اينترنت، راهي براي بروز خلاقيت و ابتکار

خلاقيت، فرصت‌طلبي مثبت، انسانيت و موارد مشابه حد و مرز ندارد. كافي است كه به‌ دور و بر خود بنگریم تا راهي براي بهبود زندگي خود و ديگران پيدا کنیم یا آن را تبدیل به جهنم کنیم. اينترنت يكي از امكانات جديد در خدمت ماست كه افق‌هاي گسترده‌اي را پيش روي ما گشوده است؛ كافي است كه قدري ابتكار به خرج دهيم تا بهره‌هاي فراوان آن را شاهد باشيم. اين روزها اخبار خوشي درباره استفاده از اينترنت به گوش مي‌رسد، هم در حكومت و هم در جامعه. يكي از اقدامات خوب در بخش حكومت راه‌اندازي سامانه ثنا از سوي قوه قضائيه است كه ثبت‌نام الكترونيك قضائي است و بسياري از خدمات قضائي از اين طريق ارايه مي‌شود. ازجمله مهمترين آنها سامانه ابلاغ الكترونيك است كه در صورت تبديل آن به يك روال دايمي و گسترده، اقدام و تحول مهمي در تسريع امر قضائي خواهد بود. اگر عموم ادارات بتوانند خدمات و مراجعات خود را حتي‌المقدور به درگاه‌هاي اينترنتي وصل كنند، نه‌تنها كارها قاعده‌مند و سريع انجام خواهد شد، بلكه فساد نيز كاهش پيدا مي‌كند، ضمن آن‌كه از رفت‌وآمد و هزينه‌هاي فراوان كاغذبازي و... نيز كاسته مي‌شود. اميدواريم كه دولت و حكومت الكترونيك به بهترين شكل تحقق پيدا كند. در كنار استفاده‌هاي حكومتي از امكان اينترنت، مردم نيز مي‌توانند بهترين بهره‌ها را از آن ببرند. كافي است كه به دو گزارش منتشرشده اخير در اين زمينه اشاره شود. نخستین گزارش مربوط به يك معلم جوان است كه يك‌تنه دست‌ها را بالا زده و از طريق اينترنت، دنياي كودكان ايراني در مرزهاي تركمنستان را به ايران و حتي جهان مرتبط کرده و همين امر موجب شده كه كمك‌هاي فراواني از اقصی‌نقاط جهان و ايران نصيب «مدرسه معرفت» او و مدارس اطراف شود و صفحه اينستاگرام اين مدرسه حدود ٤٥ هزار دنبال‌كننده داشته باشد. به قول معلم خلاق مدرسه معرفت، آقاي مقداد باقرزاده: «پستچی‌های منطقه چند ماهی است که مسیر شهر به این روستا را چشم‌بسته طی می‌کنند.» آنها هر روز بسته‌ها و کادوهای بسیاری را که مردم از سراسر دنیا برای کودکان و دانش‌آموزان این منطقه ارسال می‌کنند به دست این معلم می‌رسانند. مقداد می‌گوید: هنوز هم باور نمی‌کنم که مردم مهربان ایران این‌گونه عاشقانه به یاری این بچه‌ها بیایند. از روزی که صفحه مدرسه معرفت در فضای مجازی راه‌اندازی شد تا به امروز، مبلغ ٢٠٠‌میلیون تومان برای کمک به این بچه‌ها واریز شد و در کنار آن از ایران و ٢٥ کشور دیگر جهان هدیه‌های بسیار و وسایل آموزشی مانند لپ‌تاپ، تخته وایت‌برد هوشمند، تلویزیون‌های LED، دفتر، قلم، مدادرنگی، پوشاک و... برای من ارسال می‌شود و این هدیه‌ها همچنان ادامه دارد، به‌طوری‌که اتاق بالایی خانه‌ای که در آن زندگی می‌کنم پر از این وسایل است تا در زمان مناسب آنها را در مدارس و میان دانش‌آموزان توزیع کنم. از آن‌جایی که این روستا کوچک بود، نمی‌توانستم شب‌ها در آن‌جا بمانم، به همین دلیل در روستای همجوار، ساختمان مدرسه قدیمی روستا را سر و سامان دادم و شب‌ها در آن‌جا استراحت می‌کردم. مقداد تصورش را هم نمی‌کرد یک روز همه کسانی که صفحه مدرسه معرفت را در اینستاگرام می‌بینند، با ارسال کمک‌های فراوان نقدی و غیرنقدی او را به‌عنوان سفیر رساندن این کمک‌ها به دانش‌آموزان محروم ایران تعیین کنند.

«این حجم بالای اعتماد به یک معلم برای خود من هم جالب بود و وقتی این هدایا را به بچه‌ها می‌دهم به آنها تأکید می‌کنم که مردم ایران به فکر شما هستند و باید با درس خواندن و موفقیت در زندگی، این زحمات آنها را جبران کنید. تا به امروز چندبار در آستانه بازگشایی مدارس با کمک مردم لوازم‌التحریر بین ٢٥٠٠ دانش‌آموز این منطقه و مناطق همجوار در استان گلستان توزیع و از همه این برنامه‌ها و توزیع این هدایا عکس و فیلم تهیه کردم و در این صفحه قرار می‌دهم تا ایرانیان مهربان از سرنوشت هدایایی که برای من ارسال می‌کنند، مطلع شوند.» يكي از نكاتي كه درباره وضعيت جامعه ايران گفته مي‌شود، پايين بودن ميزان اعتماد است ولي اين تجربه نشان داد كه اعتماد بالقوه وجود دارد، كافي است كه كسي آن را به فعليت درآورد، در اين صورت ظرفيت مناسب جامعه ايران براي همياري و كمك به ساير شهروندان از قوه به فعل درمي‌آيد. تجربه‌هاي ديگر در گزارش روزنامه شهروند در ٤/٧/١٣٩٦ و تحت عنوان كشاورزان تلگرامي آمده است كه نشان‌دهنده اهميت وجود اينترنت در روستاهاست. درواقع يكي از مشكلات ايران، دوري روستاها از شهر و وضع بد جاده‌هاي آن است. اين مسأله‌اي است كه از قديم و در سده‌هاي گذشته جهانگردان اروپايي به آن اشاره مي‌كردند. فقدان ارتباط ارزان با شهر مانع جدي در توسعه روستايي بود و هزينه زندگي در روستا را بالا مي‌برد و منافع آن را كم مي‌كرد. ولي با آمدن اينترنت اين امكان فراهم شد كه روستاييان از امكان ارتباطي جديدي بهره‌مند شوند و با اطلاعات، داده‌ها و شيوه‌هاي روز آشنا شوند و شكاف ميان روستا و شهر کم شود. در گزارش «شهروند» آمده است كه وجود اينترنت نه‌تنها موجب دسترسي كشاورزان جوان به دانش و شيوه‌هاي جديد كشاورزي شده، بلكه شبكه‌اي قوي ميان آنان ايجاد كرده كه از طريق آن مي‌توانند از آخرين قيمت فروش توليدات خود در همه نقاط كشور از تجريش گرفته تا ميدان ميوه و تره‌بار تهران تا شهرستان‌ها اطلاع داشته باشند. آنان اسامي واسطه‌هاي بدحساب را ميان خود ردوبدل و آنان را مجبور به خوش‌حسابي مي‌كنند يا از بازار خارج مي‌کنند، همچنين افراد خوش‌حساب را معرفي و تشويق مي‌كنند. اين تازه اول راه است.
احتمال بسيار وجود دارد كه با گسترش اينترنت و آشنايي بيشتر كشاورزان و ديگر اقشار با اين امكان، تجربه‌هاي جديدتري نيز انجام شود؛ براي نمونه ممكن است قیمت فروش محصولات خودشان را به‌صورت آنلاين و برخط بتوانند ببينند و دريافت‌ها نيز مستقيم به حساب خودشان واريز شود و بخش مهمي از واسطه‌گري‌هاي موجود حذف شود. جالب‌تر اين‌كه تلگرام مي‌تواند مشكلات بخش كشاورزي و دامداري را خيلي سريع و دقيق منعكس كند و رسانه‌ها و مسئولان را به واكنش و چالش بطلبد. اينترنت مي‌تواند نقش تعاوني‌هاي توليد را بازي يا تشكيل آن را ساده و موثر کند.تلگرام مي‌تواند مانع از افزايش يا كاهش عرضه محصولات شود؛ براي نمونه يكي از كشاورزان در مورد گوجه‌فرنگي چنين مي‌گويد: «کار جالبی که در این گروه تلگرامی انجام گرفته، این است که بر اثر تبلیغ و اطلاع‌رسانی‌ای که انجام شد، کشاورزان سطح زیر کشت گوجه‌فرنگی بهاره را کاهش دادند و حالا تعادلی در بازار ایجاد شده و قیمت این محصول به یک‌باره افت نمی‌کند که ضرر کشاورزان را هم به دنبال داشته باشد.» به گفته این کشاورز، پارسال در همین موقع، کارخانه‌های تولید رب حتی گوجه را به قیمت هر کیلو ٢٠٠ تومان هم نمی‌خریدند اما امسال با تبادل اطلاعاتی که گوجه‌فرنگی‌کارها در فضای مجازی و گروه‌های تلگرامی داشته‌اند، از تولید بیش از نیاز خودداری کرده‌اند و حالا کارخانه‌های رب هر کیلو گوجه را ٤٨٠تومان می‌خرند.» شفافيت، دسترسي به اطلاعات، نظارت‌پذيري، ايجاد اتحاد و هماهنگي و انواع ويژگي‌هاي ديگر را مي‌توان از طريق اينترنت به دست آورد و اين به نفع كشور، توليدكننده و مصرف‌كننده است.

منبع:روزنامه شهروند