رخ نموده است. شبکه افراطیونی که آتش یک جنگ فرقه‌ای و ضد انسانی را شعله ور کردند هم‌اکنون با درنوردیدن سوریه، لبنان را هدف بعدی خود قرار داده است. پیام واضح همایش بزرگ جهان عاری از خشونت و افراط همین است که اگر امروز راه سیلاب تروریسم را سد نکنید، دیگر فرصت کافی برای توقف تندروها در منطقه نخواهد بود. 

در این میان معتقدم که مفاد 10‌گانه پیشنهاد آقای دکتر حسن روحانی از 2 ویژگی جامعیت و کارایی در غلبه بر ساختار افراط‌گرایی برخوردار است. نظرات روحانی در پی علاج ریشه‌ای تروریسم است و بر همین اساس وجوه مختلف بحران جاری منطقه را بخوبی مورد توجه قرار داده است. در این مجموعه پیشنهاد تلاش می‌شود میان کشورهای خواهان مبارزه با تروریسم خطوط تماس منظم برقرار شود و در همان حال توجه و حساسیت بیشتر کشورهای آن سوی جهان را به ابعاد خطر افراط در این منطقه، جلب نماید. اگر راهبرد پیشنهادی روحانی مبنای عمل قرار گیرد باید کشورهای منطقه به روشنی درباره جزئیات فعالیت‌ها و اقدامات گروه‌های تروریستی و همچنین کمک‌های پنهانی که از سوی برخی بازیگران به آنها می‌شود با یکدیگر تبادل نظر کنند و در همان حال افکار عمومی مردم منطقه و جهان از آنچه در رفتار و افکار خشونت بار این گروه‌ها تولید می‌شود آگاهی یابند.

در مجموع به نظر می‌رسد اجتماع مهم چهره‌های سیاسی 40 کشور در این کنفرانس با هدف و چشم‌انداز شناسایی منابع تغذیه این گروه‌ها و اتخاذ سازوکار‌های عملی برای قطع این ارتباطات خطرناک است. طرح 10 ماده‌ای تهران بسیاری از انتظارات ملتها و کشورهای درگیر جریان افراط را در خود گنجانده است و معتقدم عملیاتی شدن این اصول ده‌گانه ما را در نیل به هدف مشترک و عاجل یعنی «توقف فرایند افراطی‌گری و خشونت» کامیاب خواهد ساخت.

تجربه ماه‌های اخیر اثبات کرد کشورهایی که خواهان مبارزه با تروریسم هستند به تنهایی نمی‌توانند نقش ایفا کنند و لاجرم باید از همراهی و مشارکت سایر کشورها بهره بگیرند. در این میان کشورهای قدرت اول منطقه نیز باید با کشورهای درگیر همکاری کنند تا جلوی این خشونت گرفته شود. همچنین باید اذعان داشت که کنفرانس جهان علیه خشونت و افراطی‌گری تنها نقطه آغاز راه این مبارزه است و امید می‌رود با تأسیس یک نهاد دائمی با همکاری کشورهای مختلف آنچه از سوی رئیس جمهوری ایران به عنوان یک ایده نومطرح و پیگیری شده است به راهبردی عملیاتی در مسیر آینده منطقه خاورمیانه و جهان تبدیل شود.