اولین وزن‌کشی تازه برجام درحوزه اجرا
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس گفت:اعتراض به تعهدات غرب در قبال برجام دو راه دارد. راه رسمی این اعتراض توام با ریسک است و راه غیر رسمی نیز درقالب بند ۱۲ قطعنامه ۲۲۳۱شورای امنیت سازمان ملل متحد شکل می‌گیرد. این قطعنامه در قالب برجام داده شد و بر اساس بند ۱۲ اگرکشوری در این مدت به نقض برجام از سوی کشورهای دیگر متعهد اعتراض کند، درآن صورت تحریم‌ها بازخواهد گشت. پاشنه آشیل برجام همین قسمت است که به ضرر ایران است و اگر حتی ایران نیز به نقض برجام اعتراض کند، اولین مساله‌ای که صورت خواهد گرفت بازگشت تحریم‌هاست. این مساله درصورتی اتفاق نخواهد افتاد که یک روند دو ماهه‌ای شکل بگیرد و در طول این روند مجددا شورای امنیت قطعنامه‌ای دهد که تایید‌کننده عدم نقض برجام و اجرای آن باشد. به طور طبیعی درخواست آقای ظریف درقالب بند ۱۲ قطعنامه نیست، بلکه یک اعتراض رسمی است در ارتباط با رفتار یکی از بازیگران یعنی ایالات متحده آمریکا که برجام را نقض کرده است. مهم‌ترین کاری که آمریکایی‌ها از سال۱۹۹۵ تا ۲۰۰۶ میلادی در پی آن بودند جهانی کردن تحریم هایی بود که تحت عنوان«داماتو»شکل گرفته بود. این تحریم درحوزه نفت و انرژی در ایران اجرایی شده که بر اساس آن اگر شرکتی بیش از۲۰ میلیون دلار که بعدا به ۴۰میلیون دلار افزایش یافت در ایران سرمایه گذاری کند مشمول تحریم‌های جهانی می‌شود. یازده سال کشورهای دیگر این موضوع را اجرا نمی‌کردند، اما با اولین قطعنامه‌ای که بر علیه ایران صادر شد عملا تحریم‌ها جهانی شد. اکنون نیز شاهدیم که اولین ضربه به برجام از ناحیه همین تحریم‌ها شکل می‌گیرد. در قالب برجام باید ۳دسته از تحریم‌ها برداشته می‌شد. یکی تحریم‌های ذیل فصل هفتم قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل. دسته دوم تحریم‌های مازاد بر قطعنامه‌ها که در آمریکا به خصوص در قالب‌دولتی شکل گرفته بود و دسته سوم تحریم‌های اتحادیه اروپایی بود. پس از برجام اتحادیه اروپایی بلافاصله تحریم‌ها را برداشت و در پی آن تحریم‌های ذیل قطعنامه شورای امنیت نیز لغو شد که البته در روند اجرا با مشکل مواجه شد ومشکلش از ناحیه آمریکا بود. آمریکایی‌ها نه تنها بخش عمده‌ای از تحریم‌های خود را برنداشتند بلکه «داماتو» را نیز تمدید کردند که سایه تحریم‌های جهانی بر روی برجام حفظ شود. این موضوع اعتراض جدی ایران را برانگیخت. درکل کارشناسانی که درآخرین روزهای خود در دولت آقای اوباما به سر می‌برند در راستای پذیرش واقعیت شکست درانتخابات داخل آمریکا در مساله برجام کوتاه نخواهند آمد و سعی دارند که اعتراض ایران در کمیسیون مشترک برجام به صورت بیانیه‌ای بررسی شود. یعنی ایران در قالب برجام ضمانت اجرا و درخواست جدی از آمریکا مطرح نکند وبیشتر طرفین را به رعایت برجام توصیه کند.
حشمت‌ا... فلاحت‌پیشه افزود: ایران وارد بند ۱۲ قطعامه ۲۲۳۱ شورای امنیت نشد، چون آن بند، بندی است که مکانیزمی دو‌زمانه است و بعد از مدتی تحریم‌ها را باز می‌گرداند. این نشست بیشتر از این جهت مورد توجه است که کشورهای دیگر در بازی قدرتی که آمریکایی‌ها به راه انداخته‌اند چگونه عمل می‌کنند. باید دید این کشورها وارد فضای تبانی با آمریکا همراه خواهند شد یا افکارشان جدی و برجامی است. این نشست نوعی ارزیابی متقابل را به دنبال دارد، اما اینکه بگوییم برای ایران دستاوردی داشته باشد حداقلش این است که برای ایران تعیین تکلیف می‌شود که در ادامه چگونه عمل کند و اینکه آیا می‌توان به برجام امیدی داشت یا اینکه باید ایران مسیر خود را پیش ببرد و مجددا یک بازی مبتنی بر قدرت را آغاز کند. برجام بیشتر از اینکه یک متن حقوقی باشد یک متن سیاسی وحاصل توافق سیاسی کشورهاست. هرچند در برخی جنبه‌های آن مثل قطعنامه شورای امنیت به آن بار حقوقی داده شده است. به همین دلیل این نشست اولین وزن کشی تازه برجام در حوزه اجرا بعد از برخورد با اولین مانع جدی را نشان می‌دهد. البته این وزن کشی‌ها در مباحث حقوقی شکل نگرفته و بیشتر در مسائل سیاسی شکل می‌گیرد.
منبع: برجام
