روايتي از جنگ موصل و بازتابهای سیاسی آن
روايت جنگ موصل در كنار اخبار نظامي‌آن، بازتاب‌هاي سياسي نيز دارد. سه دولت قطر، سعودي و تركيه آزادسازي شهر موصل توسط ارتش عراق، بسيج مردمي‌عراق و نيروهاي نظامي‌كُرد را براي جايگاه سياسي خود در عراق و سوريه خطرناك و زيان‌آور مي‌دانند.
روزنامه اطلاعات در یادداشتی به قلم ابوالقاسم قاسم زاده نوشت:جنگ با داعش براي آزادسازي موصل دومين شهر بزرگ عراق كه قبل از اشغال آن 2 ميليون نفر جمعيت داشت، ادامه دارد. با شروع جنگ كارشناسان نظامي‌سه پيش‌بيني ارائه دادند. گروهي اين جنگ را كوتاه‌مدت ارزيابي كردند كه در مدت چند هفته با پيروزي ارتش عراق پايان خواهد گرفت.
گروه ديگر از كارشناسان نظامي‌با نامعلوم بودن تعداد نيروهاي داعش و وسعت تسليحات نظامي‌آنها و امكان ايجاد «سپر انساني» از اهالي موصل و يا به‌كارگيري سلاح‌هاي غيرمتعارف، ارزيابي طولاني شدن جنگ، حداقل براي چندين ماه را پيش‌بيني كردند. بخش سوم، نظر برخي از كارشناسان نظامي‌عراق، كُردها و آمريكايي‌ها است كه جنگ در مراحل نخست سريع و موفقيت‌آميز خواهد بود. اگر حملات نيروها از چند جبهه تشكيلات نظامي‌داعش را به هم ريزد، دو پديده، يكي فرار شهروندان موصل كه تعداد آنها صدها هزار نفر خواهد شد و ديگري فرار تروريست‌هاي داعش، يكباره ساختار تشكيلاتي «ابوبكر بغدادي» رهبر داعش را فرو خواهد ريخت و پايان جنگ به‌صورت طوفاني ظاهر مي‌گردد.
دو روز قبل رهبر داعش «ابوبكر بغدادي» بعد از دو سال، پيام صوتي را انتشار داد و از نيروهاي خود درخواست مقاومت و جنگيدن تا آخرين گلوله و «شهادت» كرده و به همه داعشي‌ها پيام داد كه به‌جاي رفتن به سوريه، راهي ليبي شوند. كارشناسان، پيام «ابوبكر بغدادي» را نشانه روشن شكست و بحران در درون تشكيلات داعش ارزيابي كردهاند. تا اين مرحله بعد از گذشت سه هفته بخش‌هاي مهمي‌از اطراف شهر موصل به‌دست ارتش عراق آزاد شده است و بنابر گزارش سازمان ملل تاكنون بيش از 80 هزار نفر از اهالي موصل توانسته‌اند از حيطه سلطه داعش فرار كنند و خود را به مناطق امن ايجادشده برسانند. موصل اكنون در محاصره كامل ارتش عراق قرار گرفته و در مسير نفوذ نيروهاي كُرد، بسيج مردمي‌عراق و ارتش آن براساس نقشه جنگ وارد داخل شهر موصل شده‌اند. روايت همه فرماندهان نظامي‌اين است كه از اين مرحله، جنگ پيچيده‌تر و حساس‌تر خواهد بود. بسياري از مسيرها مين‌گذاري شده است و داعش وارد جنگ‌هاي گروهي و تن به تن خواهد شد. نماي جنگ در موصل در دو هفته آينده روشن‌تر مي‌شود، اما همه نيروهاي حاضر در صحنه جنگ به پيروزي ايمان دارند.
روايت جنگ موصل در كنار اخبار نظامي‌آن، بازتاب‌هاي سياسي نيز دارد. سه دولت قطر، سعودي و تركيه آزادسازي شهر موصل توسط ارتش عراق، بسيج مردمي‌عراق و نيروهاي نظامي‌كُرد را براي جايگاه سياسي خود در عراق و سوريه خطرناك و زيان‌آور مي‌دانند. اردوغان كه بعد از كودتا سياستي آشفته در داخل و خارج را پيش گرفته است، در كناره مرزهاي عراق متصل به منطقه موصل آرايش جنگي گرفته است و با بهانه دفاع از تركمن‌هاي موصل و شهروندان سني آن، تهديد به دخالت نظامي‌مستقيم و ورود به جنگ مي‌كند. آمريكايي‌ها با هشدار به اردوغان، دخالت مستقيم ارتش تركيه در خاك عراق را خطرناك شمرده‌اند. نخست‌وزير عراق در چند سخنراني به‌صورت علني و مستقيم گفته است، ورود ارتش تركيه در اين جنگ و در داخل خاك عراق، اعلام جنگ مستقيم عليه يك كشور مستقل (عراق) است و ارتش و همه نيروهاي نظامي‌عراق با آن مقابله مستقيم خواهند داشت. كُردهاي عراقي نيز به مقابله با اردوغان و سياست جنگي او پرداخته‌اند. ائتلاف جنگ در موصل كه با حضور مستشاري آمريكايي‌ها انجام مي‌گيرد، چندين بار اعلام كردهاند، هيچ نيازي به دخالت نظامي‌ارتش تركيه ندارند.
ايران نيز خواهان ميانجيگري سياسي ميان آنكارا و بغداد شده است و از عواقب خطرناك مواضع جنگي اردوغان به دولت تركيه هشدار داده است. نگاه سياسي نظامي‌اردوغان در جنگ موصل شرايط سياسي آزادسازي آن را پيچيده‌تر كرده است. در صحنه سياسي اگرچه تفاسير و برداشت‌هاي گوناگون از تهديد نظامي‌اردوغان مي‌دهند، اما اينك آزادسازي موصل به بحران سوريه اتصال پيدا كرده است. بخصوص كه قطر و عربستان از قدرتمندي دولت عراق و جايگاه قوي آن در آينده كشورهاي حوزه خليج فارس نگرانند. اردوغان نيز با آنها همسو شده است، بخصوص كه منطقه نفت‌خيز شمال عراق (موصل و كركوك) همواره مورد ادعاي اردوغان و خاك تركيه خوانده شده است. روايت جنگ در موصل اگر به آزادسازي آن و انهدام تشكيلات داعش بيانجامد، پي‌آمد انزواي سياسي براي اردوغان و همراهان او از دولت‌هاي قطر، سعودي و رژيم صهيونيستي را در پي خواهد داشت. از ارزيابي چنين شرايطي است كه بسياري از تحليلگران سياسي نوشته‌اند، جنگ موصل به پي‌آمدهاي جنگ در بحران سوريه گره خورده است و پايان اين جنگ را نبايد به معناي پايان امواج تروريسم در منطقه خاورميانه گرفت. تا دو روز ديگر انتخابات رياست جمهوري در آمريكا انجام مي‌پذيرد. آينده سياسي عراق و سوريه و فراتر از آن در حوزه خليج فارس تا ليبي منوط به چگونگي تعامل مسكوـ واشنگتن مي‌گردد كه هنوز دورنماي روشني از آن در دست نيست. بحران خاورميانه اگرچه بحراني منطقه‌اي ناميده مي‌شود، اما ديگر راه حل منطقه‌اي ندارد و تنها در ميزان بين‌المللي و از سوي دو قدرت حاضر بين‌المللي در منطقه، آمريكا و روسيه مسير آينده آن مشخص مي‌گردد.
ارسال نظر
