آصفی: اعتماد‌به‌نفس تیم هسته‌ای آمریکا کاهش می‌یابد

انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آمریکا و پیروزی جمهوریخواهان، مجموعه‌ای از تهدیدها و فرصت‌ها را پیش‌روی مذاکرات هسته‌ای ایران قرار می‌دهد. از یک سو دولت دموکرات آمریکا برای رسیدن به توافق بر روی خود فشاری احساس می‌کند که یک فرصت است، اما از سوی دیگر تبعات توافق احتمالی و عملکرد قانونگذاران جمهوریخواه، می‌تواند تهدید باشد. این مسایل محل پرسش از «حمیدرضا آصفی» سخنگوی سابق وزارت خارجه بود:

‌ قدرت گرفتن جمهوریخواهان در نهادهای قانونگذار آمریکا، چه تاثیری در مذاکرات هسته‌ای خواهد داشت؟
همانطور که پیش‌بینی می‌شد، «اوباما» اکثریت سنا را از دست داد. این شکست تنها درخصوص سنا نبود بلکه دموکرات‌ها بسیاری از فرمانداری‌ها را هم از دست دادند. قبل از انتخابات، آقای «مک کنل» که خودش هم نامزد حزب جمهوریخواه بود، گفته بود که این انتخابات یک «رفراندوم» برای اوباما خواهد بود. این انتخابات را می‌توان مقدمه‌ای برای انتخابات ریاست‌جمهوری آینده آمریکا تلقی کرد. بنابراین می‌توان گفت که این انتخابات شکست اوباما در همه زمینه‌ها بود. مسلما این شکست، خود را علاوه بر سیاست داخلی در سیاست خارجی از جمله عراق، سوریه و مذاکرات هسته‌ای ایران نشان خواهد داد و قدرت مانور دولت در این مسایل کمتر خواهد شد. حالا ممکن است اوباما در موضوع هسته‌ای بتواند کنگره را دور بزند. اما در برخی موارد ممکن است بتواند به توافق احتمالی پایبند بماند و در بعضی موارد دیگر شاید ناتوان باشد. می‌توان گفت این موضوع در روند مذاکرات تاثیر مستقیمی نخواهد داشت ولی در صورت توافق، در پیگیری تعهدات آمریکا تاثیر خواهد داشت؛ هرچند شاید اوباما برای چند ماه بتواند طبق میل خود عمل کند. به هر حال رییس‌جمهوری آمریکا دو سال سختی را پیش‌رو خواهد داشت.
‌لغو توافق احتمالی با ایران را می‌توان از تاثیرات احتمالی جمهوریخواهان در اجرای توافق دانست؟
ممکن است نتوانند لغو کنند اما می‌توانند با وضع تحریم‌های نمادین مانع‌تراشی و اشکال‌تراشی کنند. به نظر من تیم مذاکره‌کننده آمریکا در این دوره از مذاکرات از اعتماد به نفس کمتری برخوردار خواهند بود. نتایج انتخابات اخیر می‌تواند به انعطاف کمتر طرف آمریکایی منجر شود، چرا که آنها فشار زیادی را روی خودشان احساس می‌کنند که می‌تواند به پیچیده‌ترشدن مذاکرات بینجامد.
‌بنابراین روی مذاکرات سایه منفی خواهد انداخت؟
بله، سایه منفی می‌اندازد اما تاثیر مستقیمی نخواهد داشت و تاثیرش اجرای توافق احتمالی خواهد بود. در مجموع ممکن است به لحاظ روانی روی مذاکرات تاثیر بگذارد.
این برای ایران تهدید  است یا فرصت؟
چه دموکرات‌ها و چه جمهوریخواهان در آمریکا سر کار باشند، جمهوری اسلامی به‌دنبال حقوق هسته‌ای خودش است. ایران می‌خواهد یک بازی دو سر برد را انجام دهد که هم منافع ایران در آن، درنظر گرفته شود و هم نگرانی‌هایی که آنها می‌گویند، برطرف شود. الان شرایط دشوار بوده و مسیری که مذاکرات در آن قرار دارد، باید ادامه پیدا کند تا حقوق هسته‌ای ایران در آن لحاظ شود. از سویی هم ممکن است شرایط را برای طرف ایرانی سخت بکند، چراکه ایران بر حقوق خود پافشاری می‌کند.
‌ایران برای مصون‌ماندن توافق احتمالی از تبعات شکست دموکرات‌ها چه اقداماتی باید انجام دهد؟
برای جلوگیری از تبعات منفی، باید چارچوب‌ توافق احتمالی محکم شود و تضمین‌های لازمه اخذ شود. تمام موارد این توافق باید شفاف، صریح و بدون ابهام تنظیم شود تا آمریکایی‌ها به توافق عمل کنند؛ چراکه تنها به قول آمریکایی‌ها نمی‌توان اکتفا کرد، چون اکتفا به قول تنها، زیانبار است. این مساله در طرف مقابل هم وجود دارد و آنها به قول‌های ایران اکتفا نمی‌کنند و دنبال راستی‌آزمایی هستند؛ بنابراین ایران هم نباید به قول آنها اکتفا کند و تضمین‌های لازم اخذ شود.
شانس موفقیت مذاکرات را چقدر می‌بینید؟
مذاکرات از ابتدا مسیر همواری نداشته و پرچالش بود. مستقل از اتفاقات اخیر آمریکا، نتیجه باید به‌رسمیت‌شناختن حقوق هسته‌ای ایران باشد. در مورد به‌نتیجه‌رسیدن مذاکرات، باید بگویم اینکه تا 24نوامبر (سوم آذر) همه جزییات و متن کامل نهایی شود بعید است، ولی می‌شود تا آن تاریخ درخصوص کلیات به توافق رسید و درباره جزییات، مذاکره کرد، اما نگاه به تحولات آمریکا، شانس را کمرنگ می‌کند.
‌تاثیرات نتایج انتخابات اخیر، دامنگیر مسایل منطقه‌ای بین ایران و آمریکا هم خواهد شد؟
با توجه به اینکه اخیرا روابط دولت آمریکا و رژیم صهیونیستی شکرآب شده، الان اسراییلی‌ها بسیار خوشحال هستند و در جهت آن حرکاتی خواهند داشت. ممکن است در مورد سوریه و عراق تندروی بیشتری را شاهد باشیم. البته باید توجه داشت که جمهوریخواهان وقتی در قدرت نیستند، شعارهای تندی می‌دهند، ولی زمانی که به مسوولیت می‌رسند در عمل کمتر به این شعارها عمل می‌کنند. در مجموع باید منتظر فضای جنگ‌طلبی و تندروی باشیم.