جای خالی یک عذرخواهی هر چند کوچک!

 روزنامه ایران در یادداشتی به قلم مسعود پزشکیان نایب رئیس مجلس نوشت:


گزارش حادثه پلاسکو در مجلس از سوی مجموعه‌های مختلفی از جمله چهار کمیسیون تخصصی مجلس، اتاق اصناف، وزارت کشور و شهرداری تهران ارائه شد. افکار عمومی تقریباً دو هفته در انتظار این گزارش‌ها بود و در نهایت هم انتقادات زیادی به آنها مطرح شد که از زوایای مختلف قابل تجزیه و تحلیل است. یکی از انتقادات عمده وارد شده به این گزارش‌ها عدم رسیدن به نتیجه‌ای دقیق بود. حتی تعداد زیادی از نمایندگان مجلس هم توقع داشتند در جلسه روز چهارشنبه تصویری کامل با جزئیات از عوامل دخیل در این حادثه و همین طور شرایط بعد از آن ارائه شود. چیزی که از نظر نگارنده مطالبه‌ای غیرفنی و غیرمنطقی است. از همان ابتدای وقوع حادثه پلاسکو، تنازعات سیاسی هم بر سر این رخداد و معطوف به یافتن مقصر آن شروع شد. موقعیتی که باعث گردید نهادها و ارگان‌های مختلف برای تهیه گزارش از حادثه پلاسکو آستین خود را بالا بزنند و کمیته‌ها و کارگروه‌های مختلفی ایجاد شود. کشیده شدن دامنه تنازعات به حوزه عمومی جامعه دو توقع عمده را ایجاد کرد؛ اول اینکه نتیجه بررسی‌ها با سرعتی زیاد مشخص شود و دوم هم اینکه گروه‌های سیاسی مایل بودند که این نتیجه به دست آمده به کام آنها و به ضرر رقیب باشد. این وضعیت یعنی تلاش برای بهره‌برداری سیاسی از بررسی‌ها و همین طور عجله برای انجام آن عملاً زمینه انحراف روند بررسی و مطالعه زوایای مختلف حادثه را فراهم می‌کند. به عبارتی باید گفت که حادثه پلاسکو چه از نظر دلایل وقوع و چه از منظر جزئیات فنی مدیریت بحران رخدادی بزرگ بوده که بررسی آن باید با در نظر گرفتن فاکتور زمان و دقت برای مستند بودن نتایج همراه باشد.

بدین ترتیب موضع منطقی آن است که به ناقص بودن گزارش‌های ارائه شده در مجلس چندان خرده گرفته نشود و این گزارش‌ها در مقام بررس‌های ابتدایی نه نتایج نهایی، دیده شوند. حادثه پلاسکو خصوصاً به این دلیل که استعداد تکرار مجدد در نقاط دیگر تهران و حتی دیگر شهرها را دارد، باید با تأمل بیشتر و همین طور نقش‌آفرینی پررنگ‌تر کارشناسان مستقل از نهادهای مختلف مورد بررسی قرار بگیرد. اکنون هر چند افکار عمومی تشنه اطلاع از جزئیات بررسی‌ها هستند اما باید توجه داشت که تنها یکی از اهداف این بررسی‌ها، دادن اطلاعات به افکار عمومی است و مطالعات کارشناسی روی این حادثه اهداف مهم‌تری مانند اطلاع از زمینه تکرار حادثه، دلایل ساختاری و فنی وقوع این حادثه، چگونگی رفع ایرادات دخیل در ماجرای پلاسکو و این دست مسائل را نیز دنبال می‌کند. بنابراین نباید بررسی‌ها و مطالعاتی چنین پر اهمیت تنها فدای سرعت و آرام کردن افکار عمومی شود. چرا که در این صورت زمینه وقوع حادثه باز هم مورد اغفال قرار خواهد گرفت و این یعنی احتمال تکرار دوباره آن. اما مورد دیگری که دیروز انتقاداتی را برانگیخت، عذرخواهی نکردن مسئولان اجرایی از مردم به خاطر وقوع حادثه پلاسکو است. ما هنوز به شکل مستند و مستدل نمی‌توانیم مقصر قطعی و اصلی این حادثه را مشخص کنیم. اما همزمان باید اذعان داشت که حادثه‌ای با این ابعاد نیز تنها نمی‌تواند یک مقصر و مسئول داشته باشد. به عبارتی باید مجموعه عواملی ناشی از بدکارکردی نهادهای مختلف دست به دست هم داده باشند تا این اتفاق رخ بدهد. این موضوع قطعاً قابل تردید نیست و بر همین اساس انتظار می‌رفت که دیروز عذرخواهی هر چند کوچک از مردم و صدمه‌دیدگان حادثه انجام شود.

اتفاقی که بی توجهی به آن باز هم می‌تواند ریشه سیاسی داشته باشد، از این رو که مقامات عموماً فکر می‌کنند با عذرخواهی و پذیرش قسمتی از قصورها در عمل امتیازی به رقیب خود داده‌اند و این به نفع آینده رقابت‌های آنها نخواهد بود. حال آنکه در واقع عذرخواهی دادن امتیاز به مردم و جامعه است، مردمی که برای آنها حس مسئولیت پذیری مسئولان به اندازه قدرت اجرایی‌شان اهمیت دارد.